Sarhoş ayakkabı

* * *

Devlet Bakanı Kemal Derviş daha Türkiye'ye geldiği ilk günlerde nabız tutmak amacıyla yakın arkadaşı işadamlarıyla sabah kahvaltısında buluştu.

Konu döndü dolaştı, o tarihte hálá artçı sarsıntıları yaşanan mali sektör depremine geldi. Bankaların mevduat kanamasının sürdüğünden yakınıldı. Banka sahibi olmayan, ama tamamen kilitli piyasalardan mustarip reel sektör temsilcisi işadamı, ruh halini Derviş'e fıkrayla aktardı:

- Zavallı adamın sarhoş komşusu varmış... Her gece sabaha karşı eve gelir, güç bela soyunur dökünür, sonra törenle önce bir ayakkabısını, ardından diğerini yere atarmış. Alt kattaki komşu da ancak sarhoş sızınca uykuya dalabilirmiş. Bir gece sarhoş evine gelmiş, mutat gürültü patırdan sonra bir ayakkabısını çıkarmış, diğeri ayağında sızıp kalmış. Bir süre sonra kapısı çalmış, zor bela kapıyı açmış. Bakmış komşusu, ‘‘Birader’’ demiş ‘‘At şu ikinci ayakkabıyı da uyuyabilelim’’.

Kıssadan hisse: Mali piyasalar müdebbir komşu gibi. Krizin mali sektöre etkisinin farkında, dolayısıyla hep sarhoş ayakkabı beklentisiyle yaşıyor. Gürültüyü duyunca rahatlayıp tavşan uykusuna yatıyor, ardından bir süre geçince yine ayakkabı nöbetine geçiyor.

* * *

Peki operasyon neden taksitle yapılıyor derseniz?

Gerekçesi maliyet kalemi ile izah ediliyor.

IMF'nin kasım krizi sırasında hükümete dayattığı garanti şartı, zor durumdaki bankanın Fon'a devrini zorunlu kılıyor. Çünkü tasfiye sürecinde hükümetin söz verdiği garanti mekanizması çalışmıyor.

Bu yüzden Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) Fon'a yeni banka alırken maliyet boyutunu hesaba katarak hareket ediyor.

Nitekim BDDK son operasyon öncesinde de TBMM'den geçen ve birleşme/devir işlemlerinde vergi kolaylığı tanıyan yasanın ilk sonuçlarının beklenmesi taraftarıydı. Ama IMF bastırınca başka seçenek kalmadı.

BDDK Başkanı Engin Akçakoca'nın CNN Türk'te Erdal Sağlam'a verdiği bilgiye göre, son operasyonun maliyeti 3-3.5 katrilyon lirayı bulacak.

Tarıma faiz desteğinin 400 trilyonla sınırlı olduğu... Taban fiyatı artışı ile kamu işçilerine zam farkından oluşan 500 trilyon liralık açığın bile ek vergi/zamlarla kapatılmak zorunda kalındığı düşünülürse beş bankanın yükünün boyutu daha iyi anlaşılır.

* * *

Bankacılık operasyonu için danıştığımız piyasa oyuncuları iki ayrı vektörde yorum yaptı:

1) Operasyonun Hazine'ye yeni maliyet yükü getirmesi muhtemel. O yüzden zaten düşüş trendi sergilemeyen faize ek baskı yaratabilir.

2) Ama mali sektördeki ayıklamanın sürmesi iyi karşılanırsa faizdeki risk köpüğünü alabilir.

Bakalım önümüzdeki günlerde hangi vektör ağır basacak.

Eğer BDDK söz verdiği gibi gelecek hafta sonuna kadar iki fon bankasının satışını gerçekleştirse bu kez iki olumlu eksen yaratılacak:

a) Taze kaynak girişi faizleri yumuşatabilir.

b) Halen hiç kamu riski taşımayan bu iki banka, yeni sahipleriyle kamu kesiminin borç yüküne omuz verebilir.