Sizin yerinizi oyuncakları almasın
Güncelleme Tarihi:
Nuran ÇAKMAKÇI
Oluşturulma Tarihi: Ekim 25, 2008 00:00
Çocuğun hayalleri gelişsin, oyalansın, mutlu olsun diye alınır oyuncaklar. Bazense suçluluktan... Yoğun iş temposunun ardından yorgun eve dönen anne baba, çocuğuyla zaman geçirip, onu dinlemek, duygularını, hislerini paylaşmak yerine onu oyuncağa boğuyor. Bu da çocukta doyumsuzluğa, hiçbir şeyin değerini bilmemeye, sabrederek ve uğraşarak bir şeye ulaşmanın hazzını yaşayamamasına yol açabiliyor. Oysa, uzmanlar çok oyuncak alarak çocukları mutlu etmek yerine gereksinimlerine uygun dozda oyuncak alıp, onlarla birlikte zaman geçirilmesini öneriyor.
Oyuncak seçerken...
Çocuğun sağlığı açısından tehdit oluşturmayacak materyallerden yapılmış ve sağlam,
Estetik zevkini geliştirecek renkleri, resimleri olan,
Yaş ve gelişim düzeyine uygun,
Desteklenmesi gereken özelliklerini geliştirmeye yardımcı,
Yaratıcı düşünme becerilerini destekleyip geliştirmesine yardımcı,
Hem eğlenmeyi hem de öğrenmeyi kolaylaştıracak ürünler almaya dikkat edin.
Neden oyuncak alıyoruz?
Ailelerin geçmiş dönemlere oranla oyun ve oyuncağın önemi konusunda daha bilinçli olması.
Çocuklarına fazla zaman ayıramamaları. Bunun sonucunda yaşadıkları suçluluğu gidermek istemeleri veya çocuğun onlara ilişmeden oyalanmasını sağlamak istemeleri.
Tüketim çılgınlığı.
Doç. Dr. Oya Güngörmüş Özkardeş (Pencere Psikolojik Danışma Pedagogu )
Hayır demeyi bilmek, kural koymak gerek
Alınan oyuncak sayısından çok, bu oyuncakla çocuğun oynamak için geçirdiği zaman önemli. Çok fazla oyuncağı bir anda çocuğun eline vermek çocuğun her bir oyuncağa yeterince ilgisini ve dikkatini verememesine yol açabilir. Ayrıca oyuncakla yeterince oynamamış olmasına rağmen çocuğun gözünde eski damgasını yiyebilir.
Çocuklarının gelişimlerine uygun, onları yaşama hazırlayıcı kuralları koyan ve bunları dikkatle uygulayan ailelerde, oyuncak alımı ile ilgili sorunlar daha az yaşanır. Kurallar çocukların yaşamını hem kolaylaştırır, hem de kendilerini güvende hissetmelerine yardımcı olur. Oyuncak alımının hangi koşullarda olacağının, nelerin alınabileceğinin bir kurala bağlanması hem aileyi hem çocuğu rahatlatabilir ve bu konudaki sorunların azaltılmasına yardımcı olur. Örneğin o gün alışverişe gittiğimizde oyuncak almayı düşünmüyorsak bunu net bir dille çocuğa anlatmak ve beklenti içine girmemesini sağlamak gerekir. Daha sonra da mağazaya girdiğimizde ısrarlara ya da tutturmalara karşı sakin bir biçimde direnebilmemiz, tutarlı olmamız gerekir. Çocuklar "hayır"ın gerçek bir hayır olduğunu bu yolla anlarlar. "Bakarız, daha sonra alırız", "bir dolaşalım sonra gelelim", "ama bu çok pahalı" türünden ifadeler çocuğun bize karşı daha da ısrarcı olmasına yol açabilir.
Bir oyuncağı almadan önce fiyatlarına bakmak, en uygun oyuncağın hangisi olduğuna karar vermek, harçlığının almak istediği oyuncak için yeterli olup olmadığını görmek gerekir. Çocuğun, istediği oyuncak için kaç hafta beklemesi gerektiğini hesap etmek de yetişkinlik yaşamına hazırlanmak için güzel bir egzersiz olabilir.
ONLAR İÇİN HER ŞEY OYUN MALZEMESİ
Çocuklar için her şey bir oyun ve oyun malzemesi haline gelebilir. Hiç oyuncağı olmayan bir çocuk, bir sopayı bebek yerine kullanabilir, hatta çevresinde hiçbir materyal olmayan çocuk ellerini bile oyun aracına dönüştürebilir. Ancak günümüzde çocuklar için bazı oyuncaklara sahip olmak arkadaş grubuyla iletişim kurma ve ortak bir ilgiye sahip olma yolunu açtığından önemli hale geliyor. Çok oyuncağı olmak mutlu olmayı garantileyen bir şey olsaydı, bütün zenginlerin sorunsuz yaşaması ve mutlu olması gerekirdi. Çok oyuncak çocukları mutlu etmek yerine bazı durumlarda doyumsuzluğa, hiç bir şeyin değerini bilmemeye, sabır ederek ve uğraşarak bir şeye ulaşmanın uyandırdığı hazzı yaşamamalarına yol açabilir. O nedenle çocuklarımızı bol oyuncağa boğmak yerine gereksinimlerine uygun dozda oyuncak alalım, onlarla birlikte zaman geçirelim, dinleyelim ve duygularını, hissettiklerini paylaşalım.
Prof. Dr. Nermin Çelen (Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı)
Nitelikli oyuncaklar çocuğu geliştirir
Anne ve babalar, oyuncaksız çocukluklarını telafi etmek amacıyla, çocuklarına sormadan oyuncak alıyor. Oyuncak, elbette çocuğu gerçek dünyadan alıp fantezi dünyasına götürdüğü gibi, uygun yaş ve uygun zamanda verildiğinde motor gelişimine, bilişsel ve sosyal gelişimine ve de cinsiyet rolü konusunda sosyalleşmesine yardımcı olur. Oyuncak sepeti çeşitli oyuncaklarla dolu olan bir çocuk için, bir tanesi kıymetli olur. Çünkü; çocuk onunla daha fazla vakit geçiriyordur. Farklı çeşitlemeler yapıyordur. Ona çeşitli semboller yüklüyordur. Çocuklar başlangıçta seçim konusunda yetersizdir. Arkadaşlarında gördüğü ya da moda olan oyuncakların kendilerinde olmasını isterler. Bu konuda çocuğa yön vermekte yarar var. Bir ebeveyn olarak çocuğun isteklerine "dur" diyebilmeliyiz. Bu da her zaman kolay olmaz. Çocuk merkezli ebeveyn anlayışı tırmandığından beri "hayır" demeyi de unuttuk. Ama bir yerden başlamamız gerekiyor.
Çocukların eskisi gibi kağıtlar, bezler, tahta parçaları, çeşitli plastik artıklar ile hayal güçlerini yapılandırma dönemleri gerilerde kaldı. Yine de çocuğun bir deniz kıyısında kağıttan gemiler ya da bir oyun bahçesinde yapraklardan yemek yaptığını izleyebiliriz. Onları teknolojik yeniliklerden yoksun bırakmamız elbette uygun değil. Ama yetişkinlerin çocuğun oyuncak, oyun malzemesi veya video oyunu seçimine bir şekilde müdahale etmesi, yol göstermesi gerekiyor.
Çocuğun sağlığı açısından tehdit oluşturmayacak materyallerden yapılmış ve sağlam,
Estetik zevkini geliştirecek renkleri, resimleri olan,
Yaş ve gelişim düzeyine uygun,
Desteklenmesi gereken özelliklerini geliştirmeye yardımcı,
Yaratıcı düşünme becerilerini destekleyip geliştirmesine yardımcı,
Hem eğlenmeyi hem de öğrenmeyi kolaylaştıracak ürünler almaya dikkat edin.
Neden oyuncak alıyoruz?
Ailelerin geçmiş dönemlere oranla oyun ve oyuncağın önemi konusunda daha bilinçli olması.
Çocuklarına fazla zaman ayıramamaları. Bunun sonucunda yaşadıkları suçluluğu gidermek istemeleri veya çocuğun onlara ilişmeden oyalanmasını sağlamak istemeleri.
Tüketim çılgınlığı.
Doç. Dr. Oya Güngörmüş Özkardeş (Pencere Psikolojik Danışma Pedagogu )
Hayır demeyi bilmek, kural koymak gerek
Alınan oyuncak sayısından çok, bu oyuncakla çocuğun oynamak için geçirdiği zaman önemli. Çok fazla oyuncağı bir anda çocuğun eline vermek çocuğun her bir oyuncağa yeterince ilgisini ve dikkatini verememesine yol açabilir. Ayrıca oyuncakla yeterince oynamamış olmasına rağmen çocuğun gözünde eski damgasını yiyebilir.
Çocuklarının gelişimlerine uygun, onları yaşama hazırlayıcı kuralları koyan ve bunları dikkatle uygulayan ailelerde, oyuncak alımı ile ilgili sorunlar daha az yaşanır. Kurallar çocukların yaşamını hem kolaylaştırır, hem de kendilerini güvende hissetmelerine yardımcı olur. Oyuncak alımının hangi koşullarda olacağının, nelerin alınabileceğinin bir kurala bağlanması hem aileyi hem çocuğu rahatlatabilir ve bu konudaki sorunların azaltılmasına yardımcı olur. Örneğin o gün alışverişe gittiğimizde oyuncak almayı düşünmüyorsak bunu net bir dille çocuğa anlatmak ve beklenti içine girmemesini sağlamak gerekir. Daha sonra da mağazaya girdiğimizde ısrarlara ya da tutturmalara karşı sakin bir biçimde direnebilmemiz, tutarlı olmamız gerekir. Çocuklar "hayır"ın gerçek bir hayır olduğunu bu yolla anlarlar. "Bakarız, daha sonra alırız", "bir dolaşalım sonra gelelim", "ama bu çok pahalı" türünden ifadeler çocuğun bize karşı daha da ısrarcı olmasına yol açabilir.
Bir oyuncağı almadan önce fiyatlarına bakmak, en uygun oyuncağın hangisi olduğuna karar vermek, harçlığının almak istediği oyuncak için yeterli olup olmadığını görmek gerekir. Çocuğun, istediği oyuncak için kaç hafta beklemesi gerektiğini hesap etmek de yetişkinlik yaşamına hazırlanmak için güzel bir egzersiz olabilir.
ONLAR İÇİN HER ŞEY OYUN MALZEMESİ
Çocuklar için her şey bir oyun ve oyun malzemesi haline gelebilir. Hiç oyuncağı olmayan bir çocuk, bir sopayı bebek yerine kullanabilir, hatta çevresinde hiçbir materyal olmayan çocuk ellerini bile oyun aracına dönüştürebilir. Ancak günümüzde çocuklar için bazı oyuncaklara sahip olmak arkadaş grubuyla iletişim kurma ve ortak bir ilgiye sahip olma yolunu açtığından önemli hale geliyor. Çok oyuncağı olmak mutlu olmayı garantileyen bir şey olsaydı, bütün zenginlerin sorunsuz yaşaması ve mutlu olması gerekirdi. Çok oyuncak çocukları mutlu etmek yerine bazı durumlarda doyumsuzluğa, hiç bir şeyin değerini bilmemeye, sabır ederek ve uğraşarak bir şeye ulaşmanın uyandırdığı hazzı yaşamamalarına yol açabilir. O nedenle çocuklarımızı bol oyuncağa boğmak yerine gereksinimlerine uygun dozda oyuncak alalım, onlarla birlikte zaman geçirelim, dinleyelim ve duygularını, hissettiklerini paylaşalım.
Prof. Dr. Nermin Çelen (Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı)
Nitelikli oyuncaklar çocuğu geliştirir
Anne ve babalar, oyuncaksız çocukluklarını telafi etmek amacıyla, çocuklarına sormadan oyuncak alıyor. Oyuncak, elbette çocuğu gerçek dünyadan alıp fantezi dünyasına götürdüğü gibi, uygun yaş ve uygun zamanda verildiğinde motor gelişimine, bilişsel ve sosyal gelişimine ve de cinsiyet rolü konusunda sosyalleşmesine yardımcı olur. Oyuncak sepeti çeşitli oyuncaklarla dolu olan bir çocuk için, bir tanesi kıymetli olur. Çünkü; çocuk onunla daha fazla vakit geçiriyordur. Farklı çeşitlemeler yapıyordur. Ona çeşitli semboller yüklüyordur. Çocuklar başlangıçta seçim konusunda yetersizdir. Arkadaşlarında gördüğü ya da moda olan oyuncakların kendilerinde olmasını isterler. Bu konuda çocuğa yön vermekte yarar var. Bir ebeveyn olarak çocuğun isteklerine "dur" diyebilmeliyiz. Bu da her zaman kolay olmaz. Çocuk merkezli ebeveyn anlayışı tırmandığından beri "hayır" demeyi de unuttuk. Ama bir yerden başlamamız gerekiyor.
Çocukların eskisi gibi kağıtlar, bezler, tahta parçaları, çeşitli plastik artıklar ile hayal güçlerini yapılandırma dönemleri gerilerde kaldı. Yine de çocuğun bir deniz kıyısında kağıttan gemiler ya da bir oyun bahçesinde yapraklardan yemek yaptığını izleyebiliriz. Onları teknolojik yeniliklerden yoksun bırakmamız elbette uygun değil. Ama yetişkinlerin çocuğun oyuncak, oyun malzemesi veya video oyunu seçimine bir şekilde müdahale etmesi, yol göstermesi gerekiyor.