Yorum: Üs tartışmasında kafaları kim karıştırıyor?

Başbakan Abdullan Gül’ün, “hükümet kararsız değildir” açıklaması neredeyse tüm tartışmaları sona erdirecekti. Sayın Gül, hükümetin kararlılığını vurgulamak için gür bir ses tonuyla milletvekili sayılarını bile anımsattı.

Bir dizi spekülasyon bitti derken birden Dışişleri Bakanı Sayın Yaşar Yakış’ın açıklaması gündeme geldi. Önemli bir konuda açıklama yapmak için Amerikan basını ve radyosunu seçen Sayın Yakış, “Türkiye’ye gelecek asker sayısı konusunda çalışma yapması için Genelkurmay’a yetki verdik” diyordu. Ve tartışma yeniden başladı.

Kafaları karıştıran bu açıklamanın amacı ve içeriği anlaşılamadı. Açıklama, doğal olarak “hükümet aslında Amerikan askerlerinin Türk topraklarına konuşlandırılmasına izin verdik, sayı konuşuluyor” olarak algılandı. Peki durum gercekten böyle mi, Genelkurmay bir rakam önermeye hazırlanıyor mu? Bilgileri alt alta koyabiliriz:

-  Öncelikle, Hükümet’in Genelkurmay’a “Amerika’ya operasyonu için ne kadar asker gerekli, kuzey seçeneğini zayıflatmayacak şekilde bir çalışma yapalım, bize rakam verin ” gibi bir talimatı olmadı.

- Daha önce Genelkurmay’a verilen “Amerikalı askeri yetkililerle taahhüte girmeden teknik konuları görüşebilir ve alternatifli planlar üzerinde çalışabilirsiniz” içerikli bir yetki bulunuyor. Bu yetki ve talimat dışında verilen yeni bir direktif  bulunmuyor. Bu yetkinin ardından Genelkurmay Başkanlığı, askeri uzmanlarla Amerikanın operasyonu kapsamında Deniz, Kara ve Hava operasyonlarına yönelik olasılık  çalışmasını yapmaya başladı. Hiçbir rakam ve plan üzerinde anlaşmaya varılmış değil ve bir öneri de hükümete iletilmedi.

SİYASİ DİREKTİF BEKLENİYOR

- Genelkurmay Karargahı’nda yapılan çalışma ise özetle şu: “Eğer hükümet, bir karar verirse, hazırlıksız olmamak ve bütün durumları önceden değerlendirmek amacıyla yapılan olasılık hesapları”

- “Siyasi direktif” adı verilen hükümet talimatı verilinceye kadar bu çalışmalar devam edecek. Ancak şu an üzerinde özellikle çalışılmış bir plan ve hükümete önerilmiş bir karar bulunmamaktadır.

- Bu durumda hükümetin bir karar vermesi gerekmektedir ve Meclisten alınacak yetki kapsamında Amerika’ya verilecek destek kesinleştirilecektir

SITE PREPARATION AŞAMASINA GEÇİLİYOR

-  Bu aşamada üzerinde en çok kafa yorulan durum şudur: “Site Survey” yani üs incelemesi bitmek üzere ve NATO literatüründe üs hazırlığını ifade eden “Site Preparation”  isteğinin gelmesi bekleniyor. Bu durumda hükümet en kritik kararı verecek. Amerika’ya hangi üsler kullandırılacak ve bu üslerde hangi çalışmaların yapılmasına izin verilecek?  Amerikanın yaklaşık 4 bin civarında teknik personel ve 300 milyon dolar civarında yatırım yapması söz konusu eksiklikleri gidermesi için. Üslerdeki alt yapı Türk harekatlarına uygun. Şimdi daha farklı ve nitelikli bir kullanım söz konusu, buna göre, bomba ve uçak sığınakları gibi bir dizi alt yapı yatırımı gündemde.

- Amerikaya, üs incelemesi izni verilirken, “üs inceleme izni kullanma izni anlamına gelmiyor ve taahhüt içermiyor” denildi, peki üslere yatırım izni verilirse bu durumda hangi yanıt verilecek. Yatırım yapan Amerikan ordusuna “yatırım yaptın ama kullandırmam” denilebilir mi?

- Amerikalılar Site Survey sırasında aslında ne yapmak ve nasıl bir istekte bulunacaklarının işaretlerini veriyorlar.  Kara birliğinin konuşlandırılması, nakledilmesi ve malzeme aktarımı için demiryollarını bile inceliyorlar. Bu durum da bu konuda ciddi bir karar verilmesi gerekir.

- Ve son olarak, siyasi otorite gerekli karar vermeden, askeri birimlerin Türkiye’ye gelecek asker sayısı konusunda rakam bildirmesi beklenebilir mi? Öneriyi Türk Genelkurmay’ı mı yoksa Amerikan Genelkurmay’ı mı yapacak? Amerikan Genelkurmayı’nın bir öneride bulunması, bu rakamın Türk askeri birimlerince gözden geçirilmesi ve karar verilmesi gerekmez mi?  Daha da önemlisi öncelikle asker konuşlandırılmasına izin verilip verilmeyeceğine ilişkin bir siyasi karar alınması gerekmez mi? Eğer bu soruların tam olarak yanıtlanmıyorsa, hükümetin konuyu “teknik” bir mesele olarak görüp askere sorumluluğu atmaya çalıştığını söylemek sanırım yorum olmayacaktır...