Google'ın doodle yaptığı Halet Çambel kimdir?
Güncelleme Tarihi:
Google, üstü kapalı açık hava müzesi oluşturarak, Türkiye'de "yerinde koruma modeli"ni gerçekleştiren ilk arkeolog, ilk Hititolog, Türkiyeli ilk kadın eskrimci ve 1936 yılında Berlin'de yapılan olimpiyatlara eskrimci olarak Türkiye'den katılan ilk kadın sporcu olan Halet Çambel’i unutmadı. Ülkelere göre değişik doodle’lar tasarlayan Google, Halet Çambel'e özel bir görselle karşımıza çıktı. Peki, Halet Çambel kimdir? İşte detaylar...
Dünyanın en çok kullanılan arama motoru Google, özel günler için özel Doodle'lar hazırlamaya devam ediyor. Halet Çambel'in doğum gününü es geçmeyen Google, Çambel'e özel bir doodle hazırladı.
HALET ÇAMBEL KİMDİR?
Halet Çambel, Almanya'da askeri ataşelik görevi yapan ve Atatürk'ün yakın arkadaşlarından Hasan Cemil Bey (Hasan Cemil Çambel) ile dönemin Berlin Büyükelçisi 'nin kızı Remziye Hanım'ın üçüncü çocuğu olarak 27 Ağustos 1916'da dünyaya geldi.
Ortaokul ve liseyi Arnavutköy Kız Koleji'nde, şimdiki adıyla Robert Kolej'de okudu. Sanat tarihi öğretmeninin etkili anlatımı ve İstanbul'un tarihi mekanlarına düzenlediği geziler lise yıllarında onu derinden etkiledi. Bu arada eskrim sporunda ustalaştı ve ardından Paris Sorbonne Üniversitesi'nde arkeoloji okudu.
OLİMPİYATTAKİ İLK KADIN SPORCU
Eskrim dalında 1936 Yaz Olimpiyatlarında Türkiye'yi temsil etti ve Suat Fetgeri Aşeni ile birlikte olimpiyatlara katılan ilk Türk kadın sporcu oldu. 1940'da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde asistan olan Çambel, doktorasını da aynı üniversitede yaptı. Ardından iki yıl Almanya'da Saarbrücken Üniversitesi'nde konuk öğretim üyesi olarak çalıştı. Türkiye'ye döndükten sonra o dönemde Tan Gazetesinde çalışan bir gazeteci-yazar olan Nail Çakırhan (mimar kimliğini sonradan edinmiştir) ile evlendi.
1950'lerin başında o dönemde Adana (il)'inin bir ilçesi olan, günümüzde Osmaniye (il)'ine bağlı Kadirli yakınlarındaki Karatepe Hitit siti ile karşılaşması kariyerini belirleyici gelişme oldu. Hitit döneminin en bilgili uzmanlarından biri olan Çambel’in 1940’lı yıllarda Alman arkeolog H. Th. Bossert ile birlikte yaptıkları Adana Karatepe kazıları arkeoloji dünyası için de dönüm noktalarından biridir. Çambel, Hitit dilinin anlaşılması çalışmalarına da büyük katkı sağladı.
2005 yılında Hollanda devletinin kültür ve kalkınmaya hizmet edenlere verdiği Prens Claus ödülünün sahibi oldu.
1957-1960 yılları arasında, Karatepe-Aslantaş modeli ile arkeolojide 'yerinde koruma ' modelini gerçekleştiren ilk arkeolog olmuştur.
"1950'lerin başlarında hükümet Karatepe'deki eserleri yerinden kaldırıp, bir müzeye taşımak istediği zaman buna karşı çıktım. İki tonluk bir heykelin, yol olmayan bir yerde nakli nasıl yapılsın? "Yerinde Koruma"nın önemini yetkililere anlatmaya başladım."
(Halet Çambel)
Halet Çambel aynı zamanda ilk Hititolog, ilk eskrimci ve 1936 yılında Berlin'de yapılan olimpiyatlara eskrimci olarak Türkiye'den katılan ilk kadın sporcudur. "O sırada Fransa'da idim ve Türkiye'ye dönmem gerekiyordu. Ama Berlin'deki Olimpiyatlara katılmak için Budapeşte'ye gelmem söylendi. Bir Alman yüzücü kız bizim grubumuzun yardımcısıydı. 'Sizi Hitler'le tanıştırayım' dedi. Biz de, bunun gerekli olmadığını söyledik." (Halet Çambel)
HİTLER'İN ELİNİ SIKMAYI REDDETTİ
Halet Çambel,eskrim takımındaki diğer arkadaşı Suat Fetgeri Aşeni Tarı ile Hitler’e nasıl meydan okuduklarını şöyle anlatmıştı: “Bize verdikleri Alman mihmandar sporcu kız, Bizi Hitler’e takdim etmeyi önerdi. Biz de Hitler rejimi olunca gelmezdik. Ancak hükümetimiz bizi gönderdiği için mecburen geldik, dedik. Bu yüzden mihmandarımızın önerisini kabul etmedik.”
Beyaz Geceler Rusya gezisi, Server Tanilli’yi ziyaret. (Soldan-sağa) Prof. Hayrünisa Çavuşoğlu, Fatma Hikmet İşmen, Muzaffer Sencer, Coşun Özdemir, Server Tanilli, arkasında Mina Urgan, onun arkas›nda Gencay Gürsoy, Ali Uğur, Nezihe Meriç, önünde Halet Çambel ve en önde Türkan Saylan.
Kültür ve Turizm Bakanlığı 2010 Kültür ve Sanat Büyük Ödülü, aydınlanmacı iki aydın ve arkeolog Prof. Dr. Halet Çambel ile Prof. Dr. Nimet Özgüç’e verilmişti. İkisi de 1916 doğumlu, Cumhuriyet’in yetiştirdiği seçkin aydın ve bilim insanı olan 95 yaşındaki Çambel ve Özgüç’ün ödülünü Cumhurbaşkanı Abdullah Gül takdim etmişti.
Google'ın Halet Çambel'e özel hazırladığı Doodle:
