Depresyon hayat kalitesini düşürüyor

Sevgili okurlar, bu hafta konumuz tekrarlayan majör depresyon. Bu önemli konuyu Ankara Bilted Kliniği’nden, Klinik Psikolog Dr. Ahmet Vahdi Türker ile konuştuk.
Öncelikle her üzüntü hali depresyon mudur?
Her birimiz hayatımızın herhangi bir anında üzücü bir şeyler yaşayabiliriz. Buna karşılık insanların tepkileri birbirinden oldukça farklı düzeylerde ortaya çıkmaktadır. Eğer bu böyle olmasaydı, hayat da ihtimaldir ki gereksiz ve anlamsız olacaktı. İyi ve kötü, sevinçli ve hüzünlü günler hayatımızı geçirdiğimiz anlara beraberce aittir.Umutsuz, cesaretsiz, sıkıntılı ve üzgün olduğumuz gün ve saatleri herkes bilir ve yaşamıştır. Ancak normal şartlar altında bizler bu şartlardan çabucak ve tıbbi ve teröpotik bir yardım almaksızın kurtuluruz. Bu tür durumları depresyon olarak tanımlamayız, günlük hayatımızın bir uzantısı olarak düşünürüz.
Peki depresyon nedir?
Eğer üzüntü ve sıkıntılar, arkadaşsızlık ve yalnızlık duygusu, kendini çaresiz ve işe yaramaz hissetme hali, taşınamayacak kadar ağır ve uzun süreli devam ederse bu duruma depresyon diyebiliriz. Depresyon kişinin hayat kalitesini düşürdüğü gibi, normal hayat akışını bozar ve günlük hayatını büyük ölçüde etkiler.

DÖRT HAFTADAN UZUN SÜRÜYOR

Majör depresyon nedir? Farklı depresyon türleri var mıdır?
Majör depresyon bireyin hayatını büyük ölçüde aksatan, 4 haftadan uzun süre devam eden ve yaşam kalitesini bozan depresyon olarak tanımlanabilir. Bu tür depresyona ölüm düşünceleri ve ölme isteği ile intihar düşünceleri de sıklıkla eşlik eder.
Majör depresyon hali aşağıdaki gibi ifade edilebilir:
“Ben ifade edilemeyecek kadar bedensel yorgunluk içinde; tanımlanamayacak kadar içsel sinirlilik halindeyim. Sinirlerim elektrik yüklenmiş tel gibi. Gecelerimi uykusuz geçiriyor, her an berbat bir talihsizlik yaşama korkusu içinde yaşıyorum. İçimde korku ve yalnız bırakılma duygusu artıyor. Basit bir görev bile, bana başa çıkılmaz bir olay haline geliyor. Sonuç olarak da, bedensel ve zihinsel tüm işleri yapmak benim için imkansız hale geldi. Benim yorgun kaslarım çalışmayı bıraktı, benim kafam iflas etti. Hayattaki her şey bana anlamsız ve boş geliyor. Kendimden bir şeyleri ortaya koymak ve gerçekleştirmek için olanca kuvvetimle çalışmıştım, ama artık mücadele anlamsız geliyor. Koskoca dünya bomboş geliyor.”
Hafif ve orta büyüklükte depresyon türleri olduğu gibi uzun süredir devam eden orta şiddetli depresyon hali de olabilmektedir ki buna distimik bozukluk denir.
Majör depresyon tekrarlar mı?
Tam olarak tedavi edilmemiş depresif hastalarda majör depresyon tablosu bir müddet sonra tekrar ortaya çıkabilmektedir. İki depresif safha arasında on yıllar olabileceği gibi, nadir durumlarda birkaç hafta da bulunabilmektedir. Ortalama olarak, tekrarlayan depresyon tablosu olan hastalarda depresif safhalar arasında beş yıl bulunduğu ortaya konulmuştur.
İstatistiki olarak majör depresyon geçirmiş kişilerin yüzde 50–60’ının ikinci bir depresyon geçirme olasılığı vardır. İki kez majör depresyon geçirenlerin üçüncü kez yüzde 70, üç kez geçirenlerin ise dördüncü kez geçirme olasılığı yüzde 90 olarak bulunmuştur.
Çocukluğun kritik dönemlerinde meydana gelmiş yaralayıcı bir kayıp yaşantısı (örneğin; annenin ölümü, ağır hastalıklar, hayat statüsündeki ani değişimler) çocukta ilk depresyonu oluşturur. Zamanla depresif tablo düzelmesine rağmen, sinir sisteminde arkasında bir iz bırakır.
Yetişkinlik döneminde tekrar yaşanan bir kayıp yaşantısı (eşin ölümü veya yakınlarının ağır hastalığı gibi) daha önceden iyileşen depresyonun yeniden ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.
Firmada bir yükselme ve ilerleme kaydedişi hastada kendini aşma duygusunu uyandırarak, rahatsızlığa ve başaramama duygularına neden olabilir ki, sonucunda tekrar depresyon yaşanabilir.

HASSAS HALE GELİYOR

Bir başka depresif atak, bir taşınma sonrası ortaya çıkabilir. Daha sonraki depresif tabloların oluşmasında artık bir nedene ihtiyaç duyulmamaktadır.
Majör depresyon daha sık oluşmaya başladıkça, depresyona neden olabilecek faktörler ve olaylar daha az görünür olmaktadır. Sinir sistemi araştırmalarından ortaya çıkan sonuçlara göre; daha fazla sayıda depresif tablo yaşanması, bu tabloların ortaya çıkışında sinir sisteminin her defasında daha az uyarıcıya gereksinim duymasını gerektirmektedir. Yani sinir sistemi depresif uyarıcılara karşı tolerasyon geliştirerek, daha hassas hale gelmekte ve tepkiyi daha kolay bir şekilde vermektedir. Aşırı bazı durumlarda ise, neredeyse depresyona neden olabilecek herhangi bir neden görülememektedir.
Eğer bu görüşü doğru ve gerçekçi kabul edecek olursak, bu durumda depresyona karşı aşırı duyarlılığı önlemek için ortaya çıkan depresyonla mücadele ederek ortadan tamamen kaldırmak daha büyük bir önem kazanmaktadır.

DR. AHMET TÜRKER KİMDİR

Türker, 1991 yılında İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümünden lisans, 1993 yılında aynı üniversiteden yüksek lisans, 2007 ise doktora derecelerini aldı. 1996-1998 yılları arasında doktora çalışması için Almanya Ruhr Üniversitesi Psikoloji Fakültesi’nde bulundu. Aynı dönemde bu üniversitede araştırmacı olarak çalıştı. 2003 yılında Türkiye’ye döndükten sonra kamu ve özel sektörde çeşitli hastane ve kliniklerde çalıştı. Mesleki çalışmalarına 2009 yılından bu yana Bilted Psikiyatri & Psikoterapi Polikliniği’nde devam etmektedir.

ÖNÜMÜZDEKİ HAFTA

Sevgili okurlar önümüzdeki hafta konumuz yaşam alanlarının doğru aydınlatılmasının göz sağlığı açısından önemi. Günümüzde aydınlatma ile ilgili teknolojilerin gelişmesiyle birlikte ışık çeşitleri ve frekansları değişiklik göstermektedir. Ortam aydınlatılmasını sağlarken bir yandan da göz sağlığımızı korumak amacıyla seçim yaparken bazı kriterleri baz almak gerekmektedir. Bu kriterleri ve göz sağlıyla ilişkisini önümüzdeki hafta Ankara Acıbadem Hastanesi doktorlarından Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. U. Emrah Altıparmak ile konuşacağız. Sormak istediklerinizi hafta boyunca bana skalyoncu@hotmail.com adresinden ulaştırabilirsiniz.