Sudanlı ‘kardeş’imizin tutuklama müzekkeresi

*  Bu karar, BM Güvenlik Konseyi’nin, Sudan liderinin Darfur’da Müslüman olmayan zenci kabilelere mensup sivillere karşı giriştiği katliamları durdurabilmek için 31 Mart 2005 tarihinde aldığı bir kararla konuyu Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne havale etmesiyle başlayan sürecin ulaştığı son noktayı gösteriyor.

Mahkemenin 2002 yılında fiilen çalışmaya başlamasından sonra bir devlet başkanı hakkında çıkartılan ilk karardır bu.

*  Mahkeme başkanı Akue Kuenyehia ve hâkim üyeler Anita Usacka ve Slyvia Steiner’ın imzalarını taşıyan toplam 8 sayfalık kararın girişinde mahkemenin yasal statüsünü oluşturan Roma Antlaşması’nın 58’inci maddesine atıf yapılarak, şöyle deniliyor:

 “Ömer Hasan Ahmed El Beşir’in savaş suçlarından ve insanlığa karşı işlediği suçlardan sorumlu olduğunu gösteren makul nedenlerin bulunduğuna ve bu çerçevede kendisinin tutuklanmasının gerekli olduğuna kanaat getirilmiştir”.

SUÇLARI: TALAN, CİNAYET TECAVÜZ, YERİNDEN ETME

Mahkeme heyeti, kararın daha sonraki bölümlerinde El Beşir’in işlediği suçlara ilişkin olarak özetle şu saptamaları yapıyor:

*  Mart 2003 tarihinden 14 Temmuz 2008 tarihine kadar geçen süre içinde Sudan hükümeti ile Sudan Kurtuluş Hareketi/Ordusu (SLM/A) ve Adalet ve Eşitlik Hareketi (JEM) arasında Darfur’da uluslararası nitelik taşımayan uzun süreli bir silahlı çatışma hüküm sürmüştür.

*  2003 Nisan ayında El Beşir havaalanına yapılan saldırıdan sonra Sudan hükümeti, bu iki silahlı kuruluşa karşı Cancavid milislerini seferber ederek, Silahlı Kuvvetler, müttefiki Cancavid milisleri, Polis Örgütü, Ulusal İstihbarat, Güvenlik Servisi ve İnsani Yardım Kuruluşu aracılığıyla Darfur bölgesinde bir isyana karşı koyma harekâtına girişmiştir.

*  Bu harekâtın ana ayağını, Darfur’da Fur, Masalit ve Zaghaqwa kabilelerinin sivil nüfusunu hedef alan yasadışı saldırının oluşturduğu, bu çerçevede hükümet güçlerinin girdikleri kasaba ve köylerde talan eylemleri gerçekleştirdiği,

*  Bu süre içinde bölgedeki bu kabilelerin mensuplarına hukuk dışı bir şekilde saldırılması yolunda bir hükümet politikasının izlendiği, saldırıların yaygın olduğu, Darfur’un çok geniş kesimlerinde en az yüz binlerce insanın bu saldırılardan etkilendiği,

*  Hükümet güçlerinin Darfur bölgesinde bu kabilelere bağlı binlerce sivili öldürdükleri ve imha ettikleri,

*  Yine hükümet güçlerinin yüz binlerce insanı zorla yerlerinden ederek, binlerce kadına tecavüz ettiği, binlerce sivile işkence yaptığına inanmamız için makul nedenler bulunmaktadır.

BAŞKOMUTAN OLARAK KATLİAMLARI�HEM PLANLADI, HEM UYGULADI

İşte tam bu noktada yargıçlar, projektörleri El Beşir’in sorumluluğuna çeviriyorlar:

* “Ömer El Beşir’in, Sudan Cumhurbaşkanı ve Sudan Silahlı Kuvvetleri’nin başkomutanı olarak bu harekâtın tasarlanması ve uygulanmasını diğer Sudanlı siyasi ve askeri liderlerle birlikte koordine edilmesinde temel bir rol oynadığını,

*  Bu fiilleri işleyen güvenlik birimlerinin tam kontrolüne sahip kişi olarak, bu konumuyla bizzat planın icraatını yürüttüğünü dikkate alarak,

*  Dolaylı fail ya da iştirak eden dolaylı fail olarak cezai sorumluluk taşıdığı için mahkemenin önüne çıkartılması ve buna ek olarak sorumlu olduğu suçların soruşturulmasını engellemesi ve ayrıca bu suçların tekrarını düzenlemesi ihtimallerinin önlenmesi açısından Ömer El Beşir’in tutuklanmasında yarar mütalaa edilmektedir.”

*  Geçen hafta Türkiye’ye gelip gelmemesi uluslararası ölçekte bir meseleye dönüşen El Beşir hakkındaki tutuklama kararının özeti böyle yapılabilir. El Beşir, bu kararın 7 ay önce çıkmasından sonra yalnızca Katar ve Mısır’a gidebilmiştir. Ayak bassaydı, Türkiye üçüncü ülke olacaktı.