Serbest fiyatlandırmada fırsatçılığa kapılmadık

PETROL Ofisi A.Ş. (POAŞ) Genel Müdürü Ertuğrul Tuncer, yılbaşında yürürlüğe giren yeni Petrol Yasası’yla gelen ‘serbest fiyatlandırma’nın sektörde fırsatçılığa yol açmadığına işaret etti. Tuncer, ‘Herkes aşağı yukarı aklı selim hareket ederek, fırsatçılığa kapılmadan hareket ediyor’ dedi. Adeta yumuşak bir geçişle serbest fiyatlandırma ortamına geçildiğine dikkat çeken Tuncer, tüketicinin başlangıçta beklediği fiyat indirimi olmadığını, ancak fiyat artırımı da olmadığını vurguladı.

Petrol Ofisi’nin 2004 yılında yaklaşık 7 milyar dolar ciro gerçekleştirdiğini hatırlatan Ertuğrul Tuncer, bu yıl içinde de yüzde 5.4’lük bir büyüme hedeflediklerini söyledi. Tuncer, POAŞ’ın ülkenin her tarafına yayılmış 3 bin 500 istasyonu olduğunu hatırlatarak, ‘Rakiplerimiz ülkenin en kárlı bölümüne, batıya odaklanmış, doğuyu bırakmış. Ancak fiyatların serbest olduğu ortamda doğuda tek başına olmak avantaj sağlayabilir’ yorumunu yaptı. Aynı zamanda Petrol Sanayi Derneği (PETDER) Başkanlığı’nı da yürüten POAŞ Genel Müdürü Ertuğrul Tuncer ile akaryakıt sektörünü ve POAŞ’ı konuştuk.

Yeni Petrol Yasası 2 aydır uygulanıyor, yasa sektöre neler getirdi?

- ‘Türkiye’de akaryakıt dağıtım sektöründe bir kaos yaşanıyor, bir disiplinsizlik, başıbozukluk hakim. Yeni bir düzenlemeye ihtiyaç var’ diyorduk. Bu yeni düzenleme 1 Ocak 2005’te geldi. Düzenlemenin getirdiği en büyük yenilik, otomotik fiyatlandırmanın yürürlükten kalkarak, serbest fiyatlandırmaya geçilmesi. Tüketiciler haklı olarak serbest fiyatlandırmanın rekabeti, rekabetin de fiyat indirimini getireceğini bekliyordu. Ancak çok büyük değişiklikler yaşanmadı. Tüketicinin başlangıçta beklediği fiyat indirimi olmadı, ama fiyatlar artmadı da.

Neden peki?

- Tüpraş dört rafinerisiyle Türkiye’de akaryakıt dağıtım sektörünün düzenleyicisi rolünde. Eskiden hükümetler, ÖTV silahı sayesinde Tüpraş’ın fiyat değişimini tüketiciye yansıtmayabiliyordu. Bu silah ortadan kalkınca, Tüpraş’ın 5 günde bir yaptığı fiyat değişikliği otomatikman tüketiciye yansıyor. Yalnız çok büyük değişiklikler olmadı. Herkes aşağı yukarı aklı selim hareket ederek, fırsatçılığa kapılmadan Tüpraş’ın fiyatlarını aynen fiyatlarına yansıtır bir şekilde hareket ediyor. Serbest fiyatlandırma ortamına adeta yukuşak bir geçiş yapıldı. Kimes fiyatını yukarı doğru yuvarlayıp fırsatçılığa kaçmadı.

Petrol Yasası, sektörün beklentilerini karşılayacak şekilde çıkmadı mı?

- Burada en önemli husus Petrol Yasası’nın nasıl uygulanacağı. Yeni yasayla birlikte 50’ye yakın dağıtım kuruluşu oldu. Geçen yıl 21’di. Maalesef önüne gelen, 3-5 tane istasyonu olan bayiler bile neredeyse dağıtım kuruluşu olmak için müracaat etti. Oyunun kurallarını Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) koyuyor, ama bir takım oyuncular maalesef ayakla oynanan futbolda elle oynayacak gibi görünüyor. Birileri maalesef bu kuralların sağından solundan dolaşacak, bunların açık kapılarından istifade edecekler gibi geliyor. Benim bütün endişem bu.

Peki, yasanın uygulanmasında EPDK’nın neler yapması gerekiyor?

- Yıllardır Petder olarak kaçak akaryakıt raporu hazırlıyoruz. Kaçak akaryakıtın hangi yollarla yapıldığını hükümet de çok iyi biliyor. Kaçakçılığın boyutları yılda 2 milyar dolara varıyor.

Yeni kuruluşların hepsinin Mersin’de depoları var. Niye Mersin’e gidiyor bu adamlar? Serbest bölgeye kimyasal madde getiriyor diye sokuyor, ondan sonra motorin diye satıyor.

Yeni yasa ve EPDK sektöre çeki düzen getirebilecek mi?

- Henüz erken. Yeni Petrol Yasası yürürlüğe gireli henüz 2 ay oldu. Ancak EPDK’nın işinin kolay olmadığını söyleyebilirim. EPDK, kendi denetim mekanizmalarını oluşturuyor. Sabretmek lazım.

Yeni dönemde Doğu’da olmak avantajlı olabilir

POAŞ özelleştirme sonrasında istediğiniz yere gelebildi mi?

- Büyük mesafe katettik. Benim için çıta hep yüksektir, bana kalırsa daha yapacak çok işimiz var. Rakipler gibi 500-600 istasyonumuz olsaydı, işimiz daha kolay olurdu. Ama ülkenin her tarafına yayılmış 3 bin 500 istasyon var. Rakiplerimiz ülkenin en kárlı bölümüne, batıya odaklanmış, doğuyu bırakmış. Ancak fiyatların serbest olduğu ortamda doğuda tek başına olmak avantaj sağlayabilir. Geçen yıl 35 yeni istasyon açtık. Otomasyona bir hayli yatırım yaptık ve yapmaya da devam edeceğiz.

2004’te 7 milyar dolar ciro yaptık

Petrol Ofisi 2004 cirosu neydi, 2005 hedefiniz nedir?

- 2004’de yaklaşık 7 milyar dolar ciro yaptı. Bu ciro, Petrol Ofisi’ni sadece Türkiye’de değil, Avrupa’da bile önemli petrol şirketleri arasında koydu. Bu yıl da yüzde 5.4 büyümeyi hedefliyoruz.

Pazardaki konumunuz nasıl?

- 2004’de kurşunsuz benzinde pazar payımızı yüzde 21.9’dan 22.7’ye çıkarttık. Türkiye’de en çok süper benzin satan şirket olarak süper benzindeki yüzde 34’lük talep düşmesinden en fazla biz etkilendik. Oto gazda ise önemli artış sağladık ve yüzde 20’yi bulduk. Siyah ürünler küçülen pazarlar olmasına rağmen orada pazar payımızı mesela fuel-oil’de yüzde 30.6’dan 36’ya, kalorifer yakıtında yüzde 56.6’dan yüzde 57.3’e yükselttik.

İstasyon yatırımlarınız sürecek mi?

- Petrol Ofisi, geçmişte İstanbul’da en iyi on istasyonunu kaybetmiş. Büyük şehirlerdeki görüntüsü biraz zayıflamış. Stratejimizin bir parçası da İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerdeki yatırımlarımıza ağırlık vermek.

Yurtdışında yatırım planınız var mı?

- Ana işimize odaklanacağız, ama bunu yaparken de fırsatları kaçırmamak lazım. Çevremizdeki gelişmelerle de ilgiliyiz.

Irak’a 6 ayda 50 bin ton akaryakıt sevk ettik

Irak’la ilişkileriniz ne düzeyde?

- Geçen sene önemli ölçüde bir Irak operasyonu yaptık. Önce Amerikan askeriyesinin taşeronu şirkete, arkasından Amerikan askeriyesinin kendi şirketi kanalıyla geçtiğimiz Temmuz ayına kadar 159 bin ton akaryakıt sevkettik. Daha sonra Amerikan askeriyesi bu işi Irak şirketine devretti. Irak Milli Petrol Şirketi Somo ile anlaştık. 2004 Temmuz- Aralık döneminde yaklaşık 50 bin ton akaryakıt sevkettik.

İkinci markamız Erk 440 istasyona ulaştı

İkinci markanız nasıl gidiyor?

- Hem beyaz istasyonlarla ilgili boşluktan istifade etmek, hem de Petrol Ofisi’nin yanyana sıralandığı yerlerin hepsine birden yatırım yapmamak amacıyla ikinci marka için yola çıkıldı. Erk markamız, gayet de başarılı oldu. İstasyon sayımız 440’a ulaştı.

ERTUĞRUL TUNCER

Petrol Ofisi A.Ş. (POAŞ) Genel Müdürü Ertuğrul Tuncer, 1939 İstanbul doğumlu. Tuncer, 1963 yılında Robert Kolej, İş İdaresi ve Ekonomi Bölümü’nü bitirdi. Daha sonra iki yıl Almanya’da kaldı. 1967 yılında Mobil’de çalışmaya başladı, değişik kademelerde yöneticilik yaptıktan sonra 1994’de Mobil Türkiye Genel Müdürü oldu. Aralık 1996’da BP ve Mobil’in birleşmesinin ardından BP Genel Müdürlüğü ve BP Türkiye’nin Başkanlığı’nı üstlendi. Temmuz 2000’de POAŞ Genel Müdürü oldu. Tuncer, aynı zamanda Petrol Sanayi Derneği (PETDER) Başkanı.