Bu çağın çocukları ‘dijital yurttaş’

Dijital yurttaşlık nedir?

Özlem Öz (Google): İnternet aracılığıyla dünyanın dört bir yanından insan birbirine bağlanır. Böylece çevrimiçi bir topluluk oluşur. Bu topluluğun da herkesin uyması gereken kuralları vardır. İşte bu kurallar da dijital yurttaşlığı oluşturur. Bizler sanal dünyada konuştuğumuz kişilerin gerçek olduğunu unutuyoruz. Hâlbuki internette herkes gerçek. İnternet ortamındaki insanlarla ilişki kurulurken nelere dikkat edilmelidir, bunun kuralı nedir, nasıl olmalıdır vb. bilgileri çocuklara öğretmek istiyoruz. Bu nedenle de TEGV’le işbirliği yaptık ve ‘Algo Dijital’ projesini hazırladık.

Nasıl bir proje Algo Dijital?

Aslı Sevinç Daver (TEGV): Algo dijital çocuklarımıza, oyunlar üzerinden algoritmik düşünme kazanımı vermeyi hedefleyen bir web platformu. Eğlenceli karakterler ve hikâyelerle çocukların; hem dijital beceriler kazanmasına hem de hayatın her alanında faydalanacakları düşünsel kazanımları elde etmesine yardımcı olmayı amaçlıyor. Çocukların analitik düşünmesini sağlamak, geleceğin dili olan kodlama, programlama, dijital okuryazarlık, dijital yurttaşlık gibi konularda farkındalık kazandırmak ve internette nasıl güvende olacaklarını göstermek. İnternet, teknolojinin kalbinde! Bu nedenle bütün iletişim araçları içinde büyük bir bağ oluşturuyor. Gelecekte interneti bütün teknolojik araçların içinde göreceğiz. Buzdolabından evlerin kapılarına kadar her şey internete bağlı olacak gelecekte. Dolayısıyla internet de geleceğin insanlarının hayatının odak noktasında olacak. Biz de bu proje ile hem ‘internet yurttaşlığını’ çocuklara öğretmeyi hem de çocukların internet bağlantılı teknolojik icatları hayal etmelerini istedik.

Gökçe Elif Baykal (Koç Üniversitesi-Araştırmacı): Algo dijital aslında bir programlama dili. Bu yüzyılda doğan çocuklara ‘dijital yerliler’ deniyor. Bu çocuklar ‘dijital yurttaşlık’ bilgilerini öğrenmek zorundalar. Hakları neler? Becerileri neler? Ne geliştirebilirler? Bunları bilmek zorundalar. Özellikle bilim, teknoloji, matematik, mühendislik ve sanat (STEM+A) alanlarındaki becerilerini geliştirmek durumundalar. Biz Algo Dijital projesiyle bunu hayata geçiriyoruz. Projeye katılan çocuklara problem çözme, sıralı düşünme, soyutlama, mekânsal ve uzamsal düşünme becerileri kazanıyor. Çocuğun iki ve üç boyutlu ortamda kendini nasıl algılayabildiğini sorguluyoruz ve çözüm önerileri üretmeye çalışıyoruz.

İnsanlar neden internette, gerçekte olduğu gibi değiller?

Nisan Su Tablacı (TEGV): Kimliklerinin gizli olduğunu düşündükleri için daha rahat davranıyor olabilirler. Gerçek hayatta işleyecekleri bir suçun, hakaretin, yaptıkları hilenin sonucu olarak görecekleri ceza, onları bu davranışları yapmaktan alıkoyabilir fakat internet ortamında bu cezaları almaları daha zordur. Kişilerin, ev, araba, cüzdan, çanta gibi özel alanlarını net olarak tanımlayabilirken, bir bilginin, üretilen bir şarkının ya da filmin alınabileceği sitelerin kişisel ya da kurumsal özel alanlar olduğunu düşünemezler. İnternette ‘kullanıcı bilinci’ çok önemli. Kullanıcıların doğruyu ve yanlışı ayırt edebileceği bir yol haritası paylaşıyoruz çocuklarla.

Çocuklar internette nasıl güvende olacaklar peki?

Özlem Öz (Google): Bunun ilk koşulu farkındalık kazandırmak. Bu nedenle ‘internet yurttaşlığı’ kavramı önemli. Ancak ‘güvenli internet’ denildiğinde sadece çocukların internette nasıl korunması gerektiğinden söz etmiyoruz. Aynı zamanda internet ve teknoloji ilham veren, bizi bilgiye eriştiren, yaratıcılığa teşvik eden unsurlar… Evet, tehdit var, ama bilgi de var. Biz teknolojinin ve internetin bilinçli kullanılmasını istiyoruz. İşte ‘güvenli internet’ için üzerinde durduğumuz temel konu bu. Bunu sağladığımızda tehditler de en aza inecektir.

