Perinçek davası

İsviçre’de Lozan Sulh Ceza Mahkemesi 9 Mart 2007’de Doğu Perinçek’i “ırk ayırımcılığı” suçundan toplam 120 gün hapse mahkûm ederek cezayı paraya çevirmiş ve ertelemişti.
Ceza önemli değil. İsviçre Mahkemesi’nin bu kararı yerleşirse, artık “1915 olayları soykırım değildir” demek Avrupa’da hayli zorlaşacaktı. Perinçek işin peşini bırakmadı. AİHM’ye başvurdu.
AİHM’nin 2. Dairesi, İsviçre mahkemesinin Perinçek’i mahkûm etmesinin insan hakları ihlali olduğuna karar verdi. Fakat karar bundan ibaret değil, “soykırım” kavramının tanımı bakımından da son derece önemlidir.


AİHM 2. DAİRE

AİHM’de 2. Daire’nin 17 Aralık 2013 günlü kararı elli sayfadır. İçinde birçok anayasalardan, hukuki bildirilerden, mahkeme içtihatlarından alıntılar vardır. Sadece “ifade hürriyeti”nin modern hukukta ne kadar geniş olduğunu anlatmakla kalmaz, “soykırım” kavramının hukuki niteliğini de sayfalarca ayrıntılı olarak inceler.
AİHM, Nazilerin yaptığı Yahudi soykırımının gaz odalarıyla kanıtlandığını, uluslararası mahkemelerce karara bağladığını, halbuki 1915 olaylarının bu nitelikte olmadığını belirtir. AİHM kararının “soykırım”la ilgili en önemli hukuki tespiti şöyledir:
“Soykırım kavramı, tanımı net ve kesin bir hukuki kavramdır. Eylemin bir grubun bir kısım üyelerini değil, tamamını yok etmek kastıyla yapılmış olması gerekir. ‘Soykırım’ çok dar anlamlı bir hukuki kavramdır ve ispatı zordur...”
AİHM 2. Dairesi, Yahudi soykırımı gibi olmayan, tartışmalı 1915 olayları için “Soykırım değildir!” demenin fikir ve ifade özgürlüğüne uygun olduğuna hükmetmiştir. Bunu cezalandırmak ifade özgürlüğünün ihlalidir.


YERLEŞİK İÇTİHAT

İsviçre ve müdahil Ermenistan tarafı AİHM’nin bu daire kararına itiraz etti. Dün Strazburg’da Büyük Daire’de duruşma yapıldı. Elbette Bayan Avukat Amal Clooney magazin basınında çok büyük bir ilgi odağıydı, fakat bunun hukuki sonucu değiştirmesini beklememek lazım.
Av. Clooney’in 1920 tarihli Sevr Anlaşması ve Talat Paşa gibi konularda duruşmada ileri sürdüğü iddiaları Perinçek vukufla cevaplandırdı. Aslında AİHM Büyük Dairesi’nin bu tekil iddiaları ciddiye alacağını hiç sanmıyorum. Çünkü meselenin hukuki yönü AİHM 2. Dairesi’nin kararıyla ve ondan önce Fransız ve İspanyol anayasa mahkemelerinin kararlarıyla netleşmiş ve “yerleşik içtihat” haline gelmiştir.
Şimdi AİHM’de 17 üyeli Büyük Daire’nin bu “yerleşik içtihat”ı değiştirmek gibi hukukla asla bağdaşmayacak fahiş bir siyasi hataya sürükleneceğini hiç sanmıyorum.


FRANSIZ ANAYASA KONSEYİ

Bilhassa Fransız Anayasa Konseyi’nin kararına dikkat çekmek isterim. Fransız Sulh Ceza Mahkemesi 1993’te “Soykırım değildir” diyen ünlü tarihçi Bernard Lewis’i manevi tazminata mahkûm etmişti! Fransız devleti “soykırım”ı tanımış, malum Sarkozy de Ocak 2012’de “Soykırım değildir” demeyi suç sayan bir kanun çıkarttırmıştı.
Fransız Anayasa Konseyi’nin üyeleri tamamen siyasi kökenlidir. Üyelerinin önemli bir kısmı da Sarkozy döneminde atanmıştır. Fakat Sarkozy tarafından atanan üyeler de Sarkozy’nin çıkarttırdığı bu kanunun anayasaya ve 1789 Bildirisi’ne aykırı olduğuna karar vermişlerdir! (28 Şubat 2012)
Hukuku siyasetten ve menfaatten üstün tutan gerçek hukukçular böyledir, kendisini atayanlara da minnet duymadan evrensel hukuka göre karar verirler.
AİHM’nin ve Fransız Anayasa Konseyi’nin bu kararları hukuk fakültelerinde ders konusu olacak değerdedir.