Girişim de yaparım kariyer de!

Dünyanın ilk programcısı bir kadın. 1843 yılında, Ada Lovelace modern bilgisayarın yaratılmasından yüzyıl önce ilk teorik yazılım algoritmasını geliştirdi. Lovelace’in vizyonu Silikon Vadisi’nin can damarını şekillendirdi. Fakat mirası, modern programcının imajıyla sarsılıyor- tehlikeli biçimde cinsiyete dayanan bir programcı imajıyla.

Eğer takip ediyorsanız, son zamanlarda endişelendirici seviyede artan kadınların eşitsizlik ve cinsiyet ayrımı sorunlarını görüyorsunuzdur. Özellikle teknoloji şirketleri hedef tahtasına yerleştirildi. Dünya devi olarak tanınan Google, Facebook, Uber ve Tesla gibi şirketler adaletsiz maaş, cinsel saldırı ve cinsiyet ayrımcılığı gibi sebeplerden dava edildiler. Özellikle bir Google çalışanının şirkette yapılan kadına pozitif ayrımcılık politikasına karşı yazdığı ve kadın erkek arasındaki biyolojik farktan dolayı farklı kariyer çıktıları yarattığını tartıştığı e-postası sektörü salladı. Birçok insan – hatta bilim insanları dahi- matematik, mühendislik ve bilimdeki cinsiyetler arası farkı biyolojik farklar ile açıklamaya çalıştı.

Hem mühendis hem de teknoloji yatırımcısı olarak, yönetim kurullarında, yatırımcılar arasında odada büyük çoğunlukla tek kadın oldum. Yıllarca cinseyette önyargı ve ayrımcılık olmadığını düşündüm, ta ki kızım olana ve kariyerimde daha da yükselene kadar. Özellikle anne olduktan sonra, kadınların erkekler ile aynı seviyeye gelmesi için çok daha fazla çalışması gerektiği, daha az para aldığı ve diğer ön yargılar olduğunu düşünmeye başladım.

Bu iddialara değinmek için birbiriyle ilişkili üç soruyu incelemek lazım:

Erkekler ve kadınlar tarafından elde edilen performans sonuçlarında cinsiyet farklılıkları var mı?

Eğer öyleyse, bunların biyolojik farklılıklardan kaynaklandığına dair kanıt var mı?

Önyargıdan kaynaklandığına dair daha güçlü kanıtlar var mı?

İlk soruyu cevaplamak için: Evet, üniversite öğrencileri arasında mühendislik alanlarında erkeklerin ve kadınların katılımında önemli fark var. Her 6 erkek mühendise karşılık yalnızca 1 kadın mühendis mevcut. Crunchbase ve startups.watch’a göre, girişimci kadın oranı ise yalnızca yüzde 15 ila 17. Kadın teknoloji yatırımcısı daha da vahim ve sadece yüzde 9. Dünyanın en az kadın olan sektörlerinde olan bir kadın olarak gözlemlediğim kadarıyla, üst düzey liderlik pozisyonlarında bu durum daha da vahim hale geliyor.

Kadın olarak doğamızda mı var, yoksa yetiştirmeyle mi oluyor?
Cinsiyetler arasında -tabii ki- biyolojik farklılıklar olsa da sosyal bilimler erkeklerden ve kadından kişilikten tutum becerisine kadar geniş bir özellik yelpazesinde farklı olduklarını ve bu faktörlerin kariyer üzerinde daha büyük etkiye sahip olduğunu gösteriyor.

Janet Hyde tarafından yapılan 20 yıllık incelemede çıkan şunlar;
- Erkekler ve kadınların farklı olduklarından daha çok, benzer yönleri var
- Bulduğu tek büyük fark; kızların yazım ve dilde erkeklerden daha iyi olması ve erkeklerden daha fazla kabul edilebilir / ılımlı kişiliklerinin olduğu
- Erkekler motor performansı ve saldırganlıkta daha iyi

Dolayısıyla bazı cinsiyet farklılıkları var, ancak bunların çoğu küçük. Asıl kadın ve erkek gelişimindeki farklılıklar arasında; uzun ve sağlıklı yaşam, eğitim ve ekonomik servete erişim ile oluyor.

Erkek yaparsa daha mı değerli?
Harvard Üniversitesi’nin çok çarpıcı bir araştırması var. Okulda başarılı bir girişimciyi hem erkek hem de kadın olarak anlatılıyorlar. Erkek ismi ile anlatıldığında çok başarılı bulunurken, kadın olarak agresif ve daha az başarılı görülüyor. Bu kadına olan ön yargının en çarpıcı örneklerinden birisi. Şirketlerinizde bu önyargıyı göz önünü alarak fark yaratabilirsiniz.

Kızlarımızı bebek ile erkekleri lego ile oynatırsak, okuduğumuz masallarımızın hepsi erkek kahramanlarla dolu olup, kadınlar sadece prensini bekleyenler olursa, mühensilik ve bilimde kadınların çalışabileceği ortamları özendirmezsek, asıl farkı kendi kültürümüz içinde yaratmıyor muyuz?

Bu ülkede ise kadın girişimciler için de güzel işler yapılıyor. Arya Yatırım Platformu ve TurkishWIN gibi çok değerli oluşumlar var. Bir fark yaratmak istiyorsanız mutlaka onlara ulaşın.