Ahmet Cemal hakkında üç önemli yazı

Bener, yazısında çeviri üzerine görüşlerini, yorumlarını, saptamalarını yaparken bu kavramlar arasında Ahmet Cemal’in çevirmenliğinin değerini irdeliyor.

Bener, onun değişik türlerdeki çalışmalarını ve çeviriye verdiği önceliği şöyle vurguluyor: “Deneme, roman, öykü, şiir, oyun yazarı ve sanat alanında öğretim üyesi olan Ahmet Cemal, çeviri uğraşının önemi konusunda bir kuşkusu olmadığı için olsa gerek, kendini öncelikle çevirmen olarak tanımlamaktan hiç yüksünmemiştir.”

Bener yazısında Ahmet Cemal’in çeviri üzerine yazdıklarının ışığında onu ve çeviriyi değerlendirmiş.

Bu yazıdan, çevirinin/çevirmenin ne olduğu, iki dil arasındaki gelgitlerin niteliği konusunda bilgi ediniyoruz. Bener, bir ölçüde çevirinin felsefesini yapıyor.

Ömrünün dörtte üçünü çeviriye adamış, bunun 40 yılında Herman Broch’un ‘Vergilius’un Ölümü’ adlı eserinin çevirisiyle didişmişti Ahmet Cemal. Nihayet bitirdiğinde, çevirmenlik sıfatını hak ettiğini düşündüğünü dile getirmişti! ‘İyi çevirmen’ Ahmet Cemal’in telif eserlerini de okuyun, o her ne kadar mütevazı davranıp geriye atmaya çalışsa da çevirmenliğinin gölgesinde kalmasın.

Yaptıklarını, ödüllerini yeniden anımsatalım:

- Temmuz 1981-Mart 1984 zaman diliminde iki aylık Yazko Çeviri dergisini yönetti.

- Kendisi de Avusturya Lisesi mezunu olan Ahmet Cemal, 2010’da Avusturya Altın Liyakat Nişanı ile onurlandırıldı.

- 2014 yılında ise Hermann Broch’tan yaptığı ‘Vergilius’un Ölümü’ çevirisi ile edebi çeviri dalında Avusturya Büyük Devlet Ödülü’ne layık görüldü.

BİR MESLEKTAŞININ İNCELEMESİ

MEHMET RİFAT, ‘Ahmet Cemal, Yazko Çeviri ve Dil Yazıları-Özel Bir Tarihçe’(2) yazısında, bir meslektaşıyla birlikte çalışmalarındaki yerini belirliyor:

“1982 başında Yazko Çeviri’nin 4’üncü sayısının çıktığı günlerde, Ahmet Cemal derginin hem Yayın Kurulu’na katılmam, hem de ilgi alanlarımla bağlantılı olarak dergide Dil Yazıları hazırlamamı önerdi.” Yazının devamında öğreniyoruz ki Ahmet Cemal, bu yazıların içeriği konusunda da bilgi veriyor.

Gerçekten de Yazko Çeviri’nin en özgün bölümlerinden biriydi Mehmet Rifat’ın bölümü. Yazıda, Yazko Çeviri Dil Yazılarındaki Dosyaların Dökümü’nü ve Dilbilim ve Gösterge Bilim konusundaki çalışmaların seyrini de öğrenebilirsiniz.

AHMET CEMAL’İN ARDINDAN

İSHAK REYNA, ‘Ahmet Cemal İçin...’ başlıklı yazısında(3) kendi edebiyat serüveninin onun çevirileriyle çakıştığı dönemden başlayarak, onun çevirmen kimliğinin önemini vurguluyor.

Reyna, hem bir okur hem bir yayınevi yönetmeni olarak, Ahmet Cemal’in telif ve çeviri kitaplarından yola çıkarak bir değerlendirme yapıyor.

Bu yazıdan, ‘profesyonel olmayan bir yazar/çevirmenin portresini’ çıkarabilirsiniz.

Ayrıca çeviriye nasıl baktığını, kitap seçerken hangi ölçütleri göz önüne aldığını da gene Reyna’dan öğreniyoruz.

*

SANIRIM bu üç yazı onun nasıl bir yazar ve ne kadar iyi bir çevirmen olduğunun önemini, aynı zamanda iyi dost olduğunu vurguluyor.

(1) #tarih, Ekim 2017

(2) kitap-lık

(3) kitap-lık