Küresel ekonomik dengelerden satırbaşları

Tarım ve enerji fiyatlarından gelen baskılarla enflasyon birçok ülkede arzulananın üzerinde seyrediyor. Bu fiyatları dışarıda bırakan "temel enflasyon" verileri ise şimdilik iyi gidiyor. Merkez bankaları orta dönemli görünüm açısından "temel enflasyon" verilerine daha fazla itibar ediyorlar.

Ama, ekonomideki uzun dönemli kontratların ortalama enflasyon (headline inflation) üzerinden de yapıldığı göz ardı edilmemeli. Dolayısıyla, temel enflasyon verilerinin şimdilik tatminkar gibi görünmesi para otoritelerini aldatmamalı. Bu konuyu daha sonra irdeleyeceğim.

ASYA VE AVRUPA

Gelişmekte olan ülkelerin çok önemli bir bölümü cari işlemler fazlası veriyorlar. Hammadde ve diğer emtia fiyatlarının yüksekliği birçok gelişmekte olan ülke için çok önemli bir avantaj oldu.

Türkiye’nin de içinde bulunduğu Avrupa’daki bazı gelişmekte olan ülkeler kaygı verici boyutlarda cari işlemler açığı veriyorlar. Bu yıl için yapılan tahminlere göre, Avrupa’daki gelişmekte olan ülkelerin 45 milyar dolar cari işlemler açığı vermeleri bekleniyor. Yalnızca Türkiye ve Rusya’nın beklenen cari işlemler açığı ise 140 milyar dolar civarında.

Buna karşılık, Asya’dan sonra en hızlı büyüyen gelişmekte olan ülkeler Avrupa’da. Avrupa içinde de en hızlı büyüyen ekonomilerin başında Türkiye geliyor.

Asya ekonomileri, başta Çin olmak üzere, yüksek oranda büyümeye devam ediyorlar. Büyümenin biraz düşmesi bekleniyor. Enflasyon eğilimi ise yukarı yönde. Enflasyonla mücadele ne denli ciddiye alınırsa, gelişmiş ülkelerdeki talep daralmasıyla beraber, ekonomik büyümenin düşmesi bekleniyor. Hızla artan döviz rezervleri bu ülkelerde para politikaları uygulamalarını zorlaştırıyor.

LATİN AMERİKA

Latin Amerika ekonomileri gelişmekte olan ülkeler içinde en iyi performans gösteren grup durumunda. Brezilya’da enflasyon yüzde 4’e kadar düştü. Meksika’da da yüzde 4-5 civarında oynuyor. Ekonomik büyüme yıllar sonra Brezilya’da artış eğilimine girdi. Latin Amerika’daki ülkelerde ortalama büyüme yüzde 5’e kadar çıktı.

Her şeyden önemlisi, hem Brezilya’da hem de Meksika’da kamu kesimi dengesinin ekonomik istikrar için ne denli önemli olduğu idrak edilmiş durumda. Bu yaklaşım uzun vadeli düşünen uluslararası yatırımcıların dikkatini çekiyor. Uluslararası yatırımcılar açısından Brezilya Latin Amerika’nın yeniden gözdesi haline geldi.

Latin Amerika’da Venezüella ve Arjantin kara listede satılır. Her iki ülke de yüzde 8 civarında büyüdüğü halde, enflasyon Arjantin’de yüzde 10’a, Venezüella’da yüzde 20’ye yaklaşmış durumda. Venezüella ekonomisi hakkında genel bir kötümserlik hakim. Bu ülkede bugünkü dengelerin korunabilmesi için petrol fiyatlarının giderek daha da artmasının gerektiği söyleniyor.

Tüm gelişmekte olan ülkelerde özel sektörün dış borçları artış eğiliminde. Paraları reel olarak değer kazanıyor. Döviz rezervleri artıyor. Ama, döviz rezervlerinin kısa vadeli borçları karşılama oranı giderek düşüyor. Bu gelişmeler uluslararası yatırımcıları rahatlatıyor. Dolayısıyla, gelişmekte olan ülkeler yatırımcıların gözdesi olmaya devam ediyor. Hem borçlanma talepleri devam ediyor hem de temel göstergeleri şimdilik olumlu yönde gidiyor.