Fransız Anayasası

Mehmet Altan ile Eser Karakaş’ın AKP’nin ezici zaferi münasebetiyle zevk ve mutluluktan ağızları kapanmıyor, utanıp çekinmeseler kalkıp şıkır şıkır oynayacaklar. Kendilerini tutamayıp zaman zaman el çırpıyorlar. Zafer Üskül’e renksiz kokusuz, Kemalizmsiz ya da Dekemalize anayasanın nasıl bir şey olacağını soruyorlar.

Bu ikisine göre, giriş bölümünde yazdığı gibi, Cumhuriyet devleti, "Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu, ölümsüz önder ve eşsiz kahraman Atatürk’ün belirlediği milliyetçilik anlayışı ve O’nun inkılap ve ilkeleri doğrultusunda" olmamalıymış. Zafer Üskül de zaten böyle düşünüyor.

CNN Türk’te de Nizam Abi’min kızı Şirin Payzın ile Ece Temelkuran’ın galiba seçimle ilgili, son programlarında genç dáhilerin Anayasa’nın 4. maddesinin tartışılmasını istediklerine tanık olmuştum.

* * *

4 Ekim 1958 tarihli Fransız Anayasası’nın Giriş Bölümü’nü birlikte okuyalım: "Fransız halkı, 1789 Bildirisi ile tanımlandığı ve 1946 Anayasası’nın başlangıcı ve 2004 tarihli Çevre Temel Belgesi’nde tanımlanan görev ve haklarda ifade edildiği gibi, insan haklarına ve ulusal egemenlik ilkelerine bağlılığını büyük bir ciddiyetle ilan eder."

Görüldüğü gibi Fransız Anayasası da tezli ve ideolojili bir metin. Sadece herhangi bir özel isim yok. Çünkü bu cümle ile özdeşleşecek tek bir isim yok. Ondan!

Anayasa’nın başlangıç bölümü bence de tekrar kaleme alınabilir; Atatürk adı da olmayabilir belki, ama Omo ile yıkanmış, renksiz ve kokusuz, kar beyazı anayasa olmaz. Hele bir Kurtuluş Savaşı’ndan sonra kurulmuş bir öncü devletin anayasası. Mehmet Altan gibi, Eser Karakaş gibi AKP partizanlarının "Türkiye Anayasası’nın giriş bölümünün dünyada benzeri yok" türünden iddiaları palavradan ibarettir.

* * *

Fransız Anayasası, Madde 1.- "Fransa, bölünmez, laik, demokratik ve sosyal bir cumhuriyettir." Madde 89.- "Toprak bütünlüğüne zarar verecek hiçbir değişiklik yöntemi savunulamaz ya da ileri sürülemez. Rejimin cumhuriyet biçimi değişiklik konusu yapılamaz."

Fransız Anayasası’nın 1. ve 89. maddeleri Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 2. ve 4. maddelerine ilham kaynağı olmuş. Benim "Hayır" oyu verdiğim ama Türk halkının yüzde 92 küsurunun "Evet" dediği Türkiye Cumhuriyeti Anayasası gelecekteki liberal yorumcularına güvenemediği için işi biraz uzun tutmuş.

Demek ki her anayasada bazı maddeler değiştirilmez olabilirmiş. Bu bir. İkincisi: Askerler tarafından üniversite hocası sivillere hazırlatılsa bile halkoyu ile onaylanan bir metin nasıl askeri olur Zafer, Mehmet ve Eser beyler? 22 Temmuz’da AKP’ye oy veren halk 1982 Anayasası’nı onaylayan halk değil mi? Şirin’e ve Ece Temelkuran’a gelince: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 2, 3 ve 4. maddelerinin benzerleri başka anayasalarda da vardır. Fransız Anayasası’nın 2. maddesinde "Cumhuriyet’in dili Fransızcadır" yazar. Bu vesile ile bunu da öğrenin. Çünkü yakında "Devletin dili Türkçe olmasın" ya da "Türkçe ve Kürtçe olsun" diyecekler de çıkacaktır.