Kahire'de zamana direnen 355 yıllık Türk evi

Kahire'nin Hüseyin bölgesinde El-Ezher Camisi'nin çok yakınında yer alan Osmanlı döneminden kalma Vesile Hatun Evi hala dimdik ayakta ve bütün ihtişamıyla ziyaretçilerini etkilemeye devam ediyor. Osmanlı ve Memlüklüler dönemi eserlerin yoğunlukla yer aldığı bölgede bulunan Vesile Hatun Evi 1664 yılında inşa edildi.

Halen Mısır Kültürünü Geliştirme Fonu'na bağlı olan taş ev, Mısır'ın kültürel değerlerinden biri kabul ediliyor ve ‘Şiir Evi’ olarak da isimlendiriliyor. Çünkü burada zaman zaman tiyatro, şiir ve müzik alanında çeşitli kültürel ve sanatsal programlar da düzenleniyor. 

Vesile Hatun kimdir?

Mehmet Ali Paşa zamanında silahtar görevinde bulunan Süleyman Ağa'nın eşinin cariyesi olan Vesile Hatun'un nerede doğduğuna ilişkin elimizde bilgi yok. Vesile Hatun, bir süre sonra Süleyman Ağa'nın eşi tarafından azat edilerek özgürlüğüne kavuşturulmuş.

Kitabesinde ifade edildiği üzere Abdulhak ve Lutfi el-Kenani kardeşler tarafından 1664 yılında yaptırılan evin son sakini olan Vesilen Hatun, 1835 yılında vefat etmiş. Bu nedenle ev onun adıyla anılıyor. Aynı bölgede Hüseyin Camisi'nin arka kısmında yer alan Muiz Caddesi'nde de günümüze kadar gelmeyi başaran birkaç Türk evi daha var.

Evin ilginç projesi

Osmanlı mimari yapısına uygun olarak taştan yapılan Vesile Hatun Evi, sakinlerinin gece ve gündüz dışarıdan fark edilmesini önleyecek tarzda inşa edilmiş. Birinci katta misafirlerin bekleyeceği büyük bir salon var. Salonun bir kenarında evin su ihtiyaçlarının karşılanması için su kuyusu bulunuyor. Girişteki salonda şu anda tiyatro çalışmaları yapılıyor. Pencerelerin önünde Osmanlı evlerinin vazgeçilmez klasiği olarak bilinen ahşaptan yapılmış arabesk tarzı kafesler göze çarpıyor.

İkinci katta aralarında dar koridorların bulunduğu yatak odaları ve banyo yer alıyor. Banyo, suyun ısıtıldığı ve yıkanılan bölüm olmak üzere iki ayrı kısımdan oluşuyor. Evin duvarlarında mukaddes mekânların yağlı boyayla resmedildiği tablolar çizilmiş. Mısır Tarihi Eserler Bakanlığı sanatçıları tablolar üzerinde restorasyon çalışmaları yapıyor.

Balkonda İstanbul tablosu

‘Yazlık’ olarak isimlendirilen balkon, oturulduğu zaman evin girişi görülecek şekilde yapılmış. Balkonun duvarında yağlı boya büyük bir İstanbul tablosu dikkati çekiyor. Bu tablo üzerinde de restorasyon çalışmaları sürüyor. Çevrede son yüzyılda yapılan düzensiz yüksek binalar bölgedeki diğer tarihi eserlerin görülmesini engellediği gibi evin pencereleri ve balkonunun görüş alanını da olumsuz etkiliyor. Mısır'ın devrik lideri Hüsnü Mübarek döneminde Kültür Bakanlığı tarafından Kahire'deki tarihi eserlerin önemli bir bölümü restore edildi. Ülkenin diğer şehirlerinde bulunan Türk evlerinin çoğunun da bu çerçevede restorasyonu gerçekleştirildi.

Mısır Tarihi Eserler Bakanlığı 2015 yılında da 100 tarihi evin restorasyonu için harekete geçti. Restorasyonun maliyeti 21 milyon cüneyh (1 milyon 200 bin dolar) olarak hesaplandı, ancak bu kapsamdaki çalışmalara henüz başlanmadı. Mısır'da hala restore edilmeyi bekleyen ve zamana karşı direnmeye çalışan Osmanlı döneminden kalma çok sayıda Türk evi bulunuyor.