Bozdağ'ın eteklerine kurulu huzur kasabası! Burası adeta kurtarılmış bölge...

Birgi, MÖ 3000’lere dayanan geçmişi, Aydınoğulları’nın başkenti olması ve Kurtuluş Savaşı’nda ilk kurşunu atarak sivil hareketi başlatmasıyla tarihi olarak önemli bir yere sahip. Bugün İzmir’in Ödemiş ilçesine bağlı bir köy (artık mahalle) konumunda olmasına rağmen, düzgün şehirleşmesiyle de dikkat çekiyor.

Birgi’de gezilecek görülecek yerler
Birgi, 1996’da sit alanı ilan edilerek koruma altına alınmış. Anadolu’da gördüğüm en bakımlı tarihi şehirlerden biri burası. Binaların çoğunun ya tamamı ya da dışı restore edilmiş, çok sayıda restorasyonu devam eden bina da var. 2012 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası geçici listeye girmiş Birgi, kalıcı listeye girmesi için çalışmalar devam ediyor.

Tarihi Birgi evleri
Birgi bütün sokaklarını yürüyerek gezebileceğiniz bir açık hava müzesi. Geleneksel Osmanlı mimarisini taşıyan pek çok ev ve konak Birgi sokaklarını süslüyor. Evler, killi topraktan üretilen kerpiç ve kiremit ile bölgenin taşları ve ağaçlarından temin edilen keresteler ile yapılmış. Birgi’nin meşhur konakları olsa da, sokak aralarında gezip henüz meşhur olmamış, ev ve konaklarını görmek Birgi’nin en keyifli kısmı.

Aydınoğlu Meydanı
Biz gezmeye köy meydanından yani Aydınoğlı Meydanı’ndan başladık, siz de benzer bir rota takip edebilirsiniz. Meydan çevresinde tarihi köy kahvesi,

Osmanlı Hamamı, İmam-ı Birgivi medresesi, Aydınoğlu Mehmet Bey Camii, Aydınoğulları Türbesi ve Sultan Şah türbesi yer alıyor.

Birgi tarihte önemli medeniyetlere ev sahipliği yaparken, önemli bilim adamları da yetiştirmiş. İlk Türk denizcilerinden, Bizanslılar’ı İzmir’den çıkaran Aydınoğlu Umur Bey, Anadolu’nun ilk müslüman doktorlarından Celaleddin Hızır El Aydini ve İslam bilgini İmam-ı Birgivi bunların bazıları.

Kerim Ağa Konağı
Meydandaki Umur Bey anıtının yanından aşağıya inen küçük sokaktan ilerlerseniz yıkılmaya yüz tutmuş Kerim Ağa konağı sizi karşılayacak.

18 veya 19. yüzyılda yapılmış konak, geleneksel Türk mimarisinin özgün örneklerinden biri. Dışarıdan dahi etkileyici görünen bina ne yazık ki yıkılma tehlikesi altında ve ziyarete açık değil.

Sandıkoğlu Konağı
Kerim Ağa Konağı’nın yanındaki sokaktan yukarıya doğru çıkarsanız tipik Birgi evlerinden oluşan güzel bir sokak sizi karşılayacak. Tarihin arka sayfalarında dolaşıp U çizerek meydana geri dönebilirsiniz.

Bu sokakta yer alan Sandıkoğlu Konağı 19.yüzyılda yapılmıştır. Sandıkoğulları’nın konağı iken bugün belediyeye ait. Üst kattaki oda duvarlarındaki İstanbul manzarası ile dikkat çekmektedir.

Derviş Ağa Camii, Hamamı ve Medresesi
Derviş Ağa, çok fakir bir adammış. Bir gün rüyasında bir derviş gezmesini öğütlemiş. Derviş Ağa kendini yollara vurmuş. Birgi’ye geldiğinde rüyasına aynı derviş girmiş ve burada kalmasını öğütlemiş. Birgi’ye yerleşen fakir bir gün rüyasında bu kez bir gömünün yerini öğrenmiş aynı dervişten.

Kazdığında bir küp altın bulduğu rivayet ediliyor. Birgi’ye medrese, hamam ve camii yaptırarak bulduğu altınlar için Birgi’ye bir çeşit teşekkür etmiş.

Demirli Mağaza
Derviş Ağa Camii’nin bahçesinde erken dönem Osmanlı mağazacılığın ilk örneklerinden olan Demirli Mağaza bulunuyor. Halen Sem İpekçiliğin satış mağazası olarak hizmet veriyor. Osmanlı’dan bugüne mağaza olarak kullanılmaya devam ediyor olması açısından çok güzel bir örnek.

Küp Uçuranlar Kulesi
Demirli Mağaza’dan Cumhuriyet Meydanı’na doğru çıkarsanız Küp Uçuranlar Kulesi’ni göreceksiniz. Kule şu an restorasyonda olduğu için etrafı iskele ile kaplı. Birgi’ye adını veren (Pyrgion) Ortaçağ’dan kalma bir gözetleme kulesi burası.

Güdük Minare
Birgi’nin ortasından geçen Birgi Deresi şehri ikiye bölüyor. Derenin karşısındaki yerlerden biri Güdük Minare; Aydınoğulları döneminde yapılmış olan camiiden geriye kalan minaresi. Dervişağa Camii’nin hizasından baktığınızda eski Birgi evleri ile birlikte güzel bir manzara veriyor. Minarenin olduğu ara sokaklara çıkıp Birgi sokaklarında keşfinizi sürdürebilirsiniz.

Çakırağa Konağı
Birgi’de gezilecek yerler listesinin ilk sırasında yer alan ancak şu an ziyarete kapalı olan Çakırağa Konağı. Kapısında yıkılma tehlikesi nedeniyle ziyarete kapalı olduğuna dair bir bilgi var sadece, ne kadar süreceği, tekrar ne zaman açılacağını bilmiyoruz ne yazık ki.

Yöresel ürünler pazarı
Tarih boyunca ipek böcekçiliği ve ipek üretimi yapmış olan Birgi’de hemen meydana yakın büyükçe bir yöresel ürünler pazarı var ve ipek ürünlerini burada bulmanız mümkün.

Şu an ipek böceği yetiştiren kimse yokmuş ne yazık ki, ipek dışarıdan alınıp burada işleniyormuş. Pazarda oya işleri, köyde yetiştirilen kestane, ceviz gibi yöresel pek çok ürün bulmanız da mümkün.

Birgi’de nerede kalınır?
Birgi’de restore edilmiş eski taş konaklarda konaklayabileceğiniz gibi, daha ekonomik fiyatlara kalabileceğiniz pansiyonlar da var. Eski taş konaklarda kalmak isterseniz; Saliha hanım Taş Konak, Kadılar Paşazade Konağı, Birgi Yeni Gelin Evi, Birgi Ata Konağı, İzzet Paşa Konağı, Cemile Sultan Butik Otel gibi başka seçenekler de mevcut.

Birgi’ye gelmişken imkanınız varsa taş konaklardan birinde kalmak gerçekten güzel bir deneyim. Kalmasanız dahi bazıları dışarıdan kahvaltı için misafir kabul ediyor, o da bir alternatif olabilir.

Birgi’ye nasıl gidilir?
Birgi, İzmir’e 125, Adnan Menderes Havaalanı’na ise 100 kilometre mesafede. Aracınızla 1,5 saatte Birgi’ye ulaşmanız mümkün. Eğer toplu taşımayı tercih ederseniz Ödemiş veya Salihli’den kalkan minibüsler ile Birgi’ye ulaşabilirsiniz.

Anadolu tarihinde önemli yere sahip olan Birgi, koruma altında olması, iyi restore edilmiş evleri ve mis gibi havası ile yolunuzu değiştirip mutlaka uğranması gereken yerlerden.

Birgi’ye gelmişken Ödemiş, Lübbey Köyü, Bozdağ ve Gölcük rotanıza ekleyebileceğiniz görülmesi gereken yerler.