DİJİTAL YURTTAŞLIĞIN KURALLARI

- Çevrimiçi olduğunuzda insanlara çevrim dışında olduğu gibi davranın.
- Başkalarına, kendinize davranılmasını istediğiniz şekilde davranın.
- Tanıştığınız herkese karşı saygılı, kibar ve duyarlı olun.
- Çevrimiçi olduğunuzda kimliğinizin bilinmemesinin verdiği gücü kötüye kullanmayın.
- Bir şey yayınlamadan önce düşünün. İtibarınızı koruyun.
- Hakaretlere yanıt vermeyin, bu durumda itibarınızı koruyamayabilirsiniz.
- Zorbalık yapmayın. Sözlü tacize başvurmayın; insanlara küfretme, hakaret etme, onları taciz etme ya da onlara isim takma yoluyla saygısızlık etmeyin.
- Zorbalara katlanmak zorunda değilsiniz. Sizi taciz edenleri görmezden gelin ya da engelleyin.
- Ses tonunuzu, duygu durumunuzu iletmek, mizah ve kişiselliğinizi katmak için yüz ifadesi gibi simgeleri kullanın.
- Sözcüklerinizi büyük harflerle yazmaktan kaçının. Bağırıyormuşsunuz gibi olur ve zor okunur.
- Çevrimiçi ortamda rahatsız edici bir durumla karşı karşıya kaldığınızda, bunu güvendiğiniz bir yetişkine söyleyin.

ÇOCUKLARIN İNTERNETTE GÜVENDE OLMASI İÇİN 5 ÖNERİ

- Okul, telefon numarası, adres vb. kişisel bilgilerini kimseyle paylaşmaması gerektiğini öğretin.
- Sosyal medyada onunla arkadaş olun ve neler yaptığını takip edin.
- Korkutmayın, yasak koymayın ve siber zorba olmaması gerektiğini öğretin.
- Sanal dünyadaki kişilerin de gerçek dünyadaki kişiler olduğunu anlatın.
- İnternetten korkmayın, doğru kullanmayı öğretin.

ÇOCUKLARIN MADDE BAĞIMLISI OLMASI NASIL ENGELLENİR?

Çocuk ve gençler arasında sentetik madde kullanımından, çeşitli uyuşturuculara, sigara ve alkole kadar pek çok kötü alışkanlık hızla yayılıyor. Peki, çocukların bağımlıkları nasıl tespit edilir, nasıl engellenir? Prof. Dr. Tayfun Uzbay anlatıyor.

HADİ ANNE GİDELİM

Ankara Kitap Fuarı'nda buluşalım

Bu yıl çocuklara iki yeni kitap armağan etmek istiyorum. Biri fabl kitabı olan 'Gri Taçlı Turna Kuşu', diğeri ise yaratıcı yazma kitabı olan 'Hayal Defterim'. Bu iki kitabı ilk kez Ankara Kitap Fuarı'nda imzalayacağım. Herkesi sohbete beklerim.

Yer: ATO Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı - Doğan Kitap A-203
Tarih: 17 Şubat Cumartesi
Saat: 14.00

Ahşap boyama atölyesi

Çocuklar birbirinden renkli boyalarla ahşapları boyayacak, kendi eğlenceli tasarımlarını yapacaklar.

Yer: İstanbul-Trump Towers
Tarih: Bugün/Yarın
Saat: 14.00
Fiyat: Ücretsiz
Tel: (0212) 348 78 67

Resimlerin dünyasından çıkan kuklalar

Bu atölye sadece çocuklar için değil! Aileler de katılıyor. Çocukların seçtiği kuklalarla eğlenceli teatral bir çalışma sizi bekliyor. Atölye 2-3 yaşları arasındaki çocuklar için.

Yer: İstanbul-İstanbul Modern
Tarih: Yarın
Saat: 10.30
Fiyat: 50 TL
Tel: (0212) 334 73 41

Efe Çetiz ile buzda dans

12 yaşında 26 altın madalya kazanarak ‘buzun efesi’ lakabını alan Efe Çetiz muhteşem bir gösteriyle İstanbul’a geliyor. Kaçırmayın.

Yer: İstanbul-Akmerkez Frozenland
Tarih: Bugün/Yarın
Saat: 14.00
Fiyat: Ücretsiz
Tel: (0212) 282 01 70

Pamuk prenses ve yedi cüceler

Çocukların çok sevdiği masal, yepyeni bir düzenleme ile sahnede. Oyun, 3 yaş üstü çocuklar için.

Yer: Ankara-Antares Sanat Merkezi
Tarih: Bugün
Saat: 15.30
Fiyat: 15 TL
Tel: (0312) 322 13 16

Denizkızı ve sevimli korsanlar

Kaptan Bubu ve korsanlar kayıp hazinenin peşine düşer, ama sonunda buldukları dostluk, sevgi ve barış olur.

Yer: Diyarbakır-Cahit Sıtkı Tarancı Kültür Merkezi
Tarih: Yarın
Saat: 11.00
Fiyat: 5 TL
Tel: (0412) 224 00 97

HAFTANIN KİTABI

Çocuklar, şair Haydar Ergülen’in çocuk şiirlerinden oluşan ‘Uykucu Şiirler’ kitabını çok sevecek.

Yayınevi: Kırmızı Kedi Çocuk
Yazar: Haydar Ergülen
Tür: Şiir
Sayfa: 58
Fiyat: 8 TL