Risk ağırlıklı varlık getirisinde Avrupa lideriyiz

Bain & Company’nin Avrupa Birliği ile Bağımsız Devletler Topluluğu, Güney Afrika ve Türkiye gibi hızlı gelişen pazarlarda toplam 121 bankayı kapsayan araştırmasına dayanarak hazırladığı “Avrupa Bankacılığı 2013: Risk ve Getiri Arasında Dengeyi Bulmak” başlıklı rapor ilginç sonuçlar ortaya koydu.

Raporda risk ağırlıklı varlık getirisinin (RoRWA) ortalamada %0.5 düşerek sermaye maliyetinin altına düştüğünü ve bu yüzden de krizden beş sene sonra bile birçok Avrupa bankasının hala değer eritmeye devam ettiği vurgulandı.

2012’de değer eritmesinin en büyük iki sebebinden birisinin risk maliyetindeki (özellikle artan karşılık giderleri) ve operasyonel giderlerdeki artışlar olduğu ortaya kondu. 2010 yılında %62 olan maliyetin gelire oranı, 2012 yılında %70’e çıktı.

Hızlı büyüyen pazarlarda RoRWA yüksek

Raporun yazarlarından ve Frankfurt Bain Finans Hizmetleri Ortağı Walter Sinn, “Yatırımcılar, Avrupa piyasalarında iniş ve çıkışlar sürerken, bir bankanın istikrarı, varlıklarının kalitesi ve değer yaratan anahtar faktörler hakkında nitelikli istihbarat arıyor. Raporumuz gerek bankacılara gerekse de yatırımcılara aynı anda hem risk hem de getiri unsurlarına odaklanmalarınayardımcı olacak bir perspektif sunuyor,” dedi.

Bain’in çalışması, makroekonomik büyüme de önemli olmakla birlikte; iş modellerin hızlıca yeniden yapılandırılması (maliyet ölçümleri ve risk algılaması da dâhil), risklerin kontrol altında tutulması ve değişen müşteri davranışlarının anlaşılması (müşteri güveninin kaybolması, krizden sonra yeni paradigmalar) gibi süreçleri başarıyla yöneten etkin bir yönetimin hayati bir rolü olduğunu ortaya koyuyor. İncelenen pazarlarda genel olarak RoRWA ile GSYİH büyüme eğilimleri arasında güçlü bir ilişki bulunuyor.

Türkiye Risk Ağırlıklı Varlık Getirisi’nde Avrupa’da lider!

Raporda büyüklüğün de önemli olduğunu vurgulanıyor. Tüm kıtada faaliyet gösteren, Avrupa’nın en büyük 10 bankası toplamda en iyi performansı ortaya koyarak sermaye maliyetlerine çok yakın kazançlar elde etmeyi başardı. Bu bankalar, Risk Ağırlıklı Varlık başına ortalama yüzde 0,9 ile daha yüksek faiz oranı ve ücret geliri elde edebildikleri, için yüksek RoRWA sağlayabildiler.

Ancak terazinin öteki kefesinde bulunan Avrupa’nın küçük bankaları performans göstermeyen krediler ve artmayan gelirlerle mücadele etmek zorunda kaldılar. 2008 – 2012 döneminde bu bankaların RoRWA’ları negatif oldu ve sermaye maliyetlerine yaklaşamadı bile. Krizin başından beri en ağır darbeyi yerel bankalar aldı. Bunlar önemli ölçüde yeniden yapılandırma gerçekleştirmekle birlikte (portföylerinde Risk Ağırlıklı Varlık oranı %20 azaldı, ancak, 2012 yılında RoRWA hâlâ % -1,1 düzeyindeydi), ülke farklılıkları önemli bir etken olarak ortaya çıkıyor.

Ana Avrupa’nın dışında incelenen en hızlı büyümeye sahip 4 pazar rüzgârı arkalarına almış durumdalar. Türkiye 2012 için RoRWA’da son beş yıl boyunca Polonya ve Güney Afrika ile çekişmesini sürdürerek birinci oldu. Avrupa’da ise İskandinav (RoRWA %1,9) ve Avusturya bankaları (%1,2) 2008’den beri en tutarlı performansa sahip oldular.

Sıkıntılar nasıl aşılacak?

Bain tarafından hazırlanan “Avrupa Bankacılığı 2013: Risk ve Getiri Arasında Dengeyi Bulmak” raporunda sıkıntılı durumdan kurtulmak yönünde bankalara şu öneriler yapıldı:

• Karlılık seviyelerini sermaye maliyetinin üzerine çıkarabilmek için, bankalar sermaye dağılımlarını ve risk profillerini daha iyi yönetmek zorundalar (düzenleyici değişimler, esas işe daha somut bir odak sağlar).
• Kayıp ücretleri karşılamanın en uygun yolu bankaların yeni gelir kaynakları bulmak amacıyla yakın müşteri ilişkilerine dönmeleri olacaktır (iyi ayarlanmış, müşteri odaklı modeller önemlidir).
• İşlem maliyetlerini azