Uçakta Çinli var mı?

Elbette bu çok ağır bir soru... Ama uçak yolcuları bunu yapıyor. Havalimanlarında check-in kontuarlarına gelenler işlemlerini yaptırırken uçakta Çinli yolcu olup olmadığını soruyor. Elektronik olarak işlemlerini yapanlar uçağa binmeden, çevrelerindeki Çinlileri, daha doğrusu çekik gözlü insanları tuhaf bir şekilde süzüyorlar. Birçok yolcu, uçakta yanına maskeli bir Çinli düştüğünde ne yapacağını şaşırıyor. Hiç konuşmuyor, hatta o tarafa bakmıyor. Bu durum hem ekonomi hem de business sınıflarında yaşanıyor.

GENELDE TEMAS ETMEZLER





Elbette büyük haksızlık yapıyoruz. Koronavirüs artık dünyaya yayıldı ve tabii ki tedbiri elden bırakmamak gerekiyor. Ama uçağa binen bir Çinli’ye de cüzamlı gibi muamele edilmesi büyük haksızlık. İki ellerinin avuç içlerini birbirine yapıştırıp, göğüs hizasının biraz üstünde tutup, eğilerek selam veren Uzakdoğulu bu insanlar genellikle temas etmezler. El sıkışmak ya da sarılıp öpmek gibi alışkanlıkları çok yoktur. Ama bu koronavirüsün binbir çeşit yolla bulaşması, bir uçak kabini içinde yan yana gelen yolcuları huzursuz ediyor.

Türk Hava Yolları, Çin’de 4 kente yaptığı uçuşları durdurdu. Uçuşları ilk durduranlar arasında İngiliz hava yolu şirketi British Airways ile Alman hava yolu şirketi Lufthansa var. Sonra onlarca hava yolu şirketi Çin’e uçmamaya başladı. Uzak Doğu coğrafyasında ve Avustralya’da da birçok şirket uçuşlarını iptal etti.

ZARAR BÜYÜYOR

Koronavirüsün ortaya çıkması ve hızla yayılması hava yollarında uçak sayısını hızla düşürdü. İptal edilen uçuşlar dışında birçok ülkede insanlar ya uçağa tedirgin biniyorlar ya da uçuşlarını iptal ediyor. Yine de şimdilik bu durum tüm uçuşlardaki yolcu sayısının sadece yüzde 10’u civarında. Ama işin mali boyutuna bakıldığında zarar milyonlarca doları aştı. Yani hava yolu şirketlerinin özellikle 2020 yılının ilk çeyreğinde kârlılıkları düşecek, hatta yoğun olarak Çin ve Uzak Doğu seferleri yapan hava yolu şirketlerinde ciddi zararlar oluşacak. Şu anda Çin hava sahasında üst geçişler dışında ağırlıklı iç hat uçakları görünüyor. Ama iç hat uçuşlarında da ciddi azalma var. Çin’deki havalimanları ise neredeyse boşalmış vaziyette. Çalışanların çoğuna da izin verildi.

TEMİZLİĞE İKİ KAT HARCAMA

Hava yolu işletmecileri, koronavirüs denen ve hızla bulaşan bu hastalığa çare bulunsa bile sorunun kısa sürede çözülemeyeceği görüşünde. Hastalığın önüne geçilse de ilk çeyrek bilançolarını kurtaracak bir yol yok gibi görünüyor. Çin’in dışında, çevresindeki Hong Kong, Tayland, Japonya, Güney Kore, Tayvan ve Vietnam çıkışlı uçuşlar yapan hava yolları da çözüm üretmek için çaba harcıyor. Şu anda uçakların temizlenmesi ve maksimum hijyenin sağlanabilmesi için hava yolları, daha önceden harcadıkları temizlik masraflarını ikiye katladılar bile.

Çin damarındaki turizm kopması da dünyayı etkiliyor. Çin, yılda 277 milyar dolarlık dış turizm harcaması ile çok büyük bir dinamizme sahip ama bu şimdiden ciddi biçimde eridi. Bu durumdan elbette THY dışında Türkiye de çok etkilenecek. 2000 yılında Türkiye’ye sadece 21 bin 518 Çinli turist gelmişti. 2019 yılında Türkiye’ye gelen Çinli turist sayısı 426 bin 344’e çıktı. Yani 20 yılda yaklaşık 20 kat arttı. Koronavirüs, daha şimdiden gelen turist sayısında etkili olmaya başladı. Yazın kayıpların daha çok yükseleceği söyleniyor.

AIRBUS TÜRK TEDARİKÇİLERİ ÇAĞIRIYOR

Airbus, gelecek 10 yıl içinde Türkiye’de 5 milyar liralık yatırım yapacak. Sadece bu yıl yapacağı yatırım 300 milyon doları aşacak. 20 yılı aşkın bir süredir Türkiye’deki tedarikçi zinciriyle ilişkisi olan şirket, 25 Şubat’ta Türk tedarikçileri, Airbus fabrikasının bulunduğu Fransa’nın Toulouse kentindeki merkezine davet etti. TUSAŞ ile sürekli yakın ortaklığı olan Airbus, Türk tedarikçi zincirinin gelişmesi ve şirket onayı alınmasını desteklemek amacıyla Tier 1 (öncelikli) tedarikçi zinciri yaratılması için harekete geçti. Airbus, ayrıca A400M uçakları için de İspanya yerine Kayseri’de büyük Retrofit programı başlatacak. Airbus’ın satın alma kanadıyla 25 Şubat’ta Toulouse’da bir araya gelecek Türk şirketleri şunlar: Turkish Aerospace, Kale Aero, HMS Makine, KPA, Guermetal, Yepsan, Uygur, Alp Aviation, Epsilon, Kordsa, TSI, TCI, Cornea, Aselsan, Havelsan, Skymark, Teknokar, Altek.

NEREDEYSE ZEPLİN GİBİ



Airbus’ın fabrikalar arasında uçak parçalarını taşıyan yeni uçağı Beluga XL’i görenler zepline benzetiyorlar. ‘Gülen Balina’ denilen Beluga XL daha önceki Beluga uçaklardan farklı olarak bir A350 uçağının iki kanadını birden taşıyabiliyor. Daha önceki nesil Beluga sadece bir kanadı taşıyabiliyordu. Ankara’daki Tusaş tesislerine de zaman zaman gelen eski Beluga’lar bugüne kadar binlerce sefer yaptı. Burun kısmından bakıldığında gülen balina izlemi de veren balina Beluga XL diğerlerine göre 1 metre daha geniş, 6 metre daha uzun ve 6 ton daha fazla yük taşıyor. Tam yüklü menzili 4 bin 74 km olan uçağın maksimum kalkış ağırlığı 227 ton. Bu şişkin uçak 53 ton yük alabiliyor. Kanat açıklığı 60.3 metre, yüksekliği 18.9 metre, uzunluğu da 63.1 metre. Gittiği her yerde insanların ilgi odağı haline gelen uçakla fotoğraf çektirmek için bugüne kadar binden fazla insan Airbus’a başvurdu. Ancak güvenlik nedeniyle kısıtlı sayıda kişiye izin veriliyor.