Sakız’ın sembolü Pandeli

Fırsat buldukça Çeşme’ye gelen ve dostlarıyla buluşan koyu bir Beşiktaşlı olan Pandeli, giderek çevresinde büyük bir sevgi halkası oluşturdu.

PANDELİ MOLİNAS, en iyi dostumuzdur. Sakız’ın "Agios Georgios" Köyü’nde, oğlu Nikos ile "Panorama" isimli bir pansiyon, restoran çalıştırır ve fırsat buldukça Çeşme’ye aramıza kaçar. 81 yaşında bize benzer bir insanoğludur. Bembeyaz saçlı, temiz yüzlü, ufacık gözlerinde umursamaz zeka parlayan, kalender ve mizahi uslubuyla çok sevilen Pandeli’ye sordum:

>> Çeşme’nin nesini seversin?

>> Birincim Alaçatı’dır. Eski bir köy gibidir, kızları güzeldir ama bana faydası yok. Çeşme’nin sahilini, çarşısını, kalenin önünü, Çiftlikköy’ü, Çakabey anıtı tepesini, Ilıca’yı, Foto Akif’in dükkanında palavracıların buluşmasını çok severim.

>> Kimi en çok seversin?

>> Bütün adamlar eyidir.. En birinci uzun saçlı, fotocu Armağan’dır. Kız gibi kerata, elektrik veriyor insana. Sonra fotocu patron Akif’i ve sülalesini severim. Kum gibi kalabalıktırlar. Akif’in soyadı Balta’dır. Hani kalın sapı var, ucunda keskin demir kafası olan şey, bilirsin odun kesmeye yarar. İşte o baltadan. Geçende Sakız’da hırdavatçıdan keser aldım. Balta, keserin büyüğüdür. Benim soyadım Milonas’tır, değirmenci anlamına gelir, daha iyidir baltadan değil mi?.. 35 yıldır Çeşme’de çok dostlar edindim. Berberi, yatçısı, öğretmeni, esnafı, dericisi, otelcisi, restorancısı, diş doktoru, esnaf derneği başkanı, hepsi benim kardeşim gibidir.

KUKLA GİBİ KIZLAR

>> Çeşme’de vaktin nasıl geçer?

>> Gören Otel’de kalırım. Sabah Akif’in fotoğraf stüdyosuna yollanırım. Orada bol laf vardır. Laf, laf, laf.. Hep çene.. Armağan’ın gırgırlarını seyrederim. Bazen beni atv’sine bindirir, Tansaş’a zeytin, peynir, içki almaya, bazen tepelere gideriz. Kendimi genç hissederim. Mustafa Cenger’in tekneye gideriz, bira bile içeriz, Sakız’a kadeh kaldırırız.

Çarşıya gide gele yorulurum. Derici Levent ikinci durağımdır, öğlen Yalçın Restoran’da ev yemeği yerim. Akşam çarşıda geçit törenine katılır, bakınır dururum. "Kuklesler" geçer önümden. Yani "kukla" gibi kızlar.. Çeşme’de çok bunlardan!

>> Peki Sakız’da ne yaparsın?

>> Vakit geçmez orda. Sabah kahveye.. Kahveli içerim. Ufak işler yaparım. Vakit geçmez. Öğlen biraz uyku. Yarım saat yine kahveye. Akşam televizyondan futbol izlerim. Fanatik AEK taraftarıyım, Beşiktaş ve Çeşmespor’u da tutarım. İkisi de siyah-beyazdır. Kaybedersek bana dokunurlar.

>> Sakız’da favorilerin?

>> Benim köyüm. Sakız ağaçlarını çok severim. Para getirir adaya, başka işe yaramaz. Sakız’ın plajları nefistir. 40 otelimiz var, hepsi eyidir.

İSTANBUL HATIRALARI

>> Hayatını anlatır mısın?

>> 1927’de Sakız’ın "Agios Georgias" köyünde doğdum. Sakız demek, köyüm demektir, bir de suma rakısı demektir. 1940-58 arasında İstanbul’da yaşadım ve çalıştım. Çok güzel arkadaşlıklar edindim. Adaları ve Boğaz’ı çok severim. 60 yıl öncesinde Boğaziçi’nde Necip Bey bağları vardı, orada dünyanın en güzel kızlarıyla dans ettim. Hiçbir zaman Türkçe’yi unutmadım. Hayatımın en güzel günleri caaanım İstanbul’da geçti. Zamanında Beyoğlu’nda çok güzel lokantalar, pastaneler, eğlence yerleri vardı. Orada arkadaşlarla eğlenir, keyif yapardık.

>> Ailen kimler?

>> Mariya ile evliyim. Benim karıcık. İki çocuk verdi bana. Nikos ve Kimon.. Üç torun var. Mariyana, Pandelis ve Mariya. Gelinlerse Mariya ve Anastasiya. Ellerinizden öperler. Geçinip gidiyoruz işte.

>> Hangi müziği seversin?

>> Hem Rum şarkılarını, hem Türk musikisini severim. Bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin? (Pandelis bu arada şarkıyı söylemeye başlar).

DOSTLUK MESAJI

>> Hayatının olayı nedir?

>> İstanbul’dan ayrılmam üzerinden 47 yıl geçmişti. 2005 yılında İstanbul’a gittim. Yaşar diye bir arkadaşım vardı, 47 yıldır birbirimizi görmedik. Amcamın yanında birlikte çalışırdık. Gittim Yaşar’ı buldum. Boynuma atıldı ve sarıldı bana. Hemen bayıldı. Hoppalaa.. Hemen hastaneye kaldırdık. Bu olayı hiç unutamam. Dostluk budur işte. Türk ile Rum’un dostluğu budur işte. Senin de ismin Yaşar.. Gel Yaşar, sana bir sarılayım.. (Heyecandan bayılacağımı düşünüp hemen geri çekiliyorum). Bir de ilk torunum olduğu zaman çok heyecanlandım, çünkü 70 yaşındaydım.

>> Panorama’ya nasıl geliriz?

>> Sakız Adası’nın merkezine gelin bakalım. Taksiyle 11 km. Ötede benim restoran var. Özel arabayla da gelinir. Size karşıdan Anadolu nasıl gözüküyor, onu bir güzel göstereyim.

>> Türk-Yunan, nasıl dost oluruz?

>> Halklar birbirini sever. Politikacılar arayı bozar. Dost olmak için daha fazla ticaret yapmalıyız. Ticaret dostluğu geliştirir. Siz geleceksiniz bize.. Bir geleceğiz size.. Ellerimiz hep dolu olacak.. Bak nasıl dost olunur. Savaş istemiyoruz, yaşamak istiyoruz, eyi mi bre?..

SAKIZ MİNİ REHBERİ

>Coğrafya: Kuzeydoğu Ege adalarındandır, Anadolu’nun Karaburun yarımadasının tam karşısındadır. 84 kilometrekare, kıyı uzunluğu 200 km.dir. Çeşme ile Sakız’ın merkezi karşı karşıyadır. Sakız’dan horoz ötse, Çeşme’den duyulur. Nüfusu 25.000’dir.

>Tarih: Yunanlı ünlü armatörlerin vatanı olan Sakız Adası’nın Sakız kenti. M.Ö. 1000 yıllarında İyonyalılar tarafından kuruldu. Homeros’un memleketi olduğuna inanılır. 14.Yüzyılda Ceneviz, 220 yıl sonra Osmanlı’ya, 1912’de Yunanistan’a katıldı.

>Sakız Ağacı: Sakız ürünü, bir reçine olarak "Pistashia Lentiscus Var Chia" isimli bir ağaçtan adanın güneyinde elde edilir. Tarih boyunca gıda ve tıb malzemesi olarak kullanıldı. Adanın birinci ihraç maddesidir, dondurma, reçel, rakı, ilaç katkı maddeleri, diş macunu, resim yağı ve boyası, krem ve yağlar yapılır.

>Ağız tadları: Deniz ürünleri, yerli mezeler, tat- lı Hios rakısı, Ariousios şarabı. Deniz ke- narlarında ve dağ eteklerindeki köy taver- nalarında lezzetli yemek ve dostluk havası vardır.

>Ulaşım: Çeşme-Sakız arası 1 saat kadar sürmektedir. Ertürk Lines, her gün Çeşme ile Sakız’ın limanı Hora arasında sefer yapmakta. (Tel:0.232.7126768 / www.erturk.com.tr), Taksi:Tel: 0030.22710.4111, Otomobil Kiralama: Avis Tel: 0030. 22710.41047, www.ioniatouristiki.gr

>Gezilecek yerler: Sakız kentinde kale, Korais Kütüphanesi, Arkeoloji Müzesi, Bizans Müzesi,. Denizcilik Müzesi, güneyde Sakız yetiştirilen yerler, Pirgi Köyü, Kalimasia Folklor Müzesi, adanın ortasında Nea Moni, Homeros’un taşı, altın kumlu Karfas plajı, batıda plajlar, mastırlar, kuzeyde Agia Galas mağarası.

>Konaklama: Hotel Kyma (Hora) Tel: 0030. 22710.44500, Hotel Chandris (Hora) Tel: 0030.22710.44401, (www.chandris.gr).

* İnternet Bilgi: (www.chiosonline.gr).

* Rehber: Dost Kitabevi’nce basılan Türkçe "Yunan Adaları" kitabı..

>Coğrafya: Kuzeydoğu Ege adalarındandır, Anadolu’nun Karaburun yarımadasının tam karşısındadır. 84 kilometrekare, kıyı uzunluğu 200 km.dir. Çeşme ile Sakız’ın merkezi karşı karşıyadır. Sakız’dan horoz ötse, Çeşme’den duyulur. Nüfusu 25.000’dir.

>Tarih: Yunanlı ünlü armatörlerin vatanı olan Sakız Adası’nın Sakız kenti. M.Ö. 1000 yıllarında İyonyalılar tarafından kuruldu. Homeros’un memleketi olduğuna inanılır. 14.Yüzyılda Ceneviz, 220 yıl sonra Osmanlı’ya, 1912’de Yunanistan’a katıldı.

>Sakız Ağacı: Sakız ürünü, bir reçine olarak "Pistashia Lentiscus Var Chia" isimli bir ağaçtan adanın güneyinde elde edilir. Tarih boyunca gıda ve tıb malzemesi olarak kullanıldı. Adanın birinci ihraç maddesidir, dondurma, reçel, rakı, ilaç katkı maddeleri, diş macunu, resim yağı ve boyası, krem ve yağlar yapılır.

>Ağız tadları: Deniz ürünleri, yerli mezeler, tat- lı Hios rakısı, Ariousios şarabı. Deniz ke- narlarında ve dağ eteklerindeki köy taver- nalarında lezzetli yemek ve dostluk havası vardır.

>Ulaşım: Çeşme-Sakız arası 1 saat kadar sürmektedir. Ertürk Lines, her gün Çeşme ile Sakız’ın limanı Hora arasında sefer yapmakta. (Tel:0.232.7126768 / www.erturk.com.tr), Taksi:Tel: 0030.22710.4111, Otomobil Kiralama: Avis Tel: 0030. 22710.41047, www.ioniatouristiki.gr

>Gezilecek yerler: Sakız kentinde kale, Korais Kütüphanesi, Arkeoloji Müzesi, Bizans Müzesi,. Denizcilik Müzesi, güneyde Sakız yetiştirilen yerler, Pirgi Köyü, Kalimasia Folklor Müzesi, adanın ortasında Nea Moni, Homeros’un taşı, altın kumlu Karfas plajı, batıda plajlar, mastırlar, kuzeyde Agia Galas mağarası.

>Konaklama: Hotel Kyma (Hora) Tel: 0030. 22710.44500, Hotel Chandris (Hora) Tel: 0030.22710.44401, (www.chandris.gr).

* İnternet Bilgi: (www.chiosonline.gr).

* Rehber: Dost Kitabevi’nce basılan Türkçe "Yunan Adaları" kitabı..

Pandeli, imza günüme teşrif etti.

Geçtiğimiz günlerde Çeşme’de Hobi Kitapçılık’ta gerçekleşen imza günüme, Pandeli dostum Sakız’dan koşup yetişti. Hatta güzel kızları görünce, benim yerime kitaplarımı imzaladı, ahulara iltifatlar yağdırdı. (Fotoğraf:Armağan Durkan)

Sakız Adası deyince, akla Pandeli gelir

Haritamızda "Agios Georgios Sıcousis" köyünün tam üzerinde gördüğümüz Pandeli, herkesi adasına ve "Panorama" isimli restoran-pansiyonuna çağırıyor. Taksi ile gelebilirsiniz diyor. Telefonu ise 77195.

Sakız’ın ünlü dört değirmeni

Sakız Adası, tarihini sımsıkı korumuş ve onu turistik bir sunuma sokmuş talihli bir adadır. İşte Sakız kenti yakınındaki tarihi dört değirmen, adanın masum ve sakin havasını yansıtmakta.