Uzun seçim sürecinde harcamalar düşmez

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan yaklaşık iki hafta önce, bu yıl bütçe açığının milli gelire oranının yüzde 1.5 olarak hedeflenmesine karşılık, yüzde 2.5’i bulacağını söylemişti.

Buradan yola çıkarak, Hükümetin zaten açıkta bu kadar artışa karar verdiğini, dolayısıyla yapılan son zamların açığın daha fazla artmaması için yapıldığını söylemek mümkün. Bu ihtimal daha gerçekçi geliyor çünkü henüz bütçe açığı içine girmeyen, Maliye’nin ödemesi gereken epeyce yüklü birikmiş ödemeler olduğunu biliyoruz. Yani görünen bütçe açığı aslında gerçek açık değil. Özellikle duble yollar gibi harcamaları yapılmış, hak edişleri bile tamamlanmış ama para olmadığı için ödenmeyen yüklü harcamalar bulunuyor.

Bunların ötesinde geleneksel olarak bu dönemler gelirlerin az, harcamaların zaten daha fazla olduğu dönemler ve yılsonuna kadar böyle gider. Artı olarak ilk yarıda bu yıl, Merkez Bankası karı başta olmak üzere Hazine’ye yüklü miktarda kuruluş geliri gelmiş, vergi gelirlerindeki düşüşü bir miktar absorbe etmişti, artık böyle bir durum sözkonusu olmayacak.

Bence, her şeyden önemlisi yaklaşık 2.5 yıl devam edecek, uzun seçim sürecine şimdiden girdiğimizi düşünüyorum. Yani bundan sonra harcamaların düşürülmesi, kısılması, politik ortam nedeniyle artık pek mümkün olamayacak. Buna karşılık gelir düşüklüğü devam edecek.

Ekim ayında TBMM açıldığında gelecek ilk değişikliklerden birinin 2014’de yapılacak yerel seçimlerin 2013 sonbaharına çekilmesi olacağını artık biliyoruz. 2014 yılında ise Cumhurbaşkanlığı seçimleri ve genel seçimler yapılacak.

Dolayısıyla artık uzun seçim süreci başlamış bulunuyor.

Demek istediğim o ki; hafta sonunda yapılan son vergi zamları büyük ihtimalle bu yıl sonunda milli gelirin yüzde 2.5’ine çıkması beklenen bütçe açığının milli gelire oranının hedefteki gibi yüzde 1.5’e geri çekilmesi için değil, açığın 2.5’de tutulup daha fazla büyümemesi için yapılmış gözüküyor.

MERKEZ BANKASI İYİMSER

Bu gerçeklere rağmen Merkez Bankası’nın iyimser bir tutumla açığın zamlarla 1.5’e indirilmesini beklediğini görüyoruz. Merkez Bankası’nın beklentisi çok önemli çünkü bu öngörülere göre faiz koridorunun üst oranının indirilmesi dahil, para politikalarını bu anlayışla dizayn ediyor.

Gelen son zamlardan iki gün önce açıklama yapan Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı ise  “Bu yıl bütçe hedefinden 1 puan sapma öngörülüyor. Onun ne kadarının vergilerle telafi edilmesi gerektiği yönünde Hükümetin bir kararı olacak. Burada bunun bir kısmı öngörülenin altında büyümeden kaynaklandığı için doğal diye karşılamak lazım O yapısal olarak bir açık değil, büyüme toparlandığı zaman kendiliğinden telafi olacak ve otomatik olarak düzelecek. Ancak bir kısmının telafi edilip edilmeyeceği ve nasıl telafi edileceği tamamen Hükümetimizin vereceği bir karar” dedi..

Bunun geçen yılki etkiden daha az bir etki yapacağını vurgulayan Başçı, bunu enflasyon üzerinde daha sınırlı bir risk olarak gördüğünü dile getirdi.

Merkez Bankası iyimser çünkü yapılan zamların sürekli arkası geliyor ve Ekim ayındaki baz etkisini törpüleyip beklenen büyük enflasyon düşüşünü engelleyecek.

Artı olarak harcamalarda esneklik yok ve büyüme oranlarının önümüzdeki birkaç yıl daha yüzde 4’ün üzerine çıkması beklenmediği gibi, harcamalar artmaya devam edecek.

Ayrıca Kasım’daki ABD seçimlerinden sonra petrol fiyatlarının yeniden yükselmesi, bölgede ihtimali artan fiziki çatışmanın petrol fiyatlarını sıçratabileceği söyleniyor. Bu çatışma ayrıca komşularımızda yaşanacağı için her alanda olumsuz etkileme gücüne sahip olacak.

Merkez Bankası Başkanı Başçı, aynı konuşmada temkinli olduklarını belirtti ama kararlarını üzerine kurduğu beklentileri pek öyle gözükmüyor.