Nilgün Tekfidan Gümüş
Nilgün Tekfidan Gümüş
Nilgün Tekfidan GümüşYazarın Tüm Yazıları

Yeni savaş riski

FRANSA Cumhurbaşkanı Macron, henüz ABD Başkanı Trump kararını vermeden önce haftasonu Alman basınına yaptığı açıklamada “ABD’nin İran anlaşmasından çekilmesi pandoranın kutusunu açar” uyarısında bulunmuştu.

Haberin Devamı

Önceki gece İran, İsrail, Suriye ekseninde tırmanan gerilim Trump’ın kulak asmadığı tüm bu uyarıları akla getirdi.

ABD’nin yeni bir alternatif sunulmadan 2015 tarihli İran nükleer anlaşmasından çekilmesi, savaş yorgunu Ortadoğu’yu yeni bir çatışma riskiyle karşı karşıya bıraktı.

BEKLENEN KRİZ
ASLINDA geçen ay İsrail’in Suriye’deki askeri hedeflerini vurması, İran vatandaşlarının da hayatını kaybetmesi üzerine Tahran’ın tepkisinin ne olacağı tartışma konusu olmuştu. Bu nedenle İsrail, özellikle de Suriye’ye yakın bölgelerde, işgal altında tuttuğu Golan Tepeleri’nde alarma geçmiş, hava savunma sistemlerini güçlendirmiş, sığınakların açılması talimatını vermişti.

Trump’ın salı akşamı İran ile nükleer anlaşmadan çekildiğini ilan etmesi ve yaptırımlar için düğmeye basmasından saatler sonra İsrail, yine Suriye’deki hedefleri vurmuştu.

Haberin Devamı

Ve İsrail’in iddiasına göre İran, önceki gece ilk kez Suriye üzerinden doğrudan İsrail’i hedef aldı. Sonrasında da İsrail’in 28 uçak ve 70 füzeyle gerçekleştirdiği belirtilen Suriye’de İran’a ait olduğunu iddia ettiği hedeflere yönelik saldırısı geldi.

ŞİMDİ NE OLACAK
SURİYE savaşının başladığı 2011’den beri İsrail ile İran arasındaki en gerilimli gecenin ardından krizin nasıl evrilebileceği merak konusu oldu. İsrail’in şimdiye kadar kendine tehdit gördüğü Suriye’deki hedeflere onlarca hava ve füze saldırısı düzenlediği, ancak bunları itiraf etmediği biliniyor.

Binyamin Netanyahu yönetimi, Hizbullah gibi İran’ın vekil savaşçıları aracılığıyla Irak, Suriye ve Lübnan üzerinden Akdeniz’e ulaşacak bir koridor açıp kendilerine yönelik daha büyük bir tehdide dönüşmesinden kaygılı.

İsrail, her ne kadar füze restleşmesinin ardından gerilimi düşürücü mesajlar verse de savaşın tahmin edilmeyen gelişmelerinin krizi her an kontrolden çıkarma riski bulunuyor.

REJİM DEĞİŞİKLİĞİ Mİ
ABD Başkanı Trump’ın ‘felaket’ olarak nitelediği 2015 tarihli anlaşmadan çekildiğini açıklaması İran’ı yeniden ekonomik ambargo tehdidiyle karşı karşıya bıraktı.

Trump’ın bu adımı İran’ı hem siyasi hem de toplumsal açıdan ayrıştırdı. Rejim karşıtları kararı memnuniyetle karşılarken rejim de kendi içinde bölündü. Muhafazakâr kanat, anlaşmadan çıkılması için baskıyı arttırırken reform yanlıları önce anlaşmanın diğer tarafları Almanya, Fransa, İngiltere, Çin ve Rusya ile görüşmek, bir teklifleri varsa görmek istiyor. Pazartesi günü Alman, Fransız ve İngiliz dışişleri bakanları, Brüksel’de İranlı temsilcilerle bir araya gelecek.

Haberin Devamı

Ambargonun hafifletilmesinin ardından çok sayıda şirketleri İran ile iş ilişkisine girdiğinden Avrupa ülkelerinin yaptırımlardan zarar görmesi muhtemel. Şimdi Avrupa ülkeleri, İran’ı anlaşmanın içinde tutarak daha geniş kapsamlı bir uzlaşmaya ikna edip Washington’ın da olurunu almayı umuyor.

Avrupa’nın bu çabası tutar mı?

İran verdiği sözden cayan bir ABD ile tekrar masaya oturmak ister mi?

Bir de ABD yönetimine yakın bazı isimlerin İran’da ‘rejim değişikliği’nden söz ettiğini not etmekte de fayda var.

ABD Başkanı Trump’ın avukatlarından Rudy Giuliani’nin geçtiğimiz günlerde İranlı muhaliflerle bir araya geldiği bir toplantıda Trump’ı kastederek söylediği “Rejim değişikliğine bağlı bir başkanımız var” sözleri dikkat çekti.

Haberin Devamı

Her ne kadar ABD Dışişleri Bakanlığı sonrasında ‘Giuliani kendi adına konuşuyor’ dese de Trump yönetimindeki şahinlerin sayısı artarken bu konu da bir yandan tartışılmaya devam edeceğe benziyor.

Yazarın Tüm Yazıları