Sağlık

Gündüz TEZMEN
Haberin Devamı

Okur mektupları

Deli dana hastalığında tedavi umudu

Geçtiğimiz yıllarda birden popüler olan ve özellikle İngiltere'deki et üreticilerini büyük ölçüde etkileyen 'Deli Dana' hastalığı, bilindiği gibi tedavisi olmayan ve ölüme götüren bir hastalık. Hastalığın popüler olduğu zamanlarda, ne olduğunu ve nasıl geliştiğini ayrıntılı olarak ele almıştım. Belki hatırlayanlarınız vardır.

Bu hastalıkta, Prion adı verilen özel bir cins protein oluşuyor. Hasta hayvanları etinin yenmesi ya da bunların dokuların üretilmiş, serum ilaç vb, maddelerin kullanılmasıyla vücuda giriyor. Vücuda girdikten sonra dokuların normal protein üretimini etkileyerek bozuk bir protein çeşidi üretilmesine neden oluyor. Bu anormal proteinler beyin dokusunda birikmeye başlayınca da 'Deli Dana Hastalığı' ortaya çıkıyor. Halk arasında hepsine aynı isim verilmekle beraber bilim dünyasında, farklı canlı gruplarında farklı isimlerle anılıyor. Sığırlarda BSE, koyunlarda Scrapie, geyiklerde CWD, insanlarda da CJD (Creutzfeldt-Jacop Disease) diye adlandırılıyor. Hastalık, beyni süngerleştirerek tahrip ediyor.

Özellikle bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve tedavisi konusunda yoğun araştırmalar yapan Amerikan Milli Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü (NIAID) fareler üzerinde yaptığı araştırmalarda bu hastalığın tedavisi yolunda bazı gelişmeler elde etti. Bu merkezin uzmanlarından Dr Suzette Priola başkanlığındaki bir ekip, siklik tetrapiroller adı verilen bir ilaç denediler. Kanser tedavisinde de kullanılan bu ilacın zerkedildiği farelerde hastalığın ortaya çıkışı engellemekta ya da yüzde 300 oranında geciktirilmektedir. Bu ilaç şimdilik, hastalık belirtileri ortaya çıktıktan sonra etki etmiyor, hastalık etkeni bulaştığı sırada verildiğinde olumlu etkilerini gösteriyor. Dr Suzette Priola, 'hastalığın insanlarda görülen şekli (CJD), ancak hastalık belirtileri ortaya çıktıktan sonra teşhis edilebiliyor. Oysa ilaç şimdilik bu aşamada etki etmiyor. Şu andaki tüm çabamız bu ilacı belirtiler ortaya çıktıktan sonra da etki edebilecek hale getirmek' diyor.

Bu ilaç normal dışı protein üretimini engellediği için Alzheimer ve Tip2 şeker hastalığı gibi, prion olmasa bile, normal dışı bir protein üretimi ile bünyenin hasar gördüğü diğer hastalıkların tedavisinde kullanılabilecek.

Creutfeld-Jacop Hastalığı son olarak 1996 yılında Deli Dana Hastalığının salgın yaptığı sırada İngiltere'de tesbit edildi. Ülke, daha sonra, hasta ya da hastalık şüphesi olan bütün hayvanları yakarak yok etti ve salgını önlemeye çalıştı.

Kurbana dikkat

İngiltere hayvanları yakarak yok etti ama diğer ülkelerde, özellikle az gelişmiş ülkelerde durumun ne olduğu çok kesin bilinmiyor. Normal zamanlarda mezbahalarda kesim sırasında veteriner kontrolu olması riski azaltmakla beraber, kurban bayramı gibi kontrolsuz bir dönemde risk çok artıyor. Kurbanlık hayvan ihtiyacının çok arttığı bu dönemde doğu ve güneydoğu komşularımızdan kaçak hayvan gelişi olabiliyor. Bunlar hiç bir kontrol olmadan mahalle aralarında kesilip yeniliyor. Özellikle büyük illerimizdeki belediyelerin kesim için özel alanlar belirlemesi ve hayvanların veteriner tarafından kontrolu gibi çabalar olumlu olmakla beraber çok yetersiz kaldığını da kabul etmek ve dikkatli olmakta yarar var.

Yazarın Tüm Yazıları