Akıl oyunlarına merak sardık 23 milyon dolarlık pazar oluşturduk

Talepteki artış, yap-boz başta olmak üzere, elektronik ve 3 boyutlu mekanik bulmaca satışlarında patlama yaşanmasına neden oldu. Ayrıca, Sudoku bulmaca kitapları da satış rekoru kırdı.

GÜNÜN yorgunluğunu, aile içi sorunları ve iş stresini üzerinden atmak isteyenlerin akıl oyunlarına merak sarması, yap bozdan sudokuya, elektronikten 3 boyutlu mekaniğe kadar bulmaca pazarını bir anda 30 milyon YTL’lik (23 milyon dolar) hacme ulaştırdı. Ürün ve marka enflasyonunun yaşandığı pazarda, faaliyet gösteren 40 firma, 1500 farklı ürünle rekabet etmeye çalışıyor. En fazla talep, 1000 parçalı yapbozlarda yoğunlaşıyor. Ayrıca, 3 boyutlu mekanik bulmacalar ve Sudoku bulmaca kitapları da satış rekoru kırıyor.

ALZHEIMER’I ÖNLÜYOR: Arkadaşımız Ayşegül Akyarlı Güven’in yaptığı araştırmaya göre, akıl oyunlarına olan ilginin giderek artması, 800 bini küçük, kalanı büyük parçalı olmak üzere toplam 2 milyon 500 bin adet yapboz satışının gerçekleşmesine neden oldu. 30 milyon YTL’lik pazarın 25 milyon YTL’lik kısmını irili ufaklı yapbozlar oluşturuyor. Son bir yılda gerçekleştirdiği 100 bin adetlik üç boyutlu mekanik bulmacalar da pazardan 1 milyon YTL’lik pay alıyor. 1000 adet elektronik, 80 bin adet de akıl oyunları kitabının satıldığı pazarda, ani büyümenin nedenini stres ortamlarının artması oluşturuyor. Aileler, çocuklarının el ve göz koordinasyonunun gelişmesi için yapboz pazarını büyütüyor. Diamond ve Sudoku gibi bulmaca kitapları da, gençlerin yanısıra yaşlı ve orta yaşlılar arasında da Alzheimer’ın etkisini azalttığı ve beynin çalışmasını sağladığı gerekçesiyle giderek yaygınlaşıyor. Son aylarda hızla alışkanlık haline dönüşen bu tip bulmacalara sürekli yenileri ekleniyor.

YÜZDE 70’İ İSTANBUL’DA SATILIYOR: Bulmaca pazarında bugün 20 akıl oyunları kitabı, 160’a yakın 3 boyutlu mekanik bulmaca, 1300 adet de farklı yapboz çeşidi bulunuyor. 2005 yılı ocak ayında satışına başlanan mekanik bulmacaları çözebilmek için öncelikle parçaları birbirinden ayırmak, sonra da birleştirmek gerekiyor. Metal, ahşap ve ip gibi malzemelerden oluşan Eureka, The Professor’s Puzzle, Mad Cow gibi markalardan oluşan bu mekanik bulmacalar ithal ediliyor. Kreatiff adlı firmanın ithal ettiği bu 3 boyutlu bulmacaların yüzde 70’i İstanbul’da satılıyor. Fiyatları ise özelliğine ve kullanılan malzemeye göre 3.5 YTL’den başlayıp, 80 YTL’ye kadar çıkabiliyor.

REKABET 1000’LİK YAPBOZLARDA: Türkiye’de ilk kez 1994 yılında Diamond ile başlayan bulmaca kitabı yayıncılığı şimdi Optimis’ten Alfa’ya, Söz’den Okuyan Us’a kadar 20 farklı yayın evinin rekabet ettiği bir pazar konumuna geldi. Geçtiğimiz yıla kadar 10 yılda sadece 15 bin adetlik bulmaca kitabı baskısı gerçekleştiren yayın evleri, tüm dünyayı saran Sudoku salgınıyla birlikte üç ay gibi kısa sürede 60 bin adetlik satış rakamlarına ulaştı. 5 ile 7 YTL arasında değişen fiyatarla satışa sunulan bu kitaplardaki bulmaca sayısı, 70’den başlayıp 400’e kadar çıkıyor. Türkiye’de 7 yıldır pazara sunulan çok parçalı yapbozlar özellikle gençlerden ilgi görüyor. Yılda 2 milyon 500 bin yapbozun satıldığı Türkiye’de bunun 800 bin adedini çok parçalı yapbozlar oluşturuyor. 10 ithalatçı ve 2 yerli üreticinin rekabet ettiği pazarda, talep 1000 parçalı yapbozlarda yoğunlaşıyor. Çocuklar için üretilen 10-30 parçalık yapbozların fiyatı 6-7 YTL arasında değişirken, bu çok parçalılarda 20 YTL ile 100 YTL’ye kadar çıkabiliyor.

Yalnızlar bulmacaya sarılıyor

KENDİNİ yalnız hissedenlerin bulmacaya daha fazla yöneldiğine dikkat çeken Psikiyatr Doç. Dr. Oğuz Karamustafalıoğlu, "Özellikle zaman ve gelir gibi kısıtlayıcı etkenler istediklerimizi yapabilmemizi engelleyebiliyor. Biz de hem yalnızlık duygusundan kurtulmak, hem de düşüncelerimizden uzaklaşmak için bulmacaya yöneliyoruz" dedi.

Mimarların tercihi kare karalamaca

SUDOKU’yu Diamond adıyla ilk kez 1994 yılında Türkiye’ye getirdiğini söyleyen Söz Yayınları’nın sahibi Nevzat Erkmen’in değerlendirmesi şöyle: "Söz Yayınevi’nin açmadan önce Schweppes’in Genel Müdürüydüm. Ancak, çocuklara gazoz satmaktansa onların yararına olacak bulmaca pazarına girmeyi tercih ettim. Şu an, Türk Beyin Takımı’nın Onursal Başkanlığı’nı yürütüyorum. Bulmacalar içinde talep, en fazla Sudoku’da yoğunlaşıyor. Mimarlar da özellikle kare karalamacaya ilgi gösteriyor. Çengel bulmaca da en fazla tercih edilenler arasında yer alıyor."

Yöneticiler ’mekanik bulmaca’ istiyor

JAPONYA’da 1 milyon 500 binlik satış rakamına ulaşılan 3 boyutlu mekanik bulmacaların Türkiye’de özellikle işadamı ve yöneticiler tarafından benimsendiğini söyleyen Kreatiff Genel Müdürü İsmail Türkman, "Bu bulmacalar için özel olarak ’executive seri’ ithal etmeye başladık. Daha şimdiden 3 boyutlu bulmacaların koleksiyoncuları ve meraklıları oluştu" dedi. Türkman, "Bununla birlikte 7 yaşın üzerinde çocuğu olan aileler de el ve göz koordinasyonlarının gelişmesi için çocuklarına oyuncak yerine mekanik bulmaca almaya başladı. Satışlarımızın yüzde 70’ini İstanbul’da gerçekleştirdik. Müşterilerimizin yüzde 50’den fazlasını da gençler ve çocuklar oluşturuyor" diye konuştu.

Kaplumbağa Terbiyecisi yapbozla evlere girdi

TÜRKİYE’de yapboz seçerken talebin Osman Hamdi’nin ünlü tablosu Kaplumbağa Terbisyecisi ve Jean Leon Gerome’un Halı Tüccarı gibi klasiklerde yoğunlaştığına dikkat çeken Türkiye’nin ilk yapboz üreticisi KS Games’in sahibi Onur Yıldırım ise şunları söyledi: "Şu an pazarda 1300 ayrı resim yapboz olarak satışa sunuluyor. Türk üreticilerin yapbozlarında genellikle Osmanlı ithal ürünlerde de sanat eserlerine yer veriliyor. Ayrıca, yılbaşı, sevgililer günü gibi dönemlerde fotoğrafa özel üretilen yapbozlar da yüksek satış rakamlarına ulaşıyor."