Bir vergi veya ceza gelince ne yapılması gerekiyor

Bir seyahat dönüşü evinizin alt üst edildiğini görüp, hiç hesapta olmayan bir hırsızlık olayı ile karşılaşıyorsunuz.

Bazen beklenmedik bir trafik kazası yaşanıyor veya bir yakınınız kalp krizi geçirebiliyor. Bazen de vergi dairesinden ciddi tutarda vergi ve ceza gelebiliyor.

Bu ve benzeri olaylar ilk kez yaşandığında insan ne yapacağını bilmeyebiliyor.

İDARİ ÇÖZÜM

Bir vergi ve ceza ihbarnamesi geldiğinde, dava açmadan önce, idari aşamada çözüm yolları aranabilir. Örneğin;

1. Yapılan işlemde bir “vergi hatası” varsa, düzeltilmesi talep edilebilir. �

2. Vergi ve ceza için dava açma yoluna gidilmeyecekse, “Vergi Usul Kanunu’nun 376. maddesine göre ödeyeceğim” diye bir dilekçe verilerek “vergi ziyaı” cezasının (bu tür bir başvuru ilk kez yapılıyorsa), yarısı indirtilir. Ancak indirimden yararlanabilmek için, vergi aslı ile indirimden sonraki cezanın vadesinde ödenmesi gerekir.
 �

3. Uzlaşma başvurusunda bulunulabilir. Uzlaşma, vergi ve cezanın tutarı konusunda pazarlık edilmesi suretiyle indirim anlamına geliyor. Uzlaşma görüşmelerinde; �
�

a) Maliye temsilcisi üç kişi ile mükellef ya da temsilcisi karşılıklı pazarlık ediyorlar.

b) İndirim oranı konusunda yasal bir sınırlama yok. Genellikle cezanın yüzde 90-99’u, verginin ise (dosyanın durumuna göre) yüzde 10-70’i kaldırılabiliyor.

c) Uzlaşılan vergi ve cezanın, vadesinde ödenmemesi, indirilen kısmı ortadan kaldırmıyor. �

d) Uzlaşma “tarhiyat öncesi” ve “tarhiyat sonrası” diye ikiye ayrılıyor.
    �

- Tarhiyat öncesinde, vergi-ceza ihbarnameleri tebliğ edilmeden, vergi inceleme raporundaki belirlemelere göre, uzlaşma pazarlığı yapılıyor. Bu görüşmeye incelemeyi yapan denetim biriminden üç kıdemli kişi (örneğin üç maliye müfettişi, üç hesap uzmanı ya da gelirler kontrolörü) katılıyor.

- Tarhiyat sonrası uzlaşma başvurusu ise, vergi-ceza ihbarnamelerinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yapılabiliyor.

- Uzlaşma görüşmeleri sırasında, belli bir tutar üzerinde anlaşmaya varılamaması halinde, “vergi mahkemesinde dava açma yolu” kapanmıyor.

- Tarhiyat öncesi ya da sonrası uzlaşmadan, yalnızca biri talep edilebiliyor.

DAVA AÇMA YOLU

Uzlaşma talebinde bulunan bir mükellef, uzlaşamazsa yani vergi ve cezanın tutarı konusunda, vergi idaresinin temsilcileri ile anlaşamazsa, vergi mahkemesinde “dava açma” yoluna gidebilir.

Ancak, hem cezada indirim yaptırıp hem de dava açma yoluna gitmek mümkün değil. Aynı şekilde, uzlaşma yolu ile vergi ve cezanın tutarı konusunda anlaşmaya varan bir mükellefin, ayrıca dava açması da mümkün değil.

Mükellefin, vergi ve cezanın belli bir kısmı için uzlaşması (örneğin Kurumlar Vergisi ile ilgili vergi ve cezada uzlaşması) belli bir kısmı için de (örneğin KDV ile ilgili vergi ve cezaya karşı dava açması da) mümkün olabiliyor.

Vergi ve cezalar için “teminat” istenmesi durumunda, belirlenen süre içinde teminat gösterilmesi gerekiyor. Teminat istenmesine esas olan olayda; açıkça hukuka aykırı bir durum varsa ve telafisi imkansız zarar ortaya çıkacaksa, “yürütmeyi durdurma ve iptal” davası açılabilir. Bu gibi durumlarda, vergi mahkemesi vergi dairesi savunması alınana kadar yürütmeyi durdurma kararını, öncelikli olarak verebilir ya da vergi dairesinin savunma süresini kısa tutabilir.

Vergi ve cezalara karşı dava açılması durumunda; ödemenin nasıl olacağını, dava sürecini ve diğer özellikli durumları da yarın açıklayacağız.