Akaryakıt vergilerinde eskiye dönülürse

Kurlardaki yüksek oranlı artış her açıdan tehdit oluştururken, kurlarda bir dengelenme yaşanmadan enflasyondaki artışın durulmayacağı artık anlaşılıyor. Bu arada OVP açıklanmadan önce akaryakıt vergilerinde eskiye dönüleceği beklentisi de, bundan sonraki enflasyon beklentilerini yükseltiyor.

Piyasaların geçen hafta en fazla etkilendiği konu ABD ile yaşanan gerilimdi. Böyle bir ortamda enflasyonun beklenenden düşük gelmesi piyasalarda bir düzelme yaratmadı. ABD ile gerilimin sürmesinin tabi ki çok büyük etkisi var ama düşük gelmesine rağmen enflasyondaki artış trendinin süreceği beklentisi de düzelmeyi engelleyen unsur oldu.

Piyasalarda Temmuz ayı tüketici fiyat artışı beklentisi yüzde 0.9 idi ama gerçekleşme yüzde 0.55 olarak gerçekleşti. Buna karşılık çekirdek enflasyondaki artışın yüzde 15.1’e, yıllık üretici fiyat artışlarının ise yüzde 25’e çıktığı görüldü. Tüm bu göstergeler enflasyonun önümüzdeki dönem artmaya devam edeceğinin bir göstergesi olarak algılandı. Buna yüksek oranlı kur artışları da eklendiği için analistler yıl sonu için enflasyon tahminlerini değiştirmediler. Aksine; yıl sonu enflasyon tahminlerini yükseltme eğilimi daha baskın görüldü.

Temmuz ayı enflasyonunun tahminlerin altında gerçekleşmesinde asıl unsur olarak gıda fiyatları öne çıktı. Tahminler yüzde 2’lik artış yönündeyken, gıda fiyatlarında yüzde 0.4’lük düşüş görüldü. Aslında bu mevsimsel ortalamalara çok yakın bir orandı. Bu gerilemeye rağmen, yıllık gıda fiyatları artış oranı, baz etkisi nedeniyle, yüzde 19.4 iken Temmuz sonunda yüzde 19.9’a kadar çıktı. Ekmek fiyatlarına yapılacak zam gıda enflasyonunun çok etkileyecek.Çekirdek enflasyon da Temmuz ayında kurdaki geçişkenlik, maliyet faktörleri ile ikincil fiyat etkileri nedeniyle artmaya devam etti. Haziran sonunda yüzde 14.6 olan 12 aylık çekirdek enflasyon Temmuz sonunda yüzde 15.1’e çıktı.  Kötüleşme genele yayılmış görünürken, buna en yüksek katkılar mobilya, lokanta -otel, konut ve giyim kalemlerinden geldi.

BEKLENTİ İYİLEŞMİYOR
Piyasa analistleri enflasyon üzerindeki birikimli kur etkisinin Eylül ayında 5 puanı geçebileceğini hesaplıyorlar. Buna ek olarak elektrik ve gaz fiyatlarına yapılan son zamların, tüketici enflasyonuna doğrudan 0.4 puan ilave yük getireceği hesaplanırken, üretici fiyatları üzerinden yıl sonuna kadar gelecek yük ise 0.5 puan olarak tahmin ediliyor.

Bazı analistler tarafından, üretici fiyatlarından tüketici fiyatlarına geçişin yüzde 30-35 seviyelerinde gerçekleşeceği ve bu etkinin 5 ayda maksimuma ulaşacağı hesaplanıyor. Bu nedenle, mevcut yüksek üretici fiyatlarının enflasyonu daha da artırıp maliyet yönünden etki yapması bekleniyor.

Bu arada akaryakıt fiyatlarındaki ÖTV düzenlemesinin piyasaların yakın izlemesinde olduğu görülüyor. Artan kur ve petrol fiyatlarına rağmen, seçim öncesi geçilen sistemle, maliyet artışlarının fiyata yansıtılmaması uygulamasına Hükümetin daha ne kadar dayanacağı merak ediliyor. OVP öncesinde eski sisteme geçilip, bunun akaryakıtta yüklü artışlara neden olabileceği beklentisi yüksek görülüyor. Akaryakıt vergilerinde eski sisteme dönülmesi halinde bunun enflasyonda ciddi artışlara neden olması kaçınılmaz hale gelecek. Bu arada açıklanan 100 günlük planın piyasalar ve enflasyonla mücadele açısından olumlu algılanmadığı aksine mali disiplin kaygısı nedeniyle tedirginliği büyüttüğü de açık.