Türkiye yatırımda 32. sırada

Faruk Yöneyman, Doğrudan Yatırım Endeksi'ne göre ise Türkiye'nin 0.1 değeriyle en gerilerde, 136 ülke arasında 123. sırada yer alabildiğini kaydetti.

Dünyayla eş zamanlı açıklanan raporun tanıtımında konuşan Yöneyman, doğrudan yatırımların 2001'de yüzde 50.7 düşüş göstererek 735 milyar dolara indiğini söyledi.

Yöneyman, ilk kez gelişmiş ülkelerin doğrudan yatırımlardan aldıkları payda önemli bir düşüş meydana geldiğini belirterek, 2001'de gelişmiş ülkelere giden doğrudan yatırımların 2002'ye göre yüzde 59 azaldığını kaydetti.

Yöneyman, ''Toplam yatırımlar içinde gelişmişlerin payı yüzde 68'e düşüyor, gelişmekte olanların payı da yüzde 32'ye yükseliyor'' dedi.
  Â
Yatırımların bölgelere ve ülkelere eşitsiz bir biçimde dağıldığına, en az gelişmiş 41 ülkenin toplam yatırımlardan sadece binde 5 dolayında pay aldığına dikkat çeken YASED Başkanı Faruk Yöneyman, ABD'nin 124 milyar dolarla en fazla yatırım çeken ülke olma özelliğini koruduğunu bildirdi.

Faruk Yöneyman, Çin'in İngiltere'nin yerini alarak 70 milyar dolarla (Hong Kong dahil) 2. sıraya yükseldiğini, Meksika'nın büyük bir hamleyle (25 milyar dolar) Brezilya'nın üstüne çıkarak 9. sıraya yerleştiğini anlattı.

İspanya, İrlanda ve Polonya'nın yine önemli miktarda yatırım çeken pozisyonlarını muhafaza ettiğini anlatan Yöneyman, Güney Afrika'nın ise 6.6 milyar dolar doğrudan yatırımla 20. sırada yer aldığını kaydetti.
   Â
TÜRKİYE ÇIKIŞ YAPTI
 
Yöneyman'ın verdiği bilgiye göre Türkiye, Aria sayesinde 3.2 milyar dolar yatırımla 32. sırada bulunuyor.

Yöneyman, Türkiye'nin HSBC ve Aria yatırımı ile 52. sıradan bu noktaya geldiğini bildirdi. Yöneyman, 3.2 milyar dolarlık yatırımın 1.5 milyar dolarının Aria, 350 milyon dolarlık kısmının HSBC tarafından Demirbank'ın satın alınması nedeniyle yapıldığını, geriye kalan yaklaşık 1.3 milyar doların da münferit yatırımlardan oluştuğunu anlattı.

Yöneyman ayrıca, geçen yıl Türkiye'den yurt dışına kayıtlara baÄŸlı 500 milyon dolar ulusal yatırım aktığını da bildirdi.Â

Türkiye 1999'da 0.7 milyar ve 2001'de 0.9 milyar dolar yatırım çekmişti.

Türkiye, 2001 yılında çektiği yatırımla Arjantin, Kazakistan, Fas,Rusya Federasyonu, Macaristan, Yunanistan, Slovakya, Hırvatistan, Ekvador ve Vietnam'ı gerilerde bıraktı.

Arjantin ise krize düşen bir ülkeden yatırım kaçışının resmini veriyor. Son 3 yıl rakamları sırasıyla 24, 11 ve 3 milyar dolar oldu.

Dünyanın en fazla yatırım yapan 10 ülkesi ise ABD, Fransa, Belçika-Lüksemburg, Hollanda, Almanya, İngiltere, Japonya, Kanada, İspanya ve İtalya olarak sıralanıyor.

"YATIRIM ORTAMI Ä°YÄ°LEÅžTÄ°RÄ°LEBÄ°LÄ°R"

Yöneyman, yatırım ortamının iyileÅŸtirilmesi konusunda hala birtakım çalışmalar yapılabileceÄŸine inandıklarını söyledi.Â

Yöneyman, Koordinasyon Kurulu'nun en kısa sürede toplanması ve komite çalışmalarındaki tıkanıkların giderilmesini istediklerini ifade ederek, şöyle dedi:Â

''Aksi takdirde şu anki çizgide Türkiye, 2002 yılını yatırımsız geçirmek durumunda. 2003 yılının da kayıp bir yıl olmaması için ulusal ve doğrudan yatırımların yapılabilecek ortamlarının sağlanması gerekir. Aksi takdirde Türkiye, 2003'ü de kaybedecektir. İlk önerimiz, kesinlikle Koordinasyon Kurulu'nun çalışmaya başlaması.''

Seçimlerden sonra iÅŸbaşına gelecek yeni hükümetin, tanıtım ajansı kuruluÅŸunu gerçekleÅŸtirmesi ve kısa sürede yatırımcı konseyinin toplanmasını saÄŸlaması gerektiÄŸini belirten Yöneyman, yatırım ortamının iyileÅŸtirilmesi konusundaki önerilerini yarın Ankara'da Devlet Bakanı Masum Türker'e de sunacaklarını bildirdi.Â

Yöneyman, bu yılın ilk 4 ayında Türkiye'ye sadece 75 milyon dolar yatırım geldiÄŸini, bunun 50 milyon dolarının hizmet, 25 milyon dolarının da sanayi yatırımından oluÅŸtuÄŸunu bildirdi.Â
   Â
''IRAK OLAYININ TÃœRKÄ°YE'DEKÄ° YATIRIMLARLA Ä°LGÄ°SÄ° YOK''
 
Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Yöneyman, geçen yıldan beri Irak operasyonunun gündemde olduÄŸunu belirterek, ''Irak olayının Türkiye'deki yatırımlarla bir ilgisi yok. 2001 yılı sonunda baÅŸlayan dünya ekonomisindeki gerileme, bu yılın yatırımlarında Türkiye'nin payının az olmasının sebebi'' diye konuÅŸtu.Â

Yöneyman, Türkiye'nin potansiyelinin ne olduÄŸu konusunda, kötümser, realist ve iyimser olmak üzere 3 tahmin bulunduÄŸunu bildirdi. Yöneyman, devamla şöyle dedi:Â

''En iyimser tahmin, Türkiye'nin yıllık yatırım potansiyelinin 25-30 milyor dolar olduğudur. Bizim de katıldığımız realist tahmine göre, Türkiye'nin yıllık 5-10 milyar dolarlık bir yatırım rakamını yakalaması. Kötümser tahmine göre de, Türkiye'nin 1-2 milyar dolarlık çizgisini devam ettirmesi.''

Yabancı sermaye akışını etkileyecek faktörün Kopenhag Zirvesi'nde ortaya çıkacak Türkiye ile ilgili takvim ve Ä°lerleme Raporu olduÄŸunu bildiren Yöneyman, ''Åžu anda hükümetimizin elinde her türlü ÅŸey var. Bir duraklama dönemi olmaması gerekir. Bunun iyi deÄŸerlendirilmesi gerekir'' diye konuÅŸtu.Â
   Â
DOÄžRUDAN YATIRIM ENDEKSÄ° 2'YE AYRILDI
 
Dünya Yatırım Raporu'ndan bazı sunumlar da yapan Faruk Yöneyman, 2001 yılı yatırımlarının toplam 65 bin uluslararası ÅŸirket tarafından yapıldığını, dünyaya yayılmış yatırımların sayısının 850 bin olduÄŸunu bildirdi.Â
 
Yurtdışı yatırımların toplam satışlarının 19 trilyon dolar olduÄŸunu ve en büyük 100 ÅŸirketin de bu rakamın yarıdan fazlasını gerçekleÅŸtirdiÄŸini ifade eden Yöneyman, DoÄŸrudan Yatırım Endeksi'nin (DYE) bu yıl daha da geliÅŸtirilerek, DY potansiyeli ve DY performansı olarak 2'ye ayrıldığını bildirdi.Â
 
DoÄŸrudan Yatırım Endeksi'ne göre en önde giden ülkelerin Fransa, Almanya, Ä°sveç, Ä°sviçre, Ä°ngiltere, Hong Kong (Çin), Malezya, Singapur, Tayland, Åžili, Ä°rlanda ve Polonya olduÄŸunu bildiren Yöneyman, potansiyelinin önünde olanların da Brezilya, Çin, Venezuela,Romanya, Vietnam, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Mozambik ve Papua Yeni Gine olduÄŸunu açıkladı.Â

Yöneyman, ABD, Ä°talya, Japonya, Meksika, Rusya, Tayvan, Beyaz Rusya, Mısır, Yunanistan, Ä°ran ve Kore'nin potansiyelinin altında kalan ülkeler olduÄŸunu belirtirken, en geride kalanların ise Türkiye, Endonezya, Cezayir, Kongo, Kenya, Libya, MoÄŸolistan, Yemen, Pakistan, Zimbabve ve Burkina Faso olduÄŸunu bildirdi.Â

Yöneyman, dünyada doÄŸrudan yatırımların yükselme, ''boom'' döneminin, en azından belli bir dönem için sona ermiÅŸ gözüktüğünü ifade ederek, Türkiye'nin geçtiÄŸimiz yıllarda patlama noktasına eriÅŸen doÄŸrudan yatırımlardan yararlanamadığına dikkati çekti.Â

UNCTAD, BU YIL ARTIÅž BEKLEMÄ°YOR
Â
UNCTAD Ekonomik İlişkiler Uzmanı Americo Beviglia-Zampetti de, ekonomik durgunluk ve güvenin azalması nedeniyle UNCTAD'ın bu yıl yabancı yatırımlarda bir artış beklemediğine işaret etti.

Zampetti, yatırım artışının en çok olduğu ülkeler arasında Türkiye'nin de yer aldığını bildirerek, Türkiye'nin Doğrudan Yatırım Endeksi yani performans endeksine göre 123. sırada, potansiyel endeksinde ise 72. sırada bulunduğunu anlattı.

Çin'in bu yıl en iyi performans gösteren ülke olduÄŸunu kaydeden Zampetti, ellerindeki 2002 yılı ilk verilerine göre, Almanya, ABD, Fransa ve Japonya gibi ülkelerin hem sermaye giriÅŸi, hem de çıkışı açısından düşüş göstermeye devam ettiÄŸini, Arjantin, Endonezya ve Brezilya'nın da daha aÅŸağı noktalarda kalacağını duyurdu.Â

Zampetti, bir soru üzerine, Türkiye'nin çok büyük bir potansiyeli olduÄŸunu belirterek, ''Ama performansı, potansiyeline eÅŸdeÄŸer deÄŸil. Burada potansiyel endeksini hesaplamakta kullandığımız faktörlere bakmak lazım. Türkiye'deki siyasiler buna bakarsa belki o fark kapatılır'' diye konuÅŸtu.Â