AB takvimi ihya edecek

AB uyum yasalarının TBMM'den geçmesinin ardından gözler bu yıl sonunda yapılacak Kopenhag zirvesine çevrilirken, Türkiye'nin zirvede tam üyelik müzakerelerini baÅŸlatma tarihi alması halinde, AB'den Türkiye'ye yapılacak mali yardımlarda ciddi bir artış olacak. AB ilk etapta 2006 yılına kadar MEDA-II kapsamında Türkiye'ye 889 milyon euro hibede bulunmayı öngörüyor.Â

Aday ülkeleri tam üyeliÄŸe hazırlamayı hedefleyen Avrupa Yatırım Bankası da 2006'ya kadar Türkiye'ye uzun vadeli ve düşük faizli toplam 1 milyar 470 milyon euro kredi vermeyi öngörüyor.Â

Türkiye, bunların yanı sıra ülkedeki ekonomik krizi atlatması halinde, AB'nin aday ülkeler için hazırladığı toplam 8.68 milyar euroluk ''katılım öncesi kolaylığı'' fonundan da yararlanabilecek. 

Bu krediden yararlanabilmek için, eğer kredi kamu sektörü tarafından kullanılacaksa aday ülke kredi notunun ''BBB'' düzeyinde, özel sektör tarafından kullanılması halindeyse kredi notunun ''A+'' olması  şartı aranıyor. 

Türkiye'nin fondan yararlanabilmesi için Ankara'da çeşitli formüller üzerinde çalışılırken, bu bağlamda kredi kullanım koşullarının Türkiye için daha esnek hale getirilmesi veya Türkiye için büyük ölçekli örnek proje temelinde bir istisna yapılması konusunda, Avrupa Yatırım Bankası ile Türk yetkililer arasındaki görüşmeler devam ediyor. 

Türkiye'nin AB'nin bu mali imkanlarından yararlanabilmek için AB normlarına uygun projeler hazırlaması gerekirken, MEDA-II'den verilmesi öngörülen 889 milyon euronun 150 milyonluk bölümü için de herhangi bir proje talep edilmiyor. 

AB'nin vereceÄŸi hibe yardımlarının yüzde 30'unun kurumsal yapılanma, yüzde 70'inin de yatırım finansmanı amaçlı olarak kullanılması planlanıyor.Â

Hibe ve kredilerin ağırlıklı olarak istihdam ve sosyal işler, çevre, tarım, telekomünikasyon, iç pazar için uygunluk değerlendirmesi, piyasa gözetimi, enerji, KOBİ'ler, siyasi kriterler, adalet ve içişleri gibi öncelikli alanlarda kullanılması öngörülüyor. 

Ankara, 2003 yılının sonuna kadar geçerli olmak üzere ÅŸu ana kadarBrüksel'e 23 proje sunarken, bunların karşılığı olarak AB'den 292 milyon euro hibe alacak.Â

Türkiye'nin AB yolunda gerekenleri yapması halinde AB'nin de mali destekte bulunacağını kaydederek, sunulacak projelerin AB normlarına uygun olması ve arkasında siyasi iradenin bulunduğunun gösterilmesinin şart olduğu belirtiliyor. 

Öte yandan AB'nin TERRA (Türkiye, Deprem Yardımı ve RehabilitasyonYardımı) başlığı altında açılan 600 milyon euroluk kredisinin 375 milyonluk kesiminin serbest bırakılmasına ilişkin anlaşmanın imzalandığı da öğrenildi. 

AB'NİN ÖNCEKİ YARDIMLARI

AB, Türkiye'ye Helsinki zirvesinde adaylık vermeden önce de çeşitli yardımlarda bulundu. 1964-1995 yılları arasında mali protokoller, tamamlayıcı protokol ve özel mali işbirliği çerçevesinde AB'den 78 milyon ECU'sü hibe ve 927 milyon ECU'sü faizsiz veya düşük faizli kredi olmak üzere toplam 1 milyar 5 milyon ECU, Türkiye'nin kasasına girmiş oldu. 

Türkiye'nin Gümrük Birliği'nin geçerli olmaya başladığı 1996 yılından adaylığının başladığı 1999 yılına kadar geçen dönemde de 340 milyon ECU'sü ''Yenileştirilmiş Akdeniz Programı'', 205 milyon ECU'sü MEDA-I, 12 milyon ECU'sü de ''Risk Sermayesi'' çerçevesinde olmak üzere toplam 557 milyon ECU kredi, 376 milyon ECU'sü MEDA-I, 3 milyon ECU'sü ''İdari İşbirliği Programı'', 14 milyon ECU'sü de çevre, AIDS ve uyuşturucuyla mücadele gibi projeler için olmak üzere toplam 393 milyon ECU hibe yardım taahhüdüne bağlandı. 

Taahhüde bağlanan bu yardımlar çeşitli projeler temelinde peyderpey serbest bırakılıyor. 

Öte yandan Gümrük Birliği kapsamında yukarıdaki kaynaklara ek olarak 375 milyon ECU tutarında bütçe kaynaklı hibe ve 750 milyon ECU tutarında Avrupa Bankası kredisi verilmesi öngörülürken, bu yardımlar, AB'nin Gümrük Birliği kararı çerçevesinde 1995 yılında yaptığı tek taraflı bildirimle taahhüt altına alınmış, ancak bir üye ülkenin vetosu nedeniyle o dönem kullanılamamıştı. 

Türkiye'nin adaylığının Helsinki zirvesinde tanınmasının ardından 750 milyon ECU/Euro tutarındaki Avrupa Yatırım Bankası kredisinin 450 milyon euroluk bölümüne işlerlik kazandırılmasına yönelik çalışmalar, AB Genel İşler Konseyi'nin 4 Aralık 2000 tarihli toplantısında onaylanarak sonuçlandırıldı.