Barbie: Suçlu mu, masum mu?
Dünyanın belki de en tartışmalı popüler kültür ikonlarından Barbie, 60 yaşında. Toplantıları, panelleri, belgeselleri yapılıyor. Gelin, dışarıdan altın sarısı görünen bu oyuncağın aslında çok renkli dünyasına girelim.
Tren, uçak, uzay gemisi... Erkek çocuklarının kendilerini içinde hayal edebilecekleri bir sürü oyuncağı vardı.
İsterlerse itfaiyeci, isterlerse pilot olabilirlerdi.
Oysa kız çocuklarının sadece bebekleri vardı. Onlar da yetişkin insan değil...
Yatırılması, kaldırılması, biberonla beslenmesi gereken oyuncak bebeklerdi.
Sanki kız çocuklarının oyun oynarken anne olmaktan başka bir şeyi hayal etme hakkı yokmuş gibi...
1959’da piyasaya çıkan Barbie o dönem için bir devrim gibiydi.
Evet, oyuncaktı ama bebek değil, yetişkindi.
Astronot Barbie, Başkan Barbie, CEO Barbie gibi modellerle kız çocuklarına “Her ne olmayı hayal edersen, o olabilirsin” mesajı veriyordu.
Bütün dünyada kız çocukları arasında bir fenomene dönüştü.
Sadece kız çocukları mı?
Modacılardan sanatçılara kimse kayıtsız kalamadı bu popüler kültür ikonuna.
Oscar de la Renta kıyafet koleksiyonu tasarladı. Andy Warhol Barbie’yi renklendirdi.
Kayıtsız kalamayanlar sadece taraftarları değildi. Onun hiç de masum bir oyuncak olmadığını savunanlar vardı.
Mesela daha Ay’a bile inilmeden, 1965’te Astronot Barbie’yi yapan devrimci düşünce, ilk siyahi ya da hispanik Barbie’yi ancak 1980’de akıl etti.
Kadın hareketleri Barbie’nin “mükemmel kadın” ölçülerini dayattığını ileri sürüyordu.
Bu eleştiriler karşısında Barbie’nin yaratıcıları bir risk aldı ve ilk kez klasik ölçülerinin dışında, daha “insani” formlarda Barbie modelleri yaptı.
Bu dönüşüme popüler kültürün kayıtsız kalması imkansızdı.
Time dergisi iki yıl önce bir oyuncak üzerinden yeniden tanımlanan güzellik anlayışını kapağına taşıdı.
Time’a kapak olan ilk oyuncak Etine Buduna Barbie, “Artık vücudumu konuşmayı bırakabilir miyiz?” diye soruyordu.
Hayır, bırakamayız küçük hanım.
Güzellik anlayışı halka inip demokratikleştikçe, seni daha uzun yıllar yeniden tartışacağız gibi görünüyor.
Para basıyor
İlk Barbie 3 dolardan satışa çıkmış. Ama aradan geçen 60 senede dev bir endüstriye dönüştü. Bugün dünyada her iki dakikada bir Barbie Evi, her dakika 100 Barbie satılıyor. Yılda 158 milyon...
Instagram’da 12, YouTube’da 5 milyon takipçisi var. Ayrıca @barbiestyle gibi alt markaları da bulunuyor.
