Kıdem tazminatında fonlu sistem

Hiç unutmuyorum, geçen senenin ortalarıydı; Temmuz ayı... Konu yine gündemdeydi ve kıdem tazminatında fonlu sisteme geçilip, geçilmemesi tartışılıyordu. Yine bu köşede, ‘Fonlu sisteme geçmenin kime, ne zararı var?’ başlıklı bir yazı yazmıştım... İşçi düşmanlığından hükümet şakşakçılığına kadar; işitmediğim laf, almadığım eleştiri kalmadı. O dönem, hakarete kadar varan bu eleştirilere cevap vermedim. Daha doğrusu, yazdıklarımı anlamaktan uzak, sığ düşünen insanlara diyecek sözüm yoktu. Sonrasında da hükümet bu konuyu rafa kaldırdı.
Şimdi ise kıdem tazminatı raftan indi, yeniden gündeme geldi. Dikkat ediyorum da o dönem yazdıklarımı eleştirenlerin bir kısmı bugün, fonlu sistemi kabulleniyor. Hak-İş, ‘fon olsun, haklar korunsun’ diyor... İşçi Dernekleri Federasyonu, kıdem tazminatı fonunun tartışılabileceğini söylüyor... TESK, fona karşı olmadıklarını savunuyor.
Neden? Aklın yolu bir de ondan. Durum ortada... Kıdem tazminatını hak eden 11 milyon işçiden, 9.5 milyonu bu hakkını alamıyor. Demek ki, kıdem tazminatında yeni bir düzenlemeye, iyileştirmeye; daha açık bir anlatımla, reforma ihtiyaç var. Sanırım, bunda herkes hem fikir.

TAZMİNATLAR FONA YATACAK

Geçen sene sorduğum soruyu yine sorayım... Kıdem tazminatında fonlu sistemin yararından başka kime, ne zararı olabilir? Anlatayım da siz karar verin. Aman, sakın yanlış anlaşılmasın. Üzerine basa basa söylüyorum... Benim anlatacağım, en uygun modeli bulmak için üzerinde sadece, konuşulan ve tartışılan... Neden üstüne basarak söylüyorum? Birileri uygulamayı benim yürüttüğüme... Kanunu benim hazırladığıma... Hatta, Meclis’ten de benim çıkaracağıma kendini inandırmış olacak ki, öyle eleştiriyorlar. Hayır, efendim... Sistem henüz düşünce aşamasında; konuşulup, tartışılıyor... Ben de fikrimi söylüyorum.
Gelelim konuya... Eğer kıdem tazminatında fonlu sisteme yönelik bir düzenleme yapılırsa; tüm çalışan kesim tazminatını almaya hak kazanacak. İşveren, belli oranda bir rakamı her ay; çalışan adına kurulacak, kıdem tazminatı fonuna yatıracak. Çalışanlar aylık olarak tazminatının yatırılıp, yatırılmadığını kontrol edebilecek. Fona aktarılan paralar da yatırıma yönlendirilecek. Çalışanlar, kendi istekleri ile işten ayrılsalar ya da çıkarılsalar da belli bir süreyi doldurmadan kıdem tazminatına el süremeyecek. Emekliliği geldiğinde ise kıdem tazminatı, nemasıyla birlikte topluca alabilecek.

KORKMAYIN, HAK YENMEZ

İşveren ne kadar yatıracak... Fonları kim, nasıl yönetecek, hangi fonlar olacak... Kazanılmış haklar fona devredilecek mi... Bunlar işin detayları ve teknik tarafı. Önce, tüm tarafların aralarında anlaşarak, kıdem tazminatında fonlu sisteme geçilip geçilmeyeceğini karar vermesi gerekiyor. Detaylar ve işin teknik tarafı sonradan halledilir.
Evet, kim ne derse desin... Kıdem tazminatında fonlu sistemi doğru buluyor ve destekliyorum. Kıdem adı altında yatıp yatmadığı belli olmayan... Yatsa bile yıllarca hiç değerlenmeden duran, bundan dolayı da çalışana hiçbir katkısı olmayan bir sistemin, ‘çalışanın hakkını yedirmeyiz’ diyerek, sürdürülmesini sıkı sıkıya savunmayı da aklım almıyor.
Son olarak şunu da belirteyim... Eminim birileri, ‘Lafı evirdin çevirdin yine istediğin yere getirdin’ diyecektir; varsın, desin. Size göre yukarıda bahsettiğim ve üzerinde konuşulan fon sistemi, bugün uygulanan hangi sisteme benziyor? Bireysel emeklilik sistemi... Diyeceğim o ki, özel emeklilik adı altında benzeri bir uygulama denendi ve başarılı olduğu görüldü... Görüldü ki, devlet de destek verdi. Kıdem tazminatında neden başarılı olmasın?