ALS hastalarının ağız sağlığı

ALS (amyotrofik lateral skleroz) hastalığı, vücuttaki alt ve üst motor sinirlerin rahatsızlığıdır. Hastalığın adının anlamı omurilik içinde kasları besleyen yan (lateral) sinirlerin işlev görememesi nedeniyle adalelerin katılaşmasıdır. Motor sinirler, beyinden omuriliğe; oradan kaslara giderek hareketlerimizi düzenler. Bu hastalık motor sinirleri etkileyerek kas hareketlerine engel olur. Hastalığın ileri evrelerinde felç gelişir. Buna karşılık genellikle zihinsel yetenekler normaldir.

HASTALIĞIN NEDENİ

Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Araştırmacılar, sinirlerin bağlantı yerlerinde glutamat denen bir salgının aşırı miktarda üretildiği, bunun normal sinir iletiyi engellediğini düşünmektedir. Bu enzim fazlalığının nedeni ise henüz bilinmemektedir. Tarım ilaçları ve kurşun gibi bazı çevresel faktörlerin hastalığı tetiklediğinden şüphe duyulmaktadır.
Hastalığın başlangıç belirtileri çok hafif olduğundan çoğu kez fark edilmeyebilir. Hastalık özellikle kol ve bacaklarda olmak üzere kas güçsüzlüğü ile başlar. Konuşma, çiğneme ve nefes alma da zorlanmalar başlar. Yutkunma refleksinin bozulması sonucu, ağızda tükürük birikimi artar ve konuşma zorlaşır. Kol ve bacaklar incelir. Özellikle el ve ayak kaslarında seğirme ve kramplar olabilir. Kişi kol ve bacaklarını iyi kullanamaz. Kontrol edilemeyen ağlama ve gülmeler olabilir. Solunum kaslarının ileriki dönemde etkilenmesi ve buna bağlı solunum güçlüğü; hastalıkta gelinen son aşama olur. Ortalama başlangıç yaşı 45-55 olsa da, son zamanlarda daha genç kişilerde teşhis edildiği gözlenmiştir. Toplumda rastlanma sıklığı 100 bin kişide 4 civarıdır.

HASTALIĞIN TEDAVİSİ

Henüz kesin bir tedavi yoktur. Tedavi planı, hastada istenmeyen etkilerin önlenmesi, rahatlatılması ve mümkün olduğu kadar normal yaşamını sürdürülebilmesi üzerine kurgulanır.
Hastaların el ve kol hareketleri çok yavaşladığı için ağız ve diş bakımlarını kendi yetileriyle başaramayabilirler. Hastanın genel bakımını yapan kişi ağız ve diş temizliğini de dikkat etmelidir. Kişiye özel diş bakım ürünleri(süngerimsi dil fırçaları vb) vardır. Şarjlı otomatik diş fırçaları da bu hasta grupları için uygundur. Ağız hijyeni iyi olan hasta gruplarında, yutkunma güçlüğü probleminin hafiflediği tespit edilmiştir. Sağlıklı ve aydınlık günler dilerim..