İşte cevaplar 5

SORU
Hocam atom bombası keşfinde yanılmıyorsam atomlar çarpıştırılmıştı.. Bu deneyde daha büyük bir enerjinin açığa çıkacağı aşikardır... Peki atom bombasından kat kat büyük bir enerjinin ortaya çıkması ve değil dünyayı güneş sistemini bile yok edebilecek bir patlamanın meydana gelmesi mümkün değil midir... Bunun olmayacağının garantisini şimdiki teknoloji ve fizik verebilir mi ?
CEVAP
Atom bombasında enerji çarpışma sonucu değil Uranyum-235 'in bölünmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Bir uranyum-235'in parçalanması ile açığa çıkan enerji yaklaşık 200MeV civarındadır, yani 3,2 joule'ün 100 milyarda biridir. Enerjilerin bu kadar küçük olması sizi şaşırtmasın, bir kg uranyumdan elde edilen enerji çok büyük bir değerdir.

SORU
Büyük patlama oldu mu, olcak mı?
CEVAP
Deneyde patlama değil çarpışma olacaktır

SORU
Sayın Prof. şimdi karadelikler tehlikesiz diyorsunuz. Yok olacak diyorsunuz. Ben bir haber okudum ne kadrı dogru ne kadrı yanlış bilmiyorum. Yanlış da hatırlıyor olabilirim evren ilk oluştuktan sonra bır katı madde oluşmuş bır anti madde ve her şeyi yok etmiş ve bu deneyden sonrada böyle bir anti madde oluşurmu ve de eğer bir karadelik oluşursa dünyayı yutması kaç saniye alır.
CEVAP
Çarpışma en yüksek enerjilerde gerçekleştiğinde saniyede bir tane mini karadelik oluşacak , ömürleri çok kısa olduğu için bir tehlike oluşturmayacak.Kozmik karadelikler mini karadeliklerden farklı olaydır.Deney neden anti-maddenin, maddeden çok daha az oluştuğuna da bir açıklık getirecektir.

SORU
Güçlü kuvvet, zayıf kuvvet ve gravitasyon nedir? Ayrıca, karanlık madde ve madde karşıtı (antimadde) hakkında, ayrıntılı bilgi verir misiniz? Son olarak, maddedeki, ağrlık ve çekim özelliği neden kaynaklanıyor? Enerji, tam olarak nedir? Günümüz itibariyle, ağırlık, çekim ve enerji hakkındaki görüşlerimiz, mutlak doğru mudur? Teşekkür ediyor, en içten sevgilerimi sunuyorum!
CEVAP
ravitasyon küte çekimi demektir. Yani tüm nesneleri yer küre üzerinde tutan yüksekten bırakılan her cismi yerkürenin merkezine doğru çeken kuvvet demektir. Sizin güçlü dediğiniz kuvvet nükleer kuvvettir. Atom çekirdeğindeki parçacıkları bir arada tutan çekirdeğin oluşmasını sağlayan kuvvettir. Zayıf kuvvet ise radyoaktif maddelerin örneğin çekirdekten alfa, beta ve gama parçacıklarını dışarı fırlatan kuvvettir. Ağırlık bir nesneye etki eden yer-çekim kuvvetidir. Nesnelerin madde miktarını ölçen kütle değişmeyen bir büyüklüktür. Ancak bir cismin ağırlığı Ankara da bir kg iken uyduda sıfırdır. Enerji bir sistemin iş yapabilme kabiliyetidir.

SORU
Bildiğim kadarıyla hızlandırıcıda protonlar kullanılıyor. Yine hatırladığım kadarıyla protonların belli bir kütlesi var. Protonların ışık hızına yakın bir hıza çıkarılmasını görecelik kuramına göre irdeler misiniz? Protonları hızı ışık hızına yaklaştıkça kütlelerinin ve boyutlarının sonsuza gitmesi gerekmiyor mu? Teşekkürler.
CEVAP
Çok doğru söylüyorsunuz protonlar ışık hızına yakın hızlarda hareket ederken kütleleri artar.Kütlesinin artması kinetik enerjisinin artması demektir.Ancak hız ışık hızından daha küçüktür.

SORU
Sayın Yalçın, CERN'deki bu araştırma merkezinin dünyada şimdilik en gelişmişi olduğunu biliyoruz ama dünyanın diğer bölgelerinde, örneğin Amerika ya da Rusya'da eşdeşer ya da daha gelişmiş parçacık fiziği laboratuarı oluşturma çabaları var mı?
CEVAP
Tüm gelişmiş ülkeler bilgi üretim yarışındadırlar. ABD benzer bir hızlandırcı yapılmaktadır. Rusya Dubna araştırma merkezinde bir hızlandırıcıya sahiptir. Almanya Japonya gibi birçok ülkede enerjileri CERN deki gibi yüksek olmayan hızlandırıcılar vardır. Türkiye de yoktur

SORU
Meraba bu deneyin galiba milyonda bir bi riski varmış dünyanın üstünde kara delikler oluşabilirmiş peki böyleyse nasıl oluyor da diğer insanların hayatıyla böyle oynuyolar? Şimdiden teşekkürler.
CEVAP
Hiç merak etmeyin bilim insanlarının çok büyük çoğunluğu insan hayatının değerini bilenlerdir. Aynı soruyu siyaset adamlarına yöneltmek yerinde olur.

SORU
Sayın profesör deneyde aranan şey bulunamazsa fizik teorileri ne olucak. Tüm teoriler geçersiz mi olucak. ayrıca yaradılışla ilgili sonuçların dinlerin lehine mi aleyhine mi olması bekleniyor.
CEVAP
Önemli olan bulmak veya bulmamak değil deneyi yapmaktır.Fizik teorilerine hiçbir şey olmayacak evreni daha yakından tanıma olanaklarımız artacak.

SORU
Çarpışma sırasında güneşin sahip olduğu ısının 10 bin katı fazla ısı elde edilecekmiş bunu nasıl kontrol edecekler hangi madde bu ısıya dayanır?
CEVAP
Isı değil sıcaklık çok yüksek değerlerde olacaktır.Sıcaklığı yükselmesi bir metrenin katrilyonda biri kadar küçük bir mekanda meydana geleceğinden bir kontrol zor olmayacaktır.

SORU
Bu deneyle beraber şu an çaresi bulunmayan hastaliklara çare bulunabilir mi?
CEVAP
Deneyin hastalık tedavileri ile ilgili bir amacı yoktur.

SORU
Sn.Profesör size şunu sormak istiyorum: Bu deneyin amaçları içerisinde kayıp maddeyi bulmak da var peki bu kayıp madde bulunduğunda inanılmaz bir nükleer güç ortaya çıkarmaz mı? Dünya ülkeleri bu madde için savaşa girmez mi? Bu madde kaybolduktan sonra evren oluşmuş. Demek ki güçlü bir madde, ayrıca Dünya oluştuktan sonra değişik canlılar ortaya çıkmıştır (örn.insan) deney sonunda yeni canlılar ortaya çıkabilir mi?Ayrıca Dünyada bir zamanlar olduğu gibi buzul çağı oluşmuştu deney sonunda da olabilir mi?
CEVAP
Ortada kayıp bir madde yoktur. Deneyin araştırdığı Şimdiye değin kendisini göstermemiş bir parçacık, yani HİGGS ve HİGGS'in oluşturduğu alan vardır. Evrenin bu aşamasında nükleer kuvvetler henüz daha kendisini göstermemiştir. Nükleer enerjiyi doğuran uranyum-235 meydana gelmediğinden nükleer enerji söz konusu olamaz. Ülkeler petrol ve su gibi enerji kaynaklarının paylaşımından veya kendi nüfus alanlarını genişletmek için savaş ederler. Bu deneyde insanlığı savaşa sürükleyecek bir sonuç söz konusu değildir. Deneyin yerkürenin jeolojik ve biyolojik yapısını değiştirmesi gibi bir sonuç doğurması mümkün değildir. Buzul çağı değil küresel ısınma buzulsuz bir çağ getirecektir. Esas tehlike ordadır.

SORU
"13,5-14 milyar yıl önce bir atomun içinde sığacak kadar küçük bir sistem " diyorsunuz. Yani o zaman da şimdi CERN de yapılmaya çalışılan kadar küçüktü ve evren oluştu. O zaman çarpışıp evreni oluşturan protonlarla, şimdi CERN de çarpıştırılmaya çalışılan protonlar kütle veya miktar olarak birbirinden farklı mı?
CEVAP
13-14 milyar yıl önce bir atomun içene koskoca bir evren sığmıştır.Bu deneyde ise sadece iki proton aralarında aklın alamayacağı kadar bir enerji farkı vardır.

SORU
Zaman ve mekan kavramının olmadığı bir alanda bu meddeler nasıl birbirine çarpmış? Anlamadığım izlenen yolu incelersek, bilim bir noktadan ve bu noktanın patlama ile genişlemesinden bahsediyor. EE bu nokta içinde bu maddeler nasıl hareket edebiliyor? o zaman zaten bir evrenin varlığından yada mekanın varlığından söz etmemiz gerekmez mi?
CEVAP
Kozmik tohumda yani 13,5 -14 milyar yıl önce tüm evren bir atomun içine sıkıştığında, mekân dediğiniz uzay o atomun içidir. Enerji insan aklının alamayacağı yoğunluktadır. Bu yoğunlukta bir sistem kuantum fiziğine göre kararlı durumunu koruyamayacağından kozmik tohum çatlayarak evrenin ilk halini meydana getirmiştir. Hareket patlama olayından sonra başlar. Esasında evrenin patlaman önceki dinamiklerini veren fizik kanunları bilinmemektedir. Belki de bir bilinmeyen olarak kalacaktır. Mekânı yani uzayı ve zamanı tohumdan fırlayan enerji doğurmuştur.

SORU
Bu deneyle ilgili insanların gözündeki perdenin kalkacağı ve göremediğimiz varlıkları göreceğimiz söyleniyor. Doğru mudur acaba? Saygılar...
CEVAP
Böyle bir şey söz konusu değildir.Görme fizyolojik bir olaydır,insanlar deneyden sonrada bu gün ne görüyorlarsa onları görmeyi sürdüreceklerdir.

SORU
Deneydeki büyük patlama depremleri tetiklermi? Deney sonucunda kara delik oluşabilirmi?
CEVAP
Yanıt:hayır tetiklemez

SORU
Sevgili hocam bu deneyin sonucunu merak ediyor herkes ne oldu istenilen oldumu yoksa bir sır olarakmı kalacak fizikçiler daha kaç gün birbiri ile kapışacak aynı gün 4 deprem oldu bildiğim kadarı ile bir alakası varmı yokmu? bu deneyin artıları neler riskleri nelerdi hangi riskler gerçekleşti? hangi artı bulguları buldunuz?
CEVAP
Bu deneysizin anladığınız manada hiçbir risk taşımaz.

SORU
Sayin Yalçin, CERN hakkinda yazilanlari buyuk bir merak ve heyecanla izliyorum Sizden ogrenmek istedigim; Evren'in oluşumunu sağlayan ilk patlama bu deneyle tekraralanmis oldu mu? Yani beklenen hedefe ulasildi mi? İkinci sorum özellikle yeraltinda yapilan bu büyük deney Dunyamiz icin yeralti ve yer üstü dengelerin bozulmasinda gelecekte bazi olumsuzluklarin yasanmasina sebep oldu mu? Cok tesekkur eder bilimin bilinmeyeni ortaya çıkarmak için yaptiği calismalarda sonsuz basarilar dilerim Saygilarimla
CEVAP
Çarpışma henüz daha gerçekleştirilmedi. Deney büyük patlamayı değil büyük patlamadan kısa bir zaman sonra evrenin ilk halini tekrarlamak için tasarlanmıştır. Endişe etmeye hiç gerek yoktur.

SORU
Enerji maddeyi oluştururken antiparçacık dediğimiz bir yapıyı oluşturuyor parça da antiparçacıkla etkileşerek onu yok ediyor ve enerji ortaya çıkıyor. madde ve antimadde eşit olarak bulunuyor gibi dursada neden evren de antimadde az madde fazla? Saygılar...
CEVAP
Deney sorunuzda belirttiğiniz gibi maddenin neden anti maddeden fazla olduğunu açıklayacaktır.

SORU
Hocam merhaba. Kuantum fizigine göre bu çarpışmadan doğacak enerjinin bir çökmeye neden olup bir karadelik oluşturacağını ve sonucunda da bir paralel evrene açılan bir kapı olacagını düşünüyorum. Dünya buna hazır mı sizce?
CEVAP
Karadelik oluşumu ile ilgili soruları yanıtladım sorunuzun yanıtı oralarda vardır

SORU
Bu parçacıkların nasıl hareket ettikleri sadece olasılık fonksiyonuyla açıklanmaya çalışarak (yani sistematik bir hareket fonksiyonu kurulamadığı içinde böyle bir teori atılmış ve yanlış olabilirken) yani başkaca bir teori ortada bulunmadan bu deney aslında maddenin oluşması için gerekli şartları tam olarak sağlayamadığımız anlamına gelemezmi..ışığın hem dalga hem parçacık hareketi göstermesi aslında başkaca bir hareket şekli olabileceği düşünülmeden bu deney eksik sayılmazmı..teşekkürler..
CEVAP
Sorunuzdan olasılık fonksiyonu kavramına vakıf olduğunuz anlaşılıyor.Hem kuantum mekaniğinin hem de genel görelilik kuramının geçerli olduğu bir boyutta fizik kanunları,yani kuantum-graviti bilinmiyor. Her kes onun peşinde.

SORU
Sayın hocam benim bu deney ve sonuçları hakkında bazı endişelerim var. Teorik olarak aslında temel bilimin test edildiği bu deneyin daha önceden insanoğlunun bilmediği sonuclarıda olabileceğine inanıyorum bazı fantastik modellerde kanıtlanabilir bu deney sonucunda ancak bu sonuclar ne kadar paylaşılacak. Birileri bu sonuclari kendi tekelinde kullanicakmi ornek olarak aslında bulunan bişey bulmadı diye açıklanırsa orda olmayan bilim insanları bu sonuclara ne kadar şüpheci bakabilecek.
CEVAP
Deney sonunda bir şey bulunamadı demek mümkün değildir.Fantastik modellerin kanıtlanması bir doğa gerçeğini gün ışığına çıkarabilir.

SORU
Bilim kanıtlarla kurulu iken, teori kavramını kanıtlanmadan realite olarak ortaya sunmaz iken bulunmamıs bir HİGGS parçacıgının kabulü bilimsel bir yaklaşım mıdır, yoksa tanrı varlığını inkar etme yolu mudur. Yok ama bulacağız, bu söylem ara fosiller içinde kullanılıyor farkında iseniz.
CEVAP
Bilimsel gelişme teorilerin tasarlanması ve bunların deneysel olarak doğru olup olmadığının kanıtlanması ile mümkün olur. Burada da durum aynen öyledir.

SORU
Degerli Hocam, Proton carpismasi sonucu, patlama olustugunda,bu deney sınırları dahilinde "Zaman" oluşacakmi, eger oluşacaksa Deney alanındaki "zaman"ın bizim zamanımızla bir sekilde karşılaşması mümkünmü? Böyle bir durumda ne olur Saygılar sunarım.
CEVAP
Çarpışma sonucu bir patlama olmayacak sadece protonu meydana getiren yapı ortaya çıkacak.Zamanın başlangıcı büyük patlanma anıdır.Büyük patlama öncesi zaman yoktur.Enerjinin patlama ile fışkırması uzay ve zamanı doğurmuştur.

SORU
Bu deneyden geleceğe dönük, insanlığın faydasına olacak ne gibi somut sonuçlar elde edilebileceği umuluyor?
CEVAP
Bu soruya yanıtı hurriyet.com.tr 'de ekranlanan bilimsel buluşlar başlıklı makalemde yanıt verdim oradan okuyunuz.

SORU
HOCAM BU DENEY İÇİN KISACASI TANRIYI ARAMAK DİYEBİLİRMİYİZ
CEVAP
Yanıt: Tanrı insanların vicdanlarında, inaçlarında ve aklında yer alır. Laboratuarlarda doğa gerçekleri aranır.

SORU
Sevgili Hocam, Ben Higs Ayar Bozonunun, bir kuantlık enerji alınca titreşen, enerjisiz olduğunda titreşmeyen, yani binary kodda çalışan iplikcikler olduğunu, kuarklar da dahil olmak üzere bütün atom altı parçacıkların hatta atom altı olmayan fotonların ve nötrinoların da altında olduğunu sanıyordum. Ne dersiniz? Açıklamalarda "Higs Bozonu ağır olduğu için bu deneyde bulunamayabilir" gibi bir kaytarma okudum. Higs bozonu ile müon veya hyperon karıştırılıyor mu acaba?
CEVAP
Çok bilgece bir soru.Sanırım sicim teorisini kast ediyorsunuz,Ben de şahsen bu teorinin bir çok olaya açıklık getireceğini umuyorum.

SORU
Büyük çarpıştırıcı yüklenen proton paketlerini nasıl bir sistem ile hızlandırmaktadır...
CEVAP
Elektrik yüklü parçacıklar elektrik alanında hızlandırılırlar

SORU
Genelde bu tür büyük deneylerden sonra güçlü silahlar ortaya çıkar. bu deney sonucu bir silah ortaya çıkamaz mı.
CEVAP
Bu deney silah geliştirmek için yapılmamaktadır.

SORU
Proton hızlandırıcısı aylarca protonları hızla döndürecek bu süre zarfında bu bölgede deprem olurda hızlandırıcı zazar görürse ve dışarıya hızlandırılmış proton çıkarsa bunun bu bölgede yaşayan haldaki ve çevredeki etkileri neler olabilir?
CEVAP
Protonlar aylarca döndürülmeyecek:Protonların yörüngelerinden sapması mümkün değildir.

SORU
Bu deneyin esas yapılma nedeni nedir neyin ispatı için yapılıyor.
CEVAP
www.hurriyet.com.tr/teknoloji ekranında deneyin yapılış nedenşeri anlatılmıştır.Buradan Okuyunuz

SORU
Öncelikle, bu deneyi heyecan ile takip etmekte olduğumu belirtmek isterim. amatör olarak kuantum fiziği ile ilgilenen biri olarak, deneyin sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılamayacak nitelikte olabileceğini düşünüyorum. zira, bugüne değin bildiğimiz herşeyin yanlış olduğunu ispatlayan bulgular elde edilebilir. siz, deney sonuçlarının 100% şefaflık içinde paylaşılacağını düşünüyor musunuz? saygılarımla. teşekkür ederim.
CEVAP
Bilim herkesin gözü önünde şeffaf olarak yürütülen ve tüm dünyanın kritiğine sunulan bir etkinliktir.Bulguların saklanacak tarafı yoktur.Sonuçlar açıklandıkça tüm dünya ne olup bittiğini öğrenecektir.

SORU
Sayın hocam size 2 sorum olacak.1-bu deney 20 yıl sürecek diyorlar nie bu kadar uzun? 2-bu deneyin sonucundan ne gibi icatlar yapılacak.örneğin ışınlanmak gibi.teşekkürler.
CEVAP
Gerçekten çok yerinde bir soru, deney evrenin birçok gizemini anlamak için yapılmaktadır. Bunlar bir den bire hemen anlaşılıverecek cinsten şeyler değildir.

SORU
Deneyde higgs bozonu bulunursa, teknolojide somut olarak ne türk yeniliklerin/değişikliklerin olması beklenebilir?
CEVAP
Bu sorunun yanıtı www.hurriyet.com.tr/teknoloji sayfasında bilimsel buluşlar başlıklı makalede verilmiştir

SORU
Bu deney kulağa çok hoş geliyor ama boyle bir çarpışmadan dolayı dünyamızı bazı değişimlerle karsı karşıya bırakmış oluyoruz gibime geliyor umarım bir açıklaması vardır bu deneyin.
CEVAP
Deneyin açıklaması deney gerçekleştirildikten sonra yapılacaktır. Dünya için hiçbir tehlike yoktur.

SORU
CERN sadece higgs parçaçığını bulmak içinmi yapıldı. yoksa asıl amacı nükleer araştırmalar yapmak mı?
CEVAP
Amaç HİGGS'in var olup olmadığını anlamaktır.Nükleer araştırmaların amacı atom çekirdeğinin yapısını açıklamaktır.

SORU
Sayın hocam; Neden protonlar kullanılıyor?
CEVAP
Protonlar çarpıştırılarak içlerinden ne çıkacak ,amaç onu görmektir.Bu nedenle protonlar kullanılıyor.

SORU
Herhangi bir şeyin yanlış gitme olasılığı var mı? Varsa ne gibi ve sonuçlarinda neler doğabilir?
CEVAP
Her hangi bir şeyin yanlış gitme olasılığı tabii ki vardır. Ancak yanlış giden şeyi bulup çıkarmak ve düzeltmek deneycilerin elindedir. Nitekim ilk denemede soğutma sistemindeki eksiklik hemen düzeltilmiştir.