Yaşasın! Dünyada alacak bolluğu var

Bu bir özdeşliktir. Eğer borçlu olmak kötü ise, alacaklı olmak iyidir. Değil mi? Öyleyse niçin “borç krizi”nden kahroluyor de dünyanın mali durumu çok iyi; hamdolsun alacak bolluğundan geçilmiyor diye sevinmiyoruz? Çünkü sorun, alacakların (borçların) çokluğunda değil, bir kısmının batmış olmasındadır.�

İKİ BORÇ, İKİZ BORÇ DEĞİL

İki tür borç vardır. Biri “iç borç” diğeri “dış borç”tur. İç borcun diğer adı “kamu borcu” dur. Sebebi bütçe açıklarıdır. Kamu borcu, ülke borcu değildir. Sakın kamu borcuna, ülke borcu demeyin. Bu vahim bir hata olur. Mesela Japonya’nın çok büyük kamu borcu vardır, ama ülke borcu yoktur. Ülke borcu “dış borç”tur. Sebebi, cari işlem açıklarıdır. Bütçe açıklarının birikimli toplamı, kamu borç stokunu teşkil eder. Cari açıkların birikimli toplamı ise “dış açık” stokudur. Bir zamanlar “ikiz açık” (twin deficit) diye bir tabir çok moda olmuştu. İkiz açığın sebebi tektir bu da “tasarruf açığı”dır denirdi. Hâlâ bu hatalı dili kullananlar var. Siz onlara bakmayın. İç açıkla dış açık ikiz değildir. Yani bir olursa diğeri de olur çıkarımı yanlıştır. Bunlar farklı sebeplerden oluşan iki farklı açıktır. Sebebi de tasarruf açığı değildir. Sadece dış açığa, milli gelir denklemi icabı “tasarruf açığı” denebilir. Ancak o da yanlıştır. Doğrusu “tüketim fazlası”dır.  �

İÇ BORCUN SEBEBİ�

Galat olarak “iç borç” daha kötüsü ülke borcu denilen doğru adı “kamu kesimi net borcu” olan birikimli açığın oluşmasının sebebi, eksik vergilendirmedir. Eğer bir ülkenin devlet bütçesi (daha doğrusu belediyeler ve KİT’ler dâhil tüm kamu kesimi) açık veriyorsa, o devlet yeterli vergi toplayamıyor demektir. İsterseniz buna, kamunun gelirinden fazla harcaması var deyin. Dolayısıyla iç borcu kapamanın yolu daha fazla vergi toplamak ve/veya harcamaları kısmaktır. Ama bizatihi kamu borcu mutlaka kötü bir şey değildir. Hatta zaman, zaman kamunun borçlanması ekonomi için iyidir. Hemen baltaları kapıp, borcun üstüne saldırmayın.

DIŞ BORCUN SEBEBİ

Dış borcun sebebi, döviz fiyatlarının sürekli düşük tutulmasıdır. Türk Parasının Değerini Koruma ilkesinin fiilen yürürlükte olduğunu unutmayın. Her ülke zaman, zaman cari açık veya fazla verebilir. Bu normaldir. Anormal olan cari açıksız yaşayamamaktır. Döviz fiyatı doğru yere gelirse, açık kendiliğinden kapanır. (Devamı var.)
Son Söz: Keyif vermeyen şey, alışkanlık yapmaz.