Åžehri turist için deÄŸil kendimiz için korumalıyız

Kaymakamlığı sırasında farklı bir strateji izleyerek Bodrum'u uluslararası marka haline getirmiÅŸti. Dokuz aydır Ä°stanbul'un turizm gelirlerini artırmak için sivil toplum örgütleri, iÅŸadamları ve aydınlarla proje geliÅŸtiriyor. ‘‘Türkiye'nin genel tanıtımından bağımsız, özel kampanyalar düzenleyip ÅŸehri uluslararası marka haline getireceÄŸiz’’ diyen Kültür ve Turizmden Sorumlu Ä°stanbul Vali Yardımcısı Cumhur Güven TaÅŸbaşı bir de müjde veriyor: ‘‘2008'de Avrupa Kültür BaÅŸkenti Ä°stanbul olacak...’’UNESCO'nun Ä°stanbul'u Dünya Mirası Listesi'nden çıkarmak için harekete geçmesini nasıl deÄŸerlendiriyorsunuz?- Bu konuda gösterdikleri titizliÄŸi ve hassasiyeti anlıyorum ve onlara teÅŸekkür ediyorum. Ä°stanbul'un bugüne kadar, kendi kültürel ve tarihi deÄŸerlerini korumak konusunda pek basiretli davranmadığı doÄŸru. GeçmiÅŸi bize taşıyan abidelerin halleri ortada. GeçmiÅŸ zamanlar içinden süzülerek, yangınları, depremleri, ihmalkárlıkları, kasti yıkımları ve talanları atlatarak günümüze gelen tek tek evleri, dünya güzeli sokakları koruyamadığımız doÄŸru. Ama bütün bunlara raÄŸmen bize sarı kart göstermelerini çok yaralayıcı buluyorum.n Ama UNESCO, Ä°stanbul Tarihi Yarımada'sını 1985'te Dünya Mirası Listesi'ne aldı ama biz aradan geçen 18 yılda elimizdeki tarihi eser envanterini bile çıkaramadık. - Göreve geldiÄŸimde, şöyle bir bakalım elimizde kalmış kaç tane eser var, dedim. Maalesef böyle bir liste tam olarak hazırlanmamıştı. Yazık tabii. Sayısını, yerini bilmiyoruz. Bu eserlerin tarih içinde nasıl bir seyir izlediÄŸinden ve günümüzde ne durumda olduÄŸundan haberdar deÄŸiliz. Dolayısıyla Ä°stanbul'u bilmiyoruz. Orhan Pamuk, kültür deÄŸerlerimizden haberdar olmadığımızı söylerken haklı. Kültür bilincini yaymak için önce bilmek gerekiyor. Kültürel varlıklarımızı gerçekten sevmediÄŸimiz ortada. Bir insanı bile bilmeden, tanımadan sevemezsiniz. Bilmek ve tanımak sevmenin önkoÅŸuludur. Benim itirazım, bu kararın acele alınmış olmasından.Ä°STANBUL MARKA OLMALIn Acele etmemiÅŸler ki, tam 18 yıl beklemiÅŸler bu kararı almak için.- Bu arada çok iÅŸ yapılmış, karşı tarafa anlatamamışız. Bu karar bir yanıyla iyi oldu. Çünkü, biz de harekete geçtik. Sivil toplum kuruluÅŸları, belediyeler, odalar, tek tek bireyler Ä°stanbul için artık acilen bir ÅŸeyler yapılması gerektiÄŸini kavradı. Åžimdi, kaldığımız yerden hızla yolumuza devam edeceÄŸiz. Zamanımız kısıtlı. Çökmekte olan evler, kaybolan eserler, yıkılan çeÅŸmeler, konaklar, tarihi kıymetinden her geçen gün bir ÅŸeyler kaybeden camiler, kiliseler, kemerler için, onları kurtarmak ve yaÅŸatmak için zamanımız kısıtlı.Peki ne yapmalı, valilik ne yapıyor?- GeçmiÅŸte üç büyük imparatorluÄŸa ev sahipliÄŸi yapmış bir ÅŸehir Ä°stanbul. Paris gibi, Prag gibi kıyısından köşesinden imparatorluklar geçen ÅŸehirlerin Ä°stanbul'dan 10 kat, 20 kat fazla turist çekmesi bizim için hüzün verici. Bu ÅŸehirde her taşın altında bir tarih yatıyor. Kıymetini bilmiyor, dünyaya gerektiÄŸi kadar tanıtmıyoruz. Ä°stanbul, Türk turizminin yüzde 25'ini ancak alabiliyor. Charter seferlerinin Ä°stanbul'dan alınması, turistlerin doÄŸrudan Bodrum, Marmaris ve Antalya'ya götürülmesi bu ÅŸehrin belini kırdı. Eskiden uçaklar Ä°stanbul'a uÄŸrar turist birkaç gün burada konaklar, sonra gideceÄŸi yere geçerdi. Åžimdi öyle deÄŸil. Bunu yeniden saÄŸlamalıyız. DiÄŸer bölgelere giden turisti Ä°stanbul'a çekmek için harekete geçmemiz gerekiyor. Bunun için de bu ÅŸehri tek başına bir marka yapmamız ÅŸart.Ama, bir ÅŸehrin arkası olmadan markası olması mümkün deÄŸil. Turiste çökmüş tarihi yapıları ve harap sokakları mı göstereceÄŸiz? UNESCO, Süleymaniye'deki tarihi konakları yıkıp otopark yaptığımız, eski binaları yok edip Suriçi'ni beton yığınlarıyla doldurduÄŸumuz için bizi kınıyor.- Ben de bu konuda UNESCO Genel Direktör Yardımcısı Minja Yang'la aynı fikirdeyim. Sadece anıt eserleri koruyup, restore edip sokakları ölüme terk edersek bizim sivil mimarlığımızdan geriye bir ÅŸey kalmaz. Bir anıt sokaklarla birlikte yaÅŸamak, onlarla birlikte var olur. Sokaklar anıta, anıt sokaklara akar ve tarih böylece ortaya çıkar. Anıt eserlerin çoÄŸunu paÅŸalar, padiÅŸahlar, kaptanı deryalar, vezirler yaptırmıştır. Ya diÄŸer milyonlarca insan nerede yaÅŸamıştır. ÖrneÄŸin Süleymaniye ve Zeyrek, alimlerin, zevk sahibi eski Ä°stanbulluların, tüccarların, saray çalışanlarının, büyük ustaların, kuyumcuların yaÅŸadığı bir büyük sivil mimari abidesidir. Sadece Süleymaniye Camii'ni koruyup sokakları ihmal edersek hayata, gerçeÄŸe ve asırlar boyu sokaklarda yaÅŸanmış ÅŸiire ihanet ederiz. Dolayısıyla Ä°stanbul'u bir bütün halinde, taşıyla, toprağıyla, deniziyle, sokakları ve anıtsal eserleriyle birlikte korumamız gerekiyor. Bunu turistler için deÄŸil öncelikle kendimiz için yapmalıyız.ZENGÄ°N TURÄ°ST LAZIMÄ°stanbul'u tek başına bir marka haline getirmek için neler yapıyorsunuz?- Ä°stanbul'u yurtdışında Türkiye'den ayrı tanıtmak gerekiyor. Biz bunu daha önce Antalya ve Bodrum için yaptık. Bodrum'un uluslararası fuarlarda tanıtılması için mahalli idareler fonundan destek çıkardım. Bodrumlular da ellerini taşın altına koyunca baÅŸardık. Türkiye standının dışında standlar kiraladık. Hatta bir fuarda Bodrum'un standı ülkemizin standından daha büyük ve havalıydı. Bodrum böyle marka oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığımız da Ä°stanbul için ayrı bir tanıtım filmi hazırladı. Bunu ÅŸimdi bütün ülkelere gönderiyoruz. Meyvelerini önümüzdeki yıl toplarız.Ä°stanbul'da turizmin çeÅŸitlenmesi için neler yapıyorsunuz?- Bu konuda da bir çalışma baÅŸlattık. ÖrneÄŸin kongre turizmi önemli. Gelir düzeyi düşük turistin Ä°stanbul'a gelmesinden ÅŸikayetçiyiz. Oysa kongre ve kültür turlarına katılanlar entelektüellerden, mesleklerinde baÅŸarılı uzmanlardan dolayısıyla paralı insanlardan oluÅŸuyor. Kongre turizminin altyapısını kurmak için trafik, güvenlik, konaklama, ulaşım ve müzeler arasında koordinasyon iÅŸlerini ele aldık. Bu konudaki raporu yakında tamamlayıp proje uygulamasına geçeceÄŸiz. Golf turizmi de bize zengin turist getirecek alternatiflerden biri. Ä°stanbul'un çevresinde orman vasfını yitirmiÅŸ alanların birkaçında golf merkezleri kurmayı düşünüyoruz. Böylece bu alanlar da ÅŸahıslar tarafından talan edilmez ve ülke turizmine katkı saÄŸlar. Golf turizminin geliÅŸtirilmesi için Ä°ngilizler'den de bir teklif var, bunu da deÄŸerlendiriyoruz.n BeyoÄŸlu'nda Avrupa Bandoları ÅženliÄŸi'ni yaptınız. Åženlikleri, festivalleri çeÅŸitlendirmek için baÅŸka giriÅŸimleriniz de var mı? - Ä°stanbul, onlarca rengin, farklı kültürlerin bir arada yaÅŸadığı dünyadaki ender ÅŸehirlerden bence birincisi. Bando ÅŸenliÄŸinin dışında Caz Festivali'ne de destek verdik. Her mevsim, Ä°stanbul'un baÅŸka baÅŸka semtlerinde ayrı bir ÅŸenlik yapılabilir. Bunun araÅŸtırmasını da yapıyoruz. n Valilik olarak tarihi eserlerin onarılmasına ne tür bir katkı saÄŸladınız?- Babıali'nin onarımı bitti. Ayrıca Topkapı Sarayı kapısı, SimkeÅŸhane'yi onardık. Çinili Köşk'ün restorasyon projesini bitirdik, uygulamaya baÅŸlıyoruz. Biliyorsunuz Hünkar Mahfili'nden çalınan çinileri Ä°TO BaÅŸkanı bizzat Ä°ngiltere'den getirecek ve yerine yerleÅŸtirecek. Galata Mevlevihanesi'nin restorasyon iÅŸini üstlendik. Yenikapı Mevlevihanesi'ne de yakında baÅŸlayacağız. Sultanahmet Meydanı'ndaki anıtların restorasyonuna baÅŸlandı.n Bu yıl Avrupa Kültür BaÅŸkenti Cenova. Ä°stanbul önümüzdeki dönem Avrupa Kültür BaÅŸkenti olarak seçilebilecek bir niteliÄŸe kavuÅŸabilecek mi?- Evet, kesinlikle. Hiç umudunuzu kaybetmeyin. Temizlik de kirlilik gibi çabuk yayılır. Siz bir köşede evinizi boyamışsanız, bir çiçek açmaya baÅŸlamış demektir. Bu çiçeÄŸin güzelliÄŸi baÅŸkalarını da cezbeder. Ä°nsanın başını döndürecek kadar güzel bir ÅŸehir Ä°stanbul. Ve baÅŸka bir Ä°stanbul yok. Yapacağız. BaÅŸta Hürriyet Gazetesi olmak üzere basın yavaÅŸ yavaÅŸ kültür bilincinin oluÅŸmasında önemli iÅŸler yapıyor. Hep birlikte elele vererek Ä°stanbul'u deÄŸiÅŸtirecek, daha da güzelleÅŸtirecek ve 2008'de Avrupa Kültür BaÅŸkenti yapacağız.BEYOÄžLU'NDA KAMERALI KORUMA BAÅžLATIYORUZ GASP, HIRSIZLIK, KAPKAÇ ORTADAN KALKACAKVali, belediye baÅŸkanı, sektör temsilcileri ve sivil toplum kuruluÅŸlarıyla bir dizi toplantı düzenledik. BeyoÄŸlu ve Eminönü'nde turizm geliÅŸtirme komisyonları kurduk. Bu komisyona en geniÅŸ katılımı saÄŸladık. Komisyonlara katılanların aylar süren çalışmaları sonrasında raporlar hazırlandı. Bu raporlarda belirtilen doÄŸrultuda icra kararı çıkardık. Belediye ve valilik üstüne düşenleri aldı, uygulamalara baÅŸlandı. Sivil toplum örgütleri ve sektör temsilcileri de birçok iÅŸin ucundan tutup sorumluluklar yüklendi. ÖrneÄŸin, BeyoÄŸlu'nun bilgisayar baÄŸlantılı ve kameralı güvenlik sistemini TÃœRSAB üstlendi. Bu sistemi başından sonuna TÃœRSAB yapacak ve biz de gereken personeli eÄŸiterek yeni güvenlik sistemine hazırlayacağız. Bu sistemin bir benzerini Eminönü'ne de uygulayacağız. Böylece iki önemli turizm alanı, sokakları ve meydanlarıyla güvenlik kameralarının kontrolü altına girecek. Bu bölgelerde insanımıza ve turistlere yönelik gasp, kapkaç, hırsızlık gibi suçlar ortadan kalkacak.KORUMA ANLAYIÅžLARI DEĞİŞTÄ°, YAÅžATILABÄ°LÄ°R KORUMAYA GEÇİLDÄ°n Biliyorsunuz Ä°stanbul'da Anıtlar Kurulu'ndan çok büyük bir ÅŸikayet var. Çivi çaktırmıyor, projeleri hızlandırmıyor, Ä°stanbul'un yıkılışını seyrediyor, deniliyor.- Bu ÅŸikayetleri biliyoruz. Artık koruma anlayışları deÄŸiÅŸti. Eskiden sadece mevcut eserin korunması önemliydi. Åžimdi ise, dünyada artık sürdürülebilir ve yaÅŸatılabilir koruma anlayışına geçildi. Bir eseri yapıp soÄŸuk bir ÅŸekilde turistin ziyaretine açmak anlayışı bitti. Her esere birer fonksiyon vermek, evleri içinden cıvıl cıvıl insan seslerinin dolaÅŸtığı yerler haline getirmek yeni anlayışın temel düsturu.Â