Vergi Barışı yürürlüÄŸe girdi

Kanun, vergiler açısından 31 AÄŸustos 2002 tarihinden önceki dönemi, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannameleri ve tahakkuk eden vergi alacaklarını yeniden yapılandırıyor.Â
  Â
Kanun, kesinleÅŸmiÅŸ vergi alacakları ile ihtilaflı dosyalara yönelik 2 ayrı uygulama getiriyor.Â

Buna göre, kesinleÅŸmiÅŸ vergi alacakları, asıllarında hiçbir indirim yapılmaksızın 9 taksitte ve 18 ayda ödenmek üzere yeni bir ödeme planına baÄŸlanıyor. Bu alacaklara iliÅŸkin faiz ve cezaların yüzde 20'sinin ödenmesi halinde yüzde 80'inin tahsilinden vazgeçiliyor.Â

Asılları kısmen ya da tamamen ödenmiÅŸ olan vergilere gecikme zammı ve faizi yerine, kanunun yürürlüğe girdiÄŸi tarihe kadar DÄ°E'nin açıkladığı aylık TEFE uygulanması öngörülüyor.Â
  Â
Kanunda, taksit ödeme dönemlde Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim, Aralık 2003 ayları ile Şubat, Nisan, Haziran 2004 olarak düzenleniyor.
  Â
Yine bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olup, kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar ödenmemiş olan vergi cezalarının yüzde 20'sinin, üç eşit taksitte Şubat, Nisan ve Haziran 2003 sonuna kadar ödenmesi, dava açılmaması veya açılmış davalardan vazgeçilmesi durumunda kalan yüzde 80'inin tahsilinden vazgeçiliyor.

Daha önce tecile ilişkin yapılan düzenleme için başvuranların da kalan taksitler için yeni düzenlemeden yararlanabilmelerine olanak sağlanıyor.

2002 yılında tahakkuk eden ve bugüne kadar ödenmemiş olan geçici vergilere ilişkin gecikme zamları da kapsama sokuluyor. Bu alacaklar için de verginin aslının ödenmesi şartı aranıyor.

DAVA AÅžAMASINDAKÄ° ALACAKLAR
Â
Kanun, 180 bin dolayındaki ihtilaflı dosyada yer alan kamu alacakları için de yeni bir ödeme takvimi getiriyor.Â

Bu şekilde kesinleşmemiş ve dava aşamasında bulunan bu tür alacakların yüzde 50'si ile bu tutara geçen dönem için aylık TEFE oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın 9 eşit taksitte ödenmesi durumunda, ihtilaf sona erdiriliyor. Kesinleşmiş alacaklarda olduğu gibi bu tür alacakların da Şubat 2003 ile Haziran 2004 dönemi arasındatahsili hükme bağlanıyor.

Bu şekilde vergilerin yüzde 50'sinin, gecikme zammı ve gecikme faizlerinin yüzde 90'ının, vergi cezaları ile bunlara uygulanan gecikme zamlarının da tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.

İştirak, teşvik ve yardım fiilleri nedeniyle kesilen vergi cezalarında da, cezaya muhatap olanların cezanın yüzde 20'sini öngörülen süre ve şekilde ödemeleri, dava açmamaları ve açılan davalardan vazgeçmeleri şartıyla cezanın yüzde 80'i ile buna uygulanan gecikme zammının tamamı siliniyor.
 Â
Kanundan yararlanılarak ödenecek alacaklara, bundan sonraki aylar için gecikme zammı uygulanmaması da hükme bağlanıyor.
               Â
Ä°NCELEME VE TARHÄ°YAT SAFHASINDAKÄ° Ä°ÅžLEMLER
Â
Kanun, daha önce başlanıldığı halde tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemleri, matrah artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla devamını öngörüyor.

Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilen vergilerin yüzde 50'si ile buna aylık TEFE oranlarına göre hesaplanacak tutarın ilavesiyle ortaya çıkan alacak için ihbarnamenin tebliği tarihinden itibaren 30 gün içinde yazılı başvuruda bulunulması ve izleyen aydan başlamak üzere 12 ayda, 6 eşit taksitte ödeme yapılması halinde de vergi aslının yüzde 50'sinin, gecikme faizi ile vergi cezalarının tümünün tahsilinden vazgeçiliyor.

Kanunun yürürlüğe girdiği gün itibarıyle uzlaşma talebinde bulunmuş olan, ancak uzlaşma günü gelmemiş olanlar ile uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte, vergi ve ceza ihbarnameleri tebliğ edilmeyen mükellefler de getirilen hükümlerden yararlandırılıyor.

KENDİLİĞİNDEN BEYAN
Â
Yine 2003 yılı Şubat ayı sonuna kadar Vergi Usul Kanunu'nun 371. maddesine göre beyan edilen matrahlar üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen vergilerin tamamı ile hesaplanacak pişmanlık zammının ve kesilen usulsüzlük cezasının ayrı ayrı yüzde 10'unu Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık 2003 döneminde 6 eşit taksitte ödeyenlerin pişmanlık zammı ve usulsüzlük cezasının kalan yüzde 90'lık bölümü de affediliyor.

Kendiliğinden verilen beyannameler üzerinden tahakkuk ettirilen verginin tamamı ile gecikme faizi ve vergi cezalarının ayrı ayrı yüzde 20'sini belirtilen süreler içinde ödeyenlerin faiz ve cezalarının yüzde 80'i de ortadan kaldırılıyor.

MATRAH ARTIRIMI
Â
Vergi Barışı Kanunu, mükelleflere geriye dönük matrah artırımı imkanı da sağlıyor.

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, yıllık beyannamelerinde yer alan matrahlarını, 2003 yılı Şubat ayı sonuna kadar, 1998 yılı için yüzde 30, 1999 için yüzde 25, 2000 için yüzde 20, 2001 için de yüzde 15'den az olmamak üzere artırabilecek.

Artırımda bulunulan yıllar için yıllık Gelir ve Kurumlar Vergisi incelemesi ile bu yıllara ilişkin bir başka tarhiyat yapılmayacak.

Gelir Vergisi mükelleflerinin artırımda bulunmak istedikleri yıl ile ilgili vermiÅŸ oldukları beyannamelerde zarar beyan edilmiÅŸ ya da hiç beyanname verilmemiÅŸ ise vergilendirmeye esas matrah, 1998 için 2.5 milyar, 1999 için 3 milyar, 2000 için 3 milyar 750 milyon, 2001 için de 5 milyar liradan az olamayacak.Â

Sadece gayrimenkul sermaye iradı geliri olanlar için bu tutar beÅŸte 1 olarak alınacak.Â

Aynı durumdaki Kurumlar Vergisi mükellefleri için de esas alınacak limitler 1998 için 7.5 milyar, 1999 için 9 milyar, 2000 için 11 milyar 250 milyon, 2001 için de 15 milyar lira olarak uygulanacak.
 
Basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükelleflerinden 1999, 2000 ve 2001 yıllarına iliÅŸkin gelir vergisi beyannamesini kanunun yürürlüğe girmesinden önce verenler için vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacak. Bu yıllara ait hiç beyanname vermemiÅŸ olanların getirilen düzenlemeden yararlanabilmeleri için 99'a ait asgari 600 milyon lira, 2000 yılına ait 900 milyon lira, 2001 yılına ait de 1.2 milyar lira matrah beyan etmeleri zorunlu olacak.Â

Artırılan matrahlar yüzde 30 oranında vergilendirilecek. Beyannamelerini süresi içinde verip vergisini ödeyenler için bu oran yüzde 25 olacak.
               Â
KDV MÃœKELLEFLERÄ°
Â
KDV mükellefleri de, her bir vergilendirme dönemine iliÅŸkin olarak verdikleri beyannamelerdeki KDV'nin yıllık toplamı üzerinden 1998 yılıiçin yüzde 3, 1999 yılı için yüzde 2.5, 2000 yılı için yüzde 2 ve 2001 yılı için yüzde 1.5 oranında hesaplanacak KDV'yi Åžubat 2003 sonuna kadar ödeyebilecek. Bu durumdaki mükellefler için geçmiÅŸe dönük vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacak.Â

Hiç beyanname vermeyen mükellefler de ilgili yıl için Gelir ya da Kurumlar Vergisi matrah artırımında bulunma ÅŸartıyla artırılan matrah üzerinden yüzde 15 KDV ödeyerek, bu haktan yararlanabilecek.Â

Matrah artırımına iliÅŸkin gelir, kurumlar ve katma deÄŸer vergileri; Åžubat, Nisan, Haziran, AÄŸustos, Ekim, Aralık 2003 ayları ile Åžubat, Nisan, Haziran 2004'de 9 eÅŸit taksitte ödenecek. Aksi haldebu vergilerin gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsiline devam olunacak.Â

Bu şekilde ödenen vergiler, matrah tespitinde gider olarak kabul edilmeyecek, indirim, mahsup ya da iade konusu olmayacak.

STOK BEYANLARI
Â
Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri, iÅŸletmelerinde olduÄŸu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸlarını, 3 ay içinde, baÄŸlı oldukları meslek kuruluÅŸunca tespit edilecek rayiç bedel ile bir envanter listesi yapıp vergi dairelerine bildirerek kayda alabilecek.Â
 Â
Beyan edilen kıymetlerin satışı halinde, satış tutarı defter bedelinden düşük olamayacak.Â

Beyan edilen makine, teçhizat ve demirbaÅŸlar ile genel orana tabi emtianın bedeli üzerinden yüzde 10, diÄŸer emtianın bedeli üzerinden bunların tabi olduÄŸu oranın yarısı esas alınarak KDV hesaplanacak. Ayrı bir beyanname ile beyan edilecek bu vergi, beyanname verme süresi içinde de ödenecek.Â
Sarraf kuyumcular da 31 Aralık 2002 tarihi itibariyle stoklarında bulunan malları aynı tarih itibariyle borsa rayici, borsa rayici olmayanlar da emsal bedeli ile deÄŸerlemek suretiyle hesaplayacakları deÄŸerleme farklarını 3 ay içinde beyan edebilecekler. DeÄŸerleme farkları, yüzde 5 vergiye tabi olacak.Â

CEZALAR
 
Kanun, Vergi Usul Kanunu'nun (VUK) kaçakçılık suçlarına iliÅŸkin 359'uncu maddesine aykırı hareket edenlerin durumunu da düzenliyor.Â
 
14. maddeye göre VUK 359. maddede sayılan fiilleri 31 Ağustos 2002 tarihinden önce işleyenler hakkında Cumhuriyet savcılıklarına suç duyurusunda bulunulmayacak. Soruşturma aşamasında olanlar için takibat yapılmayacak, açılmış bulunan kamu davaları ortadan kalkacak, kesinleşmiş mahkumiyet kararları infaz edilmeyecek.

Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler ya da yok ettikleri sayfaların yerine başka yapraklar koyanlar, hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıllarını, suretlerini tamamen ya da kısmen sahte olarak düzenleyenler ve bu tür belgeleri sahte olarak basanlar, affın kapsamı dışında kalacak.

Bu durumdaki kişiler, kanunun matrah artırımına ilişkin hükümlerinden de yararlanamayacak.

Kaçakçılık suçlarından dolayı vergi ziyanına sebebiyet verildiÄŸi hallerde ise getirilen aftan yararlanabilmek için, salınan vergi ve kesiler cezalar ile gecikme faizi ve zamlarının kanun öncesi ya da kanunla getirilen düzenlemeler çerçevesinde süresi içinde ve tam olarak ödenmesi ÅŸartı aranacak. Aynı ÅŸekilde bu durumdaki mükellefler,bunlara karşı idari yargı yerlerinde dava açmayacak ya da açılan davalardan vazgeçecek.   Â

Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle ödenmemiş olan ve Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamına giren 200 milyon lirayı aşmayan trafik para cezaları ile 100 milyon lirayı aşmayan diğer para cezaları da affediliyor.
                  Â
KAMUYA AYRICALIK
Â
Kanun ile özelleÅŸtirme kapsamına alınanlar dahil KÄ°T'ler, bunların müesseseleri, baÄŸlı ortaklık ve iÅŸtirakleri, büyükÅŸehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri ve bunlara ait tüzel kiÅŸilerin ödeme dönemi Haziran 2003'te baÅŸlatılıyor. Bu kuruluÅŸlar, borçlarını 36 ayda, 36 eÅŸit taksitte ödeyecek.Â
  Â
Mükelleflerin ödemesi gereken taksitleri yatırmaması ya da eksik ödemesi durumunda, ödenmemiş olan tutarların son taksit ödeme süresi sonuna kadar, bunun son taksite ait olması halinde ise bunu izleyen ayın sonuna kadar her ay için ayrı ayrı yüzde 10 fazlası ile ödenmesi hükme bağlanıyor.
        Â
İLK TAKSİDİ ÖDEME SÜRESİ
 
Kanunda Şubat 2003 olarak belirlenen ilk taksidi ödeme süresi, yasalaşma süreci uzadığı için yarın sona erecek. Maliye Bakanlığı, kanunun 21. maddesiyle, mükelleflerin bu süreden yararlanmalarının güçlüğünü dikkate alarak, ilk taksidi ödeme süresini 1 ay uzatma yetkisi aldı. Bakanlığın, mükelleflerin kanundan yararlanmak için başvuru sürelerini belirleme yetkisi de bulunuyor.