UNESCO ‘mega projelerden’ endişeli

BİRLEŞMİŞ Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer aldığı için kendisinin de sorumlu olduğu İstanbul tarihi yarımada da tüp geçit gibi mega projelerin yaratacağı olası olumsuz etkilerden endişe duyuyor. Türkiye’ye üç günlük resmi bir ziyaret yapan UNESCO’nun ilk kadın direktörü İrina Bokova’ya bu nedenle söz konusu projelere ilişkin sunum yapıldı. Bokova, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun davetiyle geldiği Türkiye’den dün ayrıldı.
UNESCO’nun 70’inci yılı nedeniyle kültürel ve eğitime yönelik işbirliklerini konuşmak için Türkiye’ye gelen Bokova, yoğun bir program gerçekleştirdi. Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Kültür Bakanı Ömer Çelik’le görüşen Bokova, İstanbul’da önce Kadir Has Üniversitesi’nde açılan kültürel mirasın korunmasına yönelik kürsünün açılışına katıldı. KoçKam’dan Semahat Arsel Ödülü’nü de alan Bokova’nın son ziyareti, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’a oldu.
Topbaş’la görüşmenin İstanbul açısından da özel bir anlamı vardı. UNESCO ile imzalanan bir anlaşmayla, İstanbul’un tarihi yarımadası 1985’ten beri Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alıyor. Tarihi yarımadanın sınırları kuzeyde Haliç, doğuda İstanbul Boğazı ve güneyde Marmara Denizi ile çevrili. Roma, Bizans ve Osmanlı gibi büyük imparatorluklara başkentlik yapan İstanbul, 1985’te UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 4 ana bölüm olarak dahil edilmiş. Bunlar Hipodrom, Ayasofya, Aya İrini, Küçük Ayasofya Camisi ve Topkapı Sarayı’nı içine alan Arkeolojik Park; Süleymaniye Camisi ve çevresini içine alan Süleymaniye Koruma Alanı; Zeyrek Camisi ve çevresini içine alan Zeyrek Koruma Alanı ve Tarihi Surlar Koruma Alanı’nı içeriyor.

ENDİŞEYLE KARŞILANIYOR

Bu bölgede bir süredir çok önemli mega projeler gündemde. Bunlardan biri Marmaray’ın ardından araç geçişli Avrasya Tüp Geçidi. Uzmanlar milyar dolarlık bu projenin tarihi yarımadaya ciddi zarar vereceği görüşünde. Ayrıca Yenikapı’da miting alanı olarak planlanan dolgu alanı, Zeyrek’te planlanan restorasyonlarla, o bölgedeki sosyolojik dönüşüm de UNESCO’nun sonuçlarını endişeyle izlediği projeler arasında.
Bu projelere yönelik daha önce yöneltilmiş sorular vardı. Edindiğim bilgilere göre işte bu sorular önceki akşam Kadir Topbaş’la yapılan yemekte gündeme geldi. Bokova’ya projelere yönelik ayrıntılı bir sunum yapıldı. Projelerin çevre etkilerinin anlatıldığı toplantıdan sonra hazırlanacak rapora göre UNESCO’nun önerileri de gündeme gelecek. Bokova ile Topbaş’ın buluştuğu yemeğin olumlu geçtiği belirtiliyor. Sunumlar doğrultusunda 1 Şubat’a kadar Ulusal Rapor hazırlanarak Dünya Miras Komitesi’nin haziran toplantısına yetiştirilecek. Bu arada 2015’te İstanbul’un Dünya Miras Listesi’ne kaydının 30’uncu yılı için de UNESCO ile ortak kutlama kararı alındı.

DİYALOGDAN YANA

Daha önce yapılan açıklamalarda tarihi yarımadanın miras listesinden çıkarılabileceği öne sürülmüştü. Ancak yeni direktör Bokova, diyalogdan yana. Sorunların kara listelerle değil, tartışarak çözülmesini istiyor. Örnek olarak da Haliç Köprüsü’nü gösteriyor. Haliç Köprüsü projesinin tarihi yarımadanın siluetini etkilememesi için UNESCO uyarılarıyla yeniden düzenlendiğini söyleyen Bokova,”Yönetim de diyaloğa açık” diyor.