Üsküdar Musiki Cemiyeti

Türk müziÄŸi denilince, her zaman ilk akla gelen kurum oldu. KurulduÄŸu günden bu yana hep siyasetin, magazin aleminin, statülerin üstünde kalmayı baÅŸardı. Bu çatının altında yeteneÄŸini ispat eden herkes eÅŸitlendi. Fabrikatörle tütün işçisi, doktorla hasta, elektronik mühendisiyle kuyumcu ustası burada buluÅŸtu. Ham gelen piÅŸerek ayrıldı, zalim olan alimleÅŸti. Ä°stinasız bu kapıdan giren her kiÅŸi bilgi, yaÅŸam felsefesi ve hoÅŸgörü kazandı. Buradan, emsalsiz besteciler, eÅŸsiz ses sanatçıları, büyük saz üstadları yetiÅŸti. Asırların içinden süzülerek günümüze eriÅŸen Türk müziÄŸinin bu çaÄŸdaÅŸ dergahının adı Emin Ongan Ãœsküdar Musiki Cemiyeti Türk müziÄŸi dendiÄŸinde akla gelen neredeyse hemen tüm isimler bu eÅŸikten geçti. Selahattin Pınar, Emin Ongan, Amir AteÅŸ, Ä°nci Çayırlı, Niyazi Sayın, Müzeyyen Senar, Sadi HoÅŸses, Varujan Zilciyan gibi büyük sanatçılar yetiÅŸtiren Cemiyet, çaÄŸdaÅŸ zamanlarda da etkisini sürdürmeye devam etti. Tarkan da burada eÄŸitim gördü Ahmet Özhan da. Hüner CoÅŸkuner ve Nadide Sultan da bu cemiyetin sertifikasına sahip oldu. Binlerce Türk müziÄŸi meraklısının eÄŸitimden geçtiÄŸi bu kurumdan sertifika alanlardan bir kısmı hayatlarını müzikle kazandı, büyük bir bölümü de Cemiyet'in onlara kazandırdığı derinlikle sürdürdü yaÅŸamlarını. Sanatın ve müziÄŸin çeÅŸitli alanlarında ilerleyen tüm bu isimler, yükseldikleri her noktada gururlanarak, ‘‘Ben, Ãœsküdar Musiki Cemiyeti'nde eÄŸitim gördüm’’ demeyi ihmal etmedi. Çünkü her kim olursa olsun, ne kadar ünlenirse ünlensin, söz konusu sanatçılar cemiyet için deÄŸil, cemiyet onlar için bir referans noktası olmayı sürdürdü. Türkiye'nin en eski müzik derneklerinden biri olan Cemiyet'ten ses sanatkarları, virtüözler, koro ÅŸefleri, besteciler, müzik teorisyenleri, öğretim üyeleri, yazarlar ve araÅŸtırmacılar yetiÅŸti.Yıl 1918'di ve Türkiye büyük savaÅŸtan yeni çıkmıştı. 1912'de Balkan Harbi'yle baÅŸlayan kıyamet günleri Birinci Dünya Savaşı'nın da araya girmesiyle kesintisiz tam altı yıl sürmüştü. Kara toprağın baÄŸrına emanet edilen yüz binlerce vatan evladı içinde çok sayıda müzisyen de vardı. Büyük bir kısmı bando ve mızıka alaylarında görev yapan bu müzisyenler savaşın ilerleyen yıllarında enstrümanları bırakarak silaha sarılmıştı. ÇoÄŸu, Selanik, Ä°stanbul, Edirne, Ä°zmir gibi büyük kültür kentlerinde yaÅŸayan bu müzisyenler, gecelerden ve sahnelerden bir bir çekilmiÅŸ, savaşın ve kaosun içinde kaybolup gitmiÅŸti. Åžans eseri saÄŸ kalıp yurtlarına dönenlerin sevinçleri ise hep yarımdı. Sazlar yalnızca hüzünlü naÄŸmeleri çalıyor, sözler hep ayrılık ve ölüm üzerine dönüp duruyordu.Yıkılmış bir imparatorluÄŸa baÅŸkentlik yapan Ä°stanbul'da tiyatrolar, sinemalar ve konser salonlarının büyük bir bölümü kapalıydı. Açık olan salonlar sanatçı bulamadıkları için müşterilerine gerekli hizmeti veremiyordu. 1918'in baharında Ä°stanbul'un şöyle bir kendini toparlamaya baÅŸladığı günler yaÅŸanıyordu. 1. Ordu BaÅŸmüfettiÅŸi Miralay Hacı ReÅŸit Bey'in oÄŸlu Ata Bey, etrafına topladığı birkaç sanatseverle birlikte Ãœsküdar'da Anadolu Musiki Cemiyeti adıyla bir dernek kurdu. Cemiyet kurulduÄŸu günden itibaren çok büyük bir ilgi gördü ve Ä°stanbul'un çeÅŸitli yerlerinden çok sayıda üye kaydetmeye baÅŸladı. 1919 ortalarında yapılan cemiyet kongresinde genç kuruluÅŸun ismi Darülfeyz-i Musiki Cemiyeti olarak deÄŸiÅŸtirildi. 1923'te ise dernek adını ikinci kez deÄŸiÅŸtirdi, Ãœsküdar Musiki Cemiyeti (ÃœMC) adını aldı.KAPATILSIN DÄ°YENLER OLDUO tarihlerde Türkiye'de tek bir konservatuvar bile yoktu. Bu yüzden Cemiyet'in yükü ağırdı. Kiralık, küçük bir ahÅŸap konakta faaliyetine baÅŸlayan bu cılız cemiyet, bir yandan geçmiÅŸten gelen 600 yıllık birikimi sırtlamış, diÄŸer yandan da bir konservatuvar gibi çalışarak yeni nesillere müzik eÄŸitimi vermeyi hedeflemiÅŸti. Önlerinde çok zor bir dönem baÅŸlıyordu. Çünkü genç Türkiye Cumhuriyeti'nin henüz netleÅŸmiÅŸ bir kültür politikası yoktu. Birinci ve ikinci Cumhuriyet hükümetinde görev alanlardan büyük bir kısmı, klasik müziÄŸimizi bir saray fantazisi olarak görüyor, bu geleneÄŸin genç kuÅŸaklara taşınmasının zararlı olduÄŸuna inanıyordu. Bazı mebuslar ve valiler bu tür cemiyetlerin kapatılmasını, eÄŸitimin men edilmesini öneriyordu. Bir klasik Türk müziÄŸi hayranı olan Mustafa Kemal Atatürk, bu tür aşırılıkların önüne set çekerek, kırılmaya baÅŸlamış geleneÄŸin ortadan kalkmasını engelledi.Ãœsküdar Musiki Cemiyeti üyeleri, önceleri eÄŸitim konusunda devletten destek gelebileceÄŸini düşündü ama bu hiç gerçekleÅŸmedi. Çok zengin bir form çeÅŸitliliÄŸine sahip Türk musikisi, eÄŸitimi en zor olan sanat dallarından biriydi. Åžarkı, türkü, peÅŸrev, saz semaisi, medhal, sirto, kar, beste, gazel, taksim, longa ve mandıra gibi formlardan binlerce esere sahip olan geleneksel müziÄŸin geçmiÅŸi 14. yüzyıla kadar uzanıyordu. Bilinen en eski eser o devirlerde yaÅŸayan Hoca Abdulkadir Meragi'ye aitti. Dede Efendi, Tamburi Cemil Bey, Kemani Tatyos, Nayi Osman Dede, Gazi Giray Han, KantemiroÄŸlu (Dimitri Kantemir) gibi çok kıymetli büyük bestekarlar üstün yeteneklerini, müzik ve makam bilgilerini kullanarak ortaya ÅŸaheserler çıkarmıştı.ÃœMC üyeleri bestelerin, güftelerin kaybolup gitmemesi için çaba sarfediyor, güç koÅŸullarda bir arÅŸiv oluÅŸturmaya çalışıyordu. Bir yandan da eÄŸitim çalışmaları yapan Cemiyet, ancak 11 yıl ayakta kalabildi. 1934'te kurulduÄŸu konağın kapısına kilit vurmak zorunda kalan üyeler, eÄŸitime ve çalışmalara evlerinde devam etmeye baÅŸladı. 1927 yılında Cemiyet'e katılan Emin Ongan, 1939'da eski üyeleri ve genç yetenekleri bir araya getirerek, Yeni Ãœsküdar Musiki Cemiyeti adıyla bir dernek kurdu. Emin Ongan, klasik Türk müziÄŸinin kültürel yaÅŸamımızın en önemli kilometre taÅŸlarından biri olduÄŸuna inanıyor ve öğrencilerine Yahya Kemal Beyatlı'nın ‘‘Çok insan anlamaz eski musikimizden / Ve ondan anlamayan, bir ÅŸey anlamaz bizden’’ sözlerinin altını tekrar tekrar çiziyordu.Emin Ongan'ın rehberliÄŸinde yavaÅŸ yavaÅŸ kendini toplayan Cemiyet, büyük bir arÅŸiv oluÅŸturmaya baÅŸladı. Yeni katılanlarla birlikte öğrencilerin ve üyelerin sayısı artınca, Cemiyet kabına sığmaz oldu. Cemiyet üyeleri aralarında baÅŸlattıkları kampanyayla Ãœsküdar, Halk Caddesi, Emin Ongan Sokak'ta bir arsa satın aldı ve yeni binanın temeli 1967 yılında atıldı. 1968'de iç ve dış sıvaları yapılmamış, çatısı, kapıları, pencereleri, sahnesi, salonu olmayan, ısıtması sobalarla yapılan, kısmen aydınlatılabilen iki küçük odacığı ve bir dershanesi bulunan zemin kata taşındı. Daha sonraki yıllarda eksiklerini tamamlayan Cemiyet, 20.05.1976 Tarih ve 7/12048 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile kamu yararına çalışır bir dernek olduÄŸunu resmileÅŸtirdi.HAREMLÄ°K SELAMLIK HİÇ OLMADICemiyet, kamu yararına çalışan dernekler kapsamına alınmasından sonra devlet yardımı talep etmedi. GeçmiÅŸten günümüze kadar görev yapan tüm öğretim elemanları ve yöneticiler bu sanat ışığının sönmemesi için gönüllü olarak çalıştı. Web sayfalarını bile Cemiyet üyesi iki bilgisayar mühendisi ile bir bilgisayar öğretmeni ücretsiz olarak hazırladı.84 yıl boyunca ülkenin en seçkin hocaları beÅŸ kuruÅŸ almadan burada ders verdi. Birinci hizmet halkasında ÅŸu isimler yer aldı: Kanuni Ata Bey, Hafız Arap Cemal Hoca, Ressam, Piyanist Hikmet Hamdi, Udi Avukat Besim Åžerif Ãœstünsöz, Ressam Kemani Binbaşı Cevat, Tamburi Fuat, Gümrük komisyoncusu Kanuni Cevat, Tamburi Selahattin Pınar, Sıhhiye Vekaleti MüsteÅŸarı Kemani Dr. Ziya ErdoÄŸru, Tamburi NeÅŸ'et, Kemani Ressam Naim, Tamburi Fahri Düngelen, Neyzen Burhanettin Ökte, Klarnet Ä°brahim Beylerle, Hanende Dr. Hamit Hüsnü, Hanende Rüştü, Ayan Katibi Hanende Ethem Beyler.Cemiyet'te haremlik selamlık uygulamasına hiçbir zaman yer verilmedi. 1918 koÅŸullarında bile kadınlarla erkekler bir arada ders gördü, eÄŸitim verdi. Cemiyet üyeleri, Beykozlu Hadiye, piyanist Fulya, Kemani Enise Can, Büyük Hikmet ve Hikmet Rıza Hanımları minnetle yadediyor. Ä°kinci hizmet halkasında yer alan isimleri ise hiç unutmuyorlar: Zeki Arif Ataergin, Necati Tokyay, Zühtü BardakoÄŸlu, Kemal Ayzin, Ethem Cöner, Hafız Ä°zzet Gerçeker, Halil Can, Şükrü Tunar, Müzeyyen Senar...ÃœMC, 2 Åžubat 1985'te aramızdan ayrılan ve bütün ömrünü Cemiyet'in geliÅŸmesine adayan büyük hoca Emin Ongan'ın adının sonsuza kadar yaÅŸatılması için 19 Ekim 1987'de yapılan kongrede derneÄŸin adını Emin Ongan Ãœsküdar Musiki Cemiyeti olarak deÄŸiÅŸtirdi. Cemiyet'in ÅŸimdiki yönetim kurulunda ÅŸu isimler yer alıyor: Åžerafettin Åžeref Çakar, Aláeddin Pakyüz, Vahit Anadolu, Cahit Deniz, Yalçın Altıparmak, Gülten Kömürlü, Ömer Dilek, Orkun Eruygun, TuÄŸal Önal.BÄ°LGÄ°SAYARDA 40 BÄ°N BESTE700 yıllık bir geleneÄŸe dayanan en köklü kuruluÅŸlarımızdan biri olan Cemiyet, yüzünü her zaman geleceÄŸe döndü. Bilgisayar ortamında oluÅŸturdukları arÅŸivde, ilahi, saz eseri, ÅŸarkı, beste ve türkü formunda 40 binden fazla eser yer alıyor. Kendi imkanlarıyla kurdukları ve en son teknolojiyle donattıkları stüdyolarında üyelerinin demo ve konser kayıtlarını yapıyorlar. Bilgi iÅŸlem merkezinde geliÅŸtirdikleri kart sistemleriyle öğrencilerin devam çizelgelerini kapı giriÅŸindeki kart okuma sisteminden takip ediyorlar.530 üyesi bulunan Cemiyet'in yönetim kurulu üyelerinden Besteci Cahit Deniz ve Yalçın Altıparmak, önümüzdeki dönem hedeflerini ve derneÄŸin olanaklarını şöyle açıkladı: ‘‘Ses stüdyosunu aynı zamanda bir görüntü stüdyosuna dönüştürmeyi tasarladık. 1600 metrekarelik kapalı alanımızda 25O kiÅŸilik bir konser salonu, beÅŸ derslik var. Web sitemizden yabancı müzik araÅŸtırmacıları yararlansın diye Ä°ngilizce bir bölüm açmayı amaçlıyoruz. Türk Sanat Musikisi kurslarımız, toplam 3 yıl süreli. EÄŸitim dönemi her yıl ekim ayının ilk cumartesi günü baÅŸlıyor ve bir sonraki yılın mayıs ayının son cumartesi günü sona eriyor. 15 AÄŸustos ile 15 Eylül arasında ön kayıt yaptırmanız gerekiyor. Bildirilen tarihte yapılan giriÅŸ sınavına, en az ilköğretim mezunu olan ve müracaat tarihinde 35 yaşından büyük olmayan kiÅŸiler ön kayıt yaptırabiliyor. Kontenjan yok. Hazırlık sınıfına 100 kiÅŸi de baÅŸlayabiliyor, 150 kiÅŸi de. Yeter ki katılımcılar iyi olsun.’’Â