Bağımsızlık Günü'nde Küba izlenimleri

Dün, Küba’nın Bağımsızlık Günü’ydü (20 Mayıs 1902)... Jose Marti ise bu tarihi görmeye ömrü yetmeyen ulusal, hatta hatta kıtasal kahraman. Biz onu daha çok ‘Guantanamera’ şarkı sözüyle tanıyoruz. Havana’daki uçsuz bucaksız Devrim Meydanı’nda dev bir heykeli var. Sırtını ‘Devrim Anıtı’na vermiş. Bir yanında Küba Komünist Partisi Binası; karşısında Che ve Camilo var...

1 Mayıs günü Havana’da sabah 5’ten itibaren insanlar marşlarla, danslarla sokaklara akıyor. Tören sabah 7:30 civarında başlayıp 9:30’da bitmiş oluyor. Fazla konuşma yok.

Fazla konuşma yok. Kübalılar ve turistlerden oluşan dev kortej Devrim Meydanı’na girip Jose Marti ve Raul Castro’yu selamlayıp geçiyor. Bu yıl en kalabalık yabancı grubun Türkler olduğu söyleniyordu. Olabilir, zira Che ve Castro’dan sonra neredeyse en çok Atatürk resmi gördük tellerde, tişörtlerde...

Herkesin Küba’sı kendine

Küba hakkında çok yazıldı, çizildi. Ama ben kendi Küba’mın şifrelerini, olmazsa olmazlarını sıralayacağım buraya:

Havalimanına indiğinizde sakın şaşırmayın. Fidel havaalanına kendi adını vermeyecek bir kişilik ve Jose Marti’ye o denli saygılıydı. Castro’ya ait tek heykel, yoldaşları Che Guevara ve Camilo Cienfuegos ile birlikte göründüğü Devrim Müzesi’ndeki küçük boy nefis bir çalışma, mutlaka görün.

Sakın ha otellerde kalmayın, vatandaşın hostele çevirdiği evlerinde kalın, hem nefis kahvaltı var, hem de ev sahibiyle bol sohbet. Çoğunlukla evlerde köpek oluyor.

Benim kısmetime kendini köpek sanan bir Galapagos Kaplumbağası düştü.

Evet, Havana eski ama onurlu... Berbat reklam panoları yok, kötü yapılaşmalar yok. Yavaş yavaş onarıyorlar. En yıkık dökük sokaklardan, en yoksul semtlerden gece güvenle geçebiliyorsunuz.

Halkın parasıyla billboard afişleri yok. Che seven Che çizmiş, Fidel seven Fidel asmış, Raul seven Raul yazmış olur olmaz yere. Fidel’den daha komünist olduğu söylenen küçük kardeş Raul Castro, Che ile Fidel’i tanıştıran kişi.

İki çeşit parası olan Küba’da vatandaş, turiste göre 25 kat daha ucuza yaşıyor.

Sandığı gibi Kübalı aile bir aylık maaşı bir öğünde bitirmiyor. Maaşlar az tamam, ama zaten her şey bedava gibi bir rakama karne ile alınıyor.

Sağlık, eğitim, giyim, kuşam, temel gıda, rom. Geriye pek bir harcama kalmıyor.

Küba’yı terkedip ABD’ye gidenlerin geri dönme sebeplerinin çoğunlukla sağlık sistemi olduğu söyleniyor. Mavi akrebin zehrinden ürettikleri kansere karşı bağışıklık güçlendirici, bir Küba efsanesi değil, gerçek. Yalnız Türklerin geçtiği Küba’da gençleştirici krem kalmıyor.

Küba vatandaşı olunamıyor. Vatandaşlık anneden geçiyor. Yabancı erkek Kübalı kadınla evlense de olamıyor. Bu da anlaşmalı evliliğin ve Kübalı kadının istismarının önünü kesmiş oluyor. Tarihte tek istisna Che Guevara.

Kazıklanma ihtimaliniz yok. Devletin ürettiği tişört de, şapka da hemen her yerde aynı fiyata. Okuduklarınıza kanmayın, sabun var her yerde, hem de organik. Hava temiz, meyve bol. Tavukların hepsi gezen tavuk. Sahte bal yok, pilavlar güzel. ‘Patates yok’ diyenler var, inanmayın hem de çeşit çeşit.

Havana fotoğrafı çekmek için El Morro kalesine giderceksiniz. Seyyar satıcı kadınlardan mojito alın. Rom az gelirse ekleyin diye şişeyi önünüze koyuyor. Kahve yanında bizdeki kurabiye niyetine şekerkamışı çubuğu var. Milli bira Kristal, hafif bir serinletici.

Puro saran işçilere sabahları günlük gazeteler, öğleden sonra ise dünya klasikleri okunuyormuş. Bir Latin Amerika kaynağında, puro işçilerinin dinledikleri klasikleri yeniden yorumlayarak kitap yazdığını okumuştum.

Siz mekana girer girmez “Ver Guantanamera’yı” diye başlayan repertuarını, az sonra bir CD olarak önünüze getiren yerel şarkıcıları, bir kaç CUC ile sevindirin.

Görmez olaydım!

Küba, mayıs ayında dünyanın en büyük kırmızı yengeç göçlerinden birine sahne oluyor. Denizden çıkan milyonlarca dişi yengeç yumurtlamak üzere iç sulara akın ediyor. Ama akın edeken önlerini kesen karayolundan geçmeleri gerek.

Belki onbinlercesi arabalarca ezilip yol kıpkırmızı hal alıyor. Ne yazık ki bize de oldu. Otobüs takır tukur seslerle üzerinden geçerken ben ciyaklayınca ‘doğal hayat’ dediler. Yok arkadaş, yengencin trafik kazasında ölmesi doğal hayat değil. Bildiğiniz suni hayat. Küba elbet bir gün bu değerini anlar ve korumaya alarak turizme kazandırır.

Hasta Siempre

Küba sandığınızdan da fazla görmeğe değer. Santa Clara yolunda Küba Devrimi’ni adeta yaşar gibi anlatıp ‘Bolivyalı Küçük Asker’ şiirini okuyan, tur programında olmasa da otobüsü çevirip sizi Küba’nın en önemli tarihi noktalarından biri Domuzlar Körfezi’ne götüren, 1 Mayıs yürüyüşünüzün haberini veren, 2 Mayıs tarihli Granma’yı (Küba Ulusal Gazetesi) hediye eden, yol boyunca Küba manzarasına çok yakışan Nazım Hikmet, Deniz Gezmiş ve Köy Enstitüleri belgesellerini izleten bir rehberiniz, güvendiğiniz yoldaşlarınız varsa daha da keyif alacaksınız.

Ben seyahate, o ülke ile ilgili kitaplarımı götürürüm. Bu kez Fidel Castro’nun ‘Che’li Anılar’ kitabını götürmüştüm. Rehberimiz Haluk Işıkmen, Che’nin Castro’ya yazdığı son mektubu okurken, ben de kitaptan satırları takip ettim. Adetim üzere kitabımı Sevgili Işıkmen’e bırakırken dilimde devrimin en yakışıklısı Camilo’nun sözleri kaldı:“İyi gidiyor Fidel..”