Hollanda’da aşırı sağcı Özgürlük Partisi’nin (PVV) sürpriz zaferi sonrasında dünya partinin lideri Geert Wilders’i konuşuyor. Wilders için ‘Hollanda’nın Trump’ı’ benzetmeleri gırla gidiyor. Ancak eski ABD Başkanı Donald Trump, henüz emlakçılık yaparken Wilders, İslam ve göç karşıtı fikirleriyle popülist siyasetin ilk tohumlarını atmakla meşguldü. Arjantin’de geçen pazar başkan seçilen popülist Javier Milei henüz TV programlarında adını duyurmaya çalışırken Wilders, ırkçı söylemleriyle çoktan dünyayı karıştırmaya başlamıştı.
- İSLAM VE GÖÇ KARŞITI
Wilders, Hollanda’nın Almanya sınırına yakın Venlo kentinde 6 Eylül 1963’te dünyaya geldi. Bir erkek ve iki kız kardeşiyle koyu Katolik olarak büyütüldü. Daha sonra kiliseden ayrılan Wilders, liberal sağ eğilimli Özgürlük ve Demokrasi Partisi (VVD) ile siyasete atıldı. Partinin İslam ve göç politikalarını yumuşak bulan ‘Türkiye’nin AB üyeliği müzakereleri durdurulsun’ fikri ise destek görmeyen Wilders, partiyle ters düşüp ayrıldı.
- İKİ ESİN KAYNAĞI
Siyasi tezini göç ve İslam karşıtlığı üzerine kuran Wilders, 2006 yılında ‘Özgürlük’ adını verdiği kendi partisini kurduğunda iki şeyden etkilendiğini söylüyor. İlki İslam karşıtı film yapımcısı Theo van Gogh’un 2004 yılında sokak ortasında öldürülmesi, diğeri ise gençlik yıllarında İsrail’de geçirdiği kibbutz (tarım çiftliği) günleri. İsrail’e sempatisi hayat boyu süren Wilders, eskiden sık sık görüştüğünü söylediği İsrail’in eski Başbakanı Ariel Şaron’un 2014’deki cenazesine de katılmıştı. Hali hazırdaki İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile de yakın olduğu söyleniyor.
- İSRAİL-HAMAS ETKİSİ Mİ
Şimdi ilginç de bir iddia konuşuluyor. İsrail-Hamas krizinin Wilders’in zaferinde payı olabileceği iddia ediliyor. Hamas’ın 7 Ekim baskını sonrasında İsrail’in Gazze’ye başlattığı savaşta binlerce sivilin ölmesi üzerine Hollanda’da Filistin yanlıları, birçok kentte tren istasyonlarında toplu eylem yaparak İsrail’i protesto etmişti. İşte Hollanda garlarında atılan Filistin sloganlarının, oyu renk değiştirebilen seçmeni Wilders’e yaklaştırmış olabileceği iddialar arasında.
- GÖÇ MEVZUSU BELİRLEYİCİ
Binlerce kişi öldü. Göç etmek zorunda kalan yüzbinlerce Filistinli insanlık dışı şartlarda yaşam mücadelesi veriyor.
- ZORUNLU GÖÇE TEŞVİK
İsrail, Hamas’ı bitirme hedefiyle Gazze’nin kuzeyine bombardımanı sürdürürken hiç olmazsa birkaç günlük ‘insani duraklama’ olsun baskıları artmıştı. İşte dün İsrail’in Gazze’nin kuzeyinde her gün çatışmalara dört saat ara vereceği açıklandı. Aslında son birkaç gündür Gazze’nin kuzeyinde sivillerin güneye geçmesi için böyle aralar veriliyordu. Son açıklama sahadaki uygulamanın ilanından başka bir şey değil. ABD’nin istediği 72 saatlik insani mola talebinin de karşılığı değil. Hatta zorunlu göçü kolaylaştırmaya yönelik bir adım olarak bile nitelendirilebilir.
- ACİL ATEŞKES İHTİYACI
Uzun süreli ‘insani duraklama’ ilan edilmesi ise Gazze’ye insani yardımın daha fazla girmesi, yaralıların tahliyesi için bir fırsat kapısı aralayabilir. Ancak bu, bir süre sonra saldırıların yine devam edeceği, can kaybının ve insani dramın kaldığı yerden süreceği anlamına da geliyor. İsrail hedefin Hamas’ı Gazze’den kazıyıp atmak olduğunu söylerken operasyonun ne kadar süreceğini öngörmek mümkün değil. Oysa Gazzelilerin acil ateşkese ihtiyacı var.
- HEDEF İŞGAL Mİ
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bilindiği gibi haftabaşında Amerikan ABC Televizyonu’na yaptığı açıklamada ‘belirsiz bir süre boyunca’ Gazze’de kalabileceklerini söyledi. Bu sözler Gazze’nin yeniden işgal edileceği şeklinde yorumlanırken ABD Yönetimi’nden, kalıcı bir işgale karşı çıkmakla beraber geçici bir süre için Gazze’nin güvenliğinin İsrail’de olabileceğine dair açıklamalar geldi.
- İSRAİL’DE İÇ ÇATIŞMA
İsrail’in attığı bombalarla mahalleler yerle bir oluyor. Ocaklar sönüyor. Birçok aile topluca kıyıma uğruyor. Dünyanın gözleri önünde etnik temizlik anlamına gelecek suçlar işleniyor.
Batı duyuyor, duymazdan geliyor. Görüyor, görmezden geliyor.
İkinci Dünya Savaşı sırasında Alman Nazilerin Yahudi soykırımına göz yuman uluslararası toplum, bu kez İsrail’in Filistinlileri toplu cezalandırmasına sesini çıkartmıyor.
7 Ekim baskını sonrasında Hamas’ı yok etme hedefiyle Gazze Şeridi’ne saldırı başlatan İsrail, ‘Hamas’ın karargâhları var’ diyerek sivillerin kaldığı kampları, okulları, hastaneleri vurmaktan çekinmiyor. Filistinli can kaybı 9 bini geçti. Batı, ‘Filistinli ile Hamas ayrımına dikkat edin’ diye salık veriyor, ancak bombalar Hamas’ın yanında çocukları da bebekleri de katlediyor. Ölen çocuk sayısı 3500’ü geçmiş durumda.
TON DEĞİŞİKLİĞİ Mİ
Oysa acilen ateşkese ihtiyaç var. Hem İsrail’in rehinelerini geri almasını hazırlayacak bir zemin yaratılması, hem de Gazzelilerin nefes alabilmesi için acilen ateşkese ihtiyaç var.
Geçen hafta ‘Ateşkes sadece Hamas’a yarar’ diyen ABD Başkanı Joe Biden, önceki gün Minnesota’da bir seçim kampanyasında konuşma yaparken haham olduğunu söyleyen Yahudi bir kadın, “Başkan ateşkes çağrısı yapmayacak mısınız” diye sözünü kesince “Bence bir duraklamaya ihtiyacımız var. Bu duraklama, tutukluları çıkarmak için zaman tanımak anlamına gelir” dedi. ABD’li yetkililerin açıklamasında bir süredir ‘insani mola’ dillendirilirken ilk kez Biden’ın bunu söylemesi dikkat çekti. Beyaz Saray ‘tutuklu’ ifadesiyle de Biden’ın Hamas’ın elindeki rehineleri kastettiğini belirtti.
İNSANİ MOLA MI
Anneler kefenlenmiş bebekleri başında sessiz ağıtlar yakıyor. Kan revan içinde çocuklar, kollarını uzatıyor, yardım bekliyor dünyadan.
ŞİDDETİN İZAHI YOK
Doğrudur, Hamas’ın İsrail’e yönelik 7 Ekim saldırıları dehşet vericiydi. Hamas militanlarının yerleşimleri basıp İsrailli sivilleri öldürmesinin, bebekleri, yaşlıları kaçırmasının izah edilecek bir tarafı yok.
Ya Gazze’den gelen görüntülerin, orantısız intikam arayışının izah edilecek bir tarafı var mı?
‘ATEŞKES’ DİYEMEMEK
İsrail, ‘Hamas’ı bitirmek’ hedefiyle günlerdir Gazze’yi bombalıyor. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, bu kriz durduk yere çıkmadı, Filistinliler “56 yıldır boğucu bir işgal altındalar” diyecek oluyor, eleştiri yağmuruna tutuluyor.
Batı’da ‘ateşkes’miş, ‘barış’mış, kimse duymak istemiyor. İsrail’e en çok sözü geçebilecek ülke ABD, “Ateşkes Hamas’a yarar” diyerek kestirip atıyor.
Avrupa Birliği ise ateşkes yerine
İsrailli yetkililer Gazze’ye yönelik ‘Demir Kılıç’ Operasyonu’nun daha başlangıç olduğunu söylerken İsrail’in Gazze’de ne yapmaya çalıştığı, daha ne kadar ileri gidebileceği, nihai hedefin ne olduğu tartışma yaratıyor.
İNTİKAM BASKISI
İSRAİL’in öncelikli hedeflerinden biri 7 Ekim baskınıyla Hamas’ın rehin aldığı yaklaşık 200 İsrailli ve yabancının kurtarılması. Hamas, elindeki rehineleri ancak İsrail’de tutuklu Filistinlilerle takas edebileceği mesajını veriyor. Netanyahu yönetimi ana hedefin ise ‘Hamas’ın yok edilmesi olduğu’nu söylüyor. 300 bin yedek asker göreve çağrılırken, İsrail basınında kara harekâtının niye başlamadığına dair analizler çıkıyor. Çünkü Hamas’ın işlediği suçlar karşısında intikam alınmasını isteyen güçlü de bir kesim var İsrail’de.
ABD’DEN GÜÇLÜ DESTEK
İSRAİL kamuoyu ABD Başkanı Joe Biden’ın önceki gün savaşın ortasında gidip İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu kucaklamasını Washington’ın her türlü desteğe hazır olduğu şeklinde okuyor. Nitekim ABD Yönetimi’nin de 10 milyar dolarlık devasa bir paketle İsrail’e destek vermeye hazırlanması, iki uçak gemisinden sonra 6’ncı Filo’nun komuta gemisi Mount Whitney’i de bölgeye yollaması İsrail’e açık çek olarak algılanıyor.
UZUN SÜRELİ SAVAŞ
KARA harekâtının niye başlamadığına gelince. İsrail Yediot Aharanot internet sayfasında yer alan bir analizde İsrailli askeri bir yetkili hazırlık için zamana ihtiyaç olduğunu söylüyor, “Sonuç almak için sabırlı olmak gerekir” diyor ve “İsrail kamuoyu uzun süreli bir çabaya hazırlıklı olmalıdır. Operasyonel açıdan uygun olduğunda Gazze Şeridi’ne gireceğiz” diyerek aylar, belki de yıllar alacak bir harekâta hazırlandıklarının mesajını veriyor.
HİZBULLAH NE YAPAR
Her şeyden önce Hamas’ın kanlı baskını da, Hamas’tan intikam almak için İsrail’in Gazze’ye yönelik topyekûn saldırıları da Ortadoğu’da barışa hizmet edecek türden değildir.
Hamas’ın sivil İsraillilere yönelik saldırıları asla izah edilemez. İsrail’in ‘Hamas’ı yok edeceğim’ diyerek yüzbinlerce Filistinliyi açlığa, susuzluğa ve bombalara mahkûm etmesinin de izahı olamaz.
NETANYAHU’NUN SAVAŞI
İSRAİL, geçen cumartesi kuruluşundan bu yana en ölümcül saldırıya uğradı. Kamuoyu çok öfkeli. Tepkilerin hedefinde ise ülkeyi ‘yargı reformu’ gibi suni bir gündemle meşgul eden Başbakan Binyamin Netanyahu, saldırıları öngöremeyen istihbarat ve güvenlik kurumları var.
Hamas’ın saldırısı sonrasında muhalefet liderleriyle ‘savaş kabinesi’ kuran Netanyahu, sınıra yığdığı 300 bin askerle Gazze’ye girmeye hazırlanıyor. Netanyahu, şimdi hem Hamas’a ağır bir darbe vurmayı hem de yolsuzluk iddiaları nedeniyle sallantıda olan koltuğunu korumayı deneyecektir. Ancak İsrail cephesinde de artan can kayıpları eninde sonunda Netanyahu’yu hesap vermeye zorlayacaktır.
GAZZE’YE TOPLU CEZA
İSLAMİ Hamas örgütü bilindiği gibi Filistin’in Gazze Şeridi’ni 2006’dan bu yana kontrol ediyor. Gazze Şeridi Mısır’a komşu Akdeniz kıyısında 40 km uzunluğunda, 6-12 km genişliğinde bir kara parçası. İsrail ile çevrelenmiş durumda, tek çıkışı Mısır.
Hamas, İsrail’in varlığını kabul etmiyor. İsrail de Hamas’ı yok saymak istiyor. Yıllardır Gazze’de yaşayan 2 milyondan fazla Filistinliyi kara ve deniz ablukalarıyla, zaman zaman düzenlediği saldırılarla yıldırmaya çalışması da bundan.
ABD şu günlerde ciddi bir siyasi krizden geçiyor.
Ukrayna’ya askeri yardımın kesilmesini isteyen çoğu eski Başkan Donald Trump’a yakın vekiller, Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy’yi oylamayla görevden aldı.
Kısa vadede bir çözüm bulunamazsa, Rusya işgaline karşı mücadelesini sürdürmeye çalışan Ukrayna’ya yönelik askeri yardımlar sıkıntıya girebilir.
Nitekim önceki gün ABD Başkanı Joe Biden da durumun kendisini kaygılandırdığını söylerken, Kongre onayı olmadan başka şekilde fonlar bulunabileceğini belirtti, ancak ayrıntı vermedi.
AVRUPA’DA ALARM
ABD bilindiği gibi Ukrayna’nın direnişinin en büyük sponsoru. Şimdiye kadar 43 milyar dolarlık askeri yardım sağlayan Washington, toplamda insani yardımı da kapsayan 113 milyar dolarlık yardım paketini de onaylamış durumda. Ancak ABD’li yetkililer, Kongre’den yeni onay gelmezse mevcut fonlarla Ukrayna’nın sadece birkaç ay desteklenebileceğini söylüyor.
ABD’deki bu kriz Avrupa’yı da endişelendirmiyor değil. AB’li liderler, Washington’daki krizin bir an önce sona ermesini umuyor. Çünkü, Avrupa tek başına Ukrayna savaşının ekonomik yükünü karşılayabilecek durumda değil. Dolayısıyla ABD’de aşırı sağcı siyasiler ile ılımlılar arasında yaşanan kutuplaşma, Ukrayna’nın Rusya’ya karşı taarruzunu tehlikeye atarken 2024’te seçimlere hazırlanan Rusya lideri Vladimir Putin’e yarayabilir.
BÖYLE ARABULUCU OLUR MU
Yeniden aday adayı olan eski ABD Başkanı Donald Trump hakkında dört ayrı iddianame hazırlanmış durumda. ABD Başkanı Joe Biden’ın oğlu Hunter Biden da uyuşturucu kullandığı halde yalan söyleyerek silah aldığı gerekçesiyle yargının hedefinde.
Son olarak bu kervana ABD Kongresi’nin en Türkiye aleyhtarı isimlerinden Senatör Bob Menendez (69) eklendi.
Yunan-Rum lobisine yakın, sözde Ermeni soykırımı tasarılarında ve Türkiye’ye yönelik yaptırımda başı çeken, F-16 satışına ise ateşli bir şekilde karşı çıkan Menendez, Mısır lehine ve Mısır ile bağlantılı üç kişi hakkında para karşılığı nüfuz kullanmakla suçlandı.
ZARFTAKİ DNA İZİ
NEW YORK Güney Bölgesi Savcısı Damian Williams’ın geçen hafta Menendez aleyhine açıkladığı 39 sayfalık iddianame ABD siyasetine bomba gibi düştü. Williams, Demokrat Partili ABD Başkanı Joe Biden’ın 2021 yılında bu göreve aday gösterdiği, Senato’nun da onayladığı bir isim.
Williams’ın iddianamesinde Biden ile aynı partiden olan Menendez ve üç yıldır evli olduğu Nadine Arslanian hakkında ciddi suçlamalar bulunuyor.
Haziran 2022’de evlerine yapılan baskında zarflara konup giysi, dolap ve kasalara gizlenmiş 480 bin dolar üzerinde nakit ve külçe altın bulunduğu öne sürülüyor.
Senatör, hafta içinde yaptığı açıklamada paraların kendi birikimi olduğunu savunsa da iddianamede zarfların üzerinde rüşvet vermekle suçlanan kişilerden birinin ya da şoförünün DNA’sı olduğu belirtiliyor.
