YEP 17 Ekim’de bütçeyle detaylandırılacak

Piyasadaki bu ihtiyacın, 17 Ekim’de TBMM’ye verilmesi gereken 2019 yılı bütçe yasa tasarısıyla, önemli bir ölçüde, karşılanması bekleniyor.

Yeni idari sistemle ilk bütçe yapılırken, yasalara göre Cumhurbaşkanlığı’nın hazırlayacağı bütçe yasa tasarısının yine 17 Ekim bitimine kadar TBMM’ye verilmesi gerekecek. İşte tasarı ortaya çıktığı zaman, YEP’de yazılı olan genel hedef ve önlemlerin önemli bir bölümünün detaylı görülmesi mümkün olabilecek.

YEP’de genel olarak açıklanan vergi ve harcama kalemlerindeki değişimin, bütçe ile birlikte daha detay biçimde görülmesi sağlanacak. Örneğin vergi tahsilatının alt kalemlerine bakıldığında, akaryakıtta bir süre önce geçilen eşel-mobil sisteminin korunup korunmayacağı belli olurken, enflasyon hedefi başta olmak üzere piyasa analistleri, makro dengelerin güvenirliği konusunda daha detay hesap yapmak imkanı bulacaklar.

Yine yatırım kaleminde ve harcamalarda yapılacak kesintilerin de bütçede yer alacak hedeflerden çıkarılması, gerçekci olup olmadığının daha rasyonel biçimde sorgulanması mümkün olabilecek. Gerçi yatırım projelerinin isim isim harcama detayı için yeni yıl beklenmek zorunda ama yatırım kalemlerinden daha iyi hesap yapma imkanı çıkabilecek.

Yanı sıra bu yıl yüksek gerçekleşecek enflasyon nedeniyle işçi, memur ve emeklilere yapılacak zamların oranları, personel harcama kaleminde yer alacak ödeneklerle açıklığa kavuşmuş olacak. Bu da hem bütçe hem iç talep gelişmeleri hakkında piyasaların daha fazla önlerini görebilmelerini sağlayacak.

YENİ ADIM İHTİYACI

YEP’le ilgili yapılan eleştirilerden bankacılık sektörünün durumu ve alınacak önlemlerle ilgili olanlarının ise bütçeyle ilişkisi bulunmuyor. Bu konunun açıklığa kavuşması için bankaların mali durumları ve reel sektör borçluluğu konusunda yapılacak çalışmaların sonuçlanması beklenecek, ki bunun biran önce yapılması gerektiği açık. Yani bütçede görülecek detaylar ve bankacılıkla ilgili yapılacaklar, açıklanan YEP’in kredibilitesini büyük ölçüde etkileyecek.

Bu arada piyasanın uygulamaya bakmak istediği açıkça belirtilirken, bütçe belli olana kadar bile, piyasalara güven verecek somut adımların atılması ve bunların iyi açıklanarak YEP’in kredibilitesine katkı yapılması mümkün olabilir. Ancak piyasaların acil adımlar konusunda fazla umutlu olmadıkları gözüküyor.

Aslında gelen veriler yaşanan ekonomik sıkıntının giderek büyüdüğünü, sakıntıların biran önce giderilmesi için acil adımlar atılması gerektiğini de açıkça göstermeye başladı.

Örneğin dün Merkez Bankası tarafından hazırlanan İktisadi Yönelim Anketi ve Reel Kesim Güven Endeksi’nin eylül ayı sonuçları açıklandı. Buna göre güven endeksi bir önceki aya göre 6.8 puan azalarak 89.6’ya indi. Endeks detaylarına bakıldığında ihracat siparişlerinde artış, buna karşılık genel gidişat, toplam sipariş, yatırım harcaması, üretim ve istihdamda beklentilerin düştüğünü, ÜFE oranlarında artış beklendiğini ortaya koyuyor. Bu arada imalat sanayi kapasite kullanım oranları da, yine eylülde 1.8 puan azalarak 75.8’e indi

Yine dün uluslararası reyting kuruluşu Fitch’in “Yeni veriler Türk bankalarının likidite risklerini ön plana çıkarıyor” ifadesine yer verdiği açıklaması geldi.

Özetle; gelen veriler gün geçtikçe sıkıntıların derinleşeceğini açıkça gösteriyor. Bunun da göz önüne alınıp, mevcut kötü gidişe dur diyecek yeni tedbirler gerekiyor.