Mozaikler Allah’a emanet
Güncelleme Tarihi:
UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki Ksanthos antik kentindeki tarihi mozaiklerin tahrip edilmesiyle ilgili Hürriyet’e konuşan Prof. Dr. Burhan Varkıvanç, “Bu tür yerler kazı bitince Allah’a emanet oluyor” dedi.
BİZ KAPATIYORUZ REHBERLER AÇIYOR
ANTALYA’nın Kaş ilçesine bağlı Kınık köyü yakınlarında bulunan Xsanthos (Ksanthos) antik kentindeki mozaiklerin korumasız şekilde açığa çıkması ve alınan önlemlerin yetersizliğiyle ilgili eleştirilere yanıt veren Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Turizm Fakültesi Turizm Rehberliği Bölümü ve Ksanthos (Xsanthos) Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Burhan Varkıvanç, alınan önlemlere rağmen tahribatı durduramadıklarını savundu.
TOPRAK DÖKMEK HOŞ OLMAZ
Hürriyet’in, “Örtü kalktı mozaikler tehlikede” başlığı ile duyurduğu haberde yer alan fotoğrafların Agora’da çekildiğini söyleyen Varkıvanç, şu bilgileri verdi: “Burası kentin en fazla ziyaretçi alan noktası. Bu nedenle mozaikler yüzeysel kapatılabiliyor. Mozaiklerin üzerine bir kamyon toprak yığıp tamamen ortadan kaldırabilirsiniz ama bu da çok hoş olmaz. Biz korunması gereken alanlara jeotekstil (su geçirmeyen, sıcak soğuk dengesi sağlayan) üzerine kum, çakıl uygulaması yapıyoruz.”
ÇAKIL İŞARET GİBİ
“Ancak kazı bitip bölgeden ayrılınca bu tür yerler maalesef Allah’a emanet oluyor. Yani kaçak kazı yapanların, art niyetli kişilerin saldırısına uğruyor. Biz ne kadar mozaikleri kapatsak da Bakanlığa bağlı olmayan yerel rehberler, kokartlı turist rehberleri biraz daha fazla şey göstermek adına mozaikleri sürekli açıyorlar. Bireysel kültür meraklıları da bunu yapıyor. Çakılla kapalı yerler bu insanlar için işaret niteliği taşıyor. Hatta jeotekstili yırtarak açıyorlar.”
TAHRİBAT ARTIYOR
Mozaiklerin korunmasında büyük zorluk çektiklerini kaydeden Varkıvanç, “Mozaiklerin üzerindeki örtünün yırtılması tahribatı artırıyor. Ne yazık ki bu sürekli gerçekleşiyor. Bekçi olan alanlarda bile bunu yaşıyoruz. Agora zorlu bir bölge. O mozaikler her yıl kapanıyor ama her yıl kontrolsüz biçimde açılıyor. Mozaikleri tamamen kapatmak bize göre doğru bir uygulama değil. Bu zararı en fazla veren de maalesef rehberler” diye konuştu.
ŞEHRİN TARİHİ
Likya Birliği’nin idari merkezi olarak nitelenen Xanthos’un ismi Likya dilinde yazılmış kitabelerde ARNNA şeklinde geçmektedir. Homeros, Sarpedon yönetimindeki Xathosluların Troya savaşlarına katıldıklarını anlatır. Ancak kazılarda elde edilen buluntular şehrin iskânını İ.Ö. 8’inci yüzyıldan önce götürmeye imkân vermemektedir.