Kiracılara kira artış şoku

Bu açıklama, ev sahiplerini sevindirecek ama milyonlarca kiracıyı da üzecek.

KONUT KİRA ARTIŞI

Konut kiralarındaki artış oranı, 1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Yeni Borçlar Kanunu ile tanımlandı.
Buna göre; konut kiralarında, yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak artış, bir önceki kira yılında Üretici Fiyat Endeksi’ndeki (ÜFE) artış oranını geçmeyecek şekilde belirlenecek (Md. 344).
Burada iki ayrı yıllık ÜFE (yeni adıyla Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi yani Yİ-ÜFE) var.
a) 12 aylık ortalamalara göre değişim (Ocak 2014: Yüzde 5,22)
b) Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim (Ocak 2014: Yüzde 10,72).
Görüldüğü gibi, iki ayrı yıllık Yİ-ÜFE var. Birine göre kira artışı 5,22’yi, diğerine göre de 10,72’yi aşamayacak. Daha önce yazılarımızda belirttiğimiz gibi, ilgili yasa maddesinde, kira artışında hangisinin esas alınacağı “net olarak” belirtilmemiş.

TÜİK’İN AÇIKLAMASI YÜZDE 10,72

Önceki Borçlar Kanunu ile ilgili uyuşmazlıklarda, konut kira artışı konusunda Yargıtay’ın yerleşik kararları, “12 aylık ortalamaya göre değişimin esas alınacağı” şeklindeydi. Buna göre, Şubat 2014’de yapılacak kira artışı en fazla yüzde 5,22 oluyordu.
Hukukçuların çoğunun görüşü de bu yöndeydi.
Ancak TÜİK “Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) Kullanıcıları Rehberi”nde, kira artışlarının “bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde değişimi” oranı esas alınarak yapılacağını açıkladı. Bu açıklama özellikle kiracıları çok üzecek. TÜİK’e göre, Şubat ayında konut kiralarında yapılacak artışın oranı yüzde 10,72’yi aşamayacak.

NE OLACAK ŞİMDİ?

Yeni Borçlar Kanunu yürürlüğe girdiğinden bu yana, “konut kira artışlarında yıllık ÜFE’lerden hangisinin esas alınacağı” konusunda;
Yasada net bir tanım yok.
Resmi bir açıklama da yapılmadı.
Yargıtay’ın da Yeni Borçlar Kanunu’na göre kira artışı konusunda, (yasa çok yeni olduğu için) henüz verilmiş bir kararı yok.
Bu aşamada, ilk resmi açıklama, TÜİK’in açıklaması oluyor. TÜİK de “bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde değişimin (örneğin Şubat ayında yapılacak konut kira artışında yüzde 10,72’nin) esas alınacağını” açıkladı.
Böyle olunca, Şubat ayında yapılacak konut kira artışı yüzde 5,22 değil yüzde 10,72 olacak.

İŞ YERİ KİRA ARTIŞI SERBEST

Daha önce de yazdığımız gibi, “iş yeri kira artışları” 1 Temmuz 2020’ye kadar serbest bırakıldı (6217 Sayılı Yasa Geçici Md.2).
O nedenle, işyeri kiralarında 1 Temmuz 2020’ye kadar “sözleşme serbestisi” olacak. İş yeri sahibi isterse, kiraya dilediği kadar zam yapabilecek. Kiracı da buna uymak zorunda kalacak. Ancak devam eden kira sözleşmelerinde “kira artış oranının tanımı” yapılmışsa, sözleşme devam ettiği sürece mal sahibi, sözleşme hükümlerine uymak zorunda kalacak.

ŞUBATTAKİ ÜCRET ARTIŞ ORANI YÜZDE 10.72

TÜİK, “Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi(Yİ-ÜFE) Kullanıcıları İçin Rehber”de, yıllık ücret artışlarının da “bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde değişimi” esas alınarak yapılacağını açıkladı.
Buna göre, Şubat 2014’de yenilenecek ücret sözleşmelerindeki ücret artışı, yüzde 10,72’yi aşamayacak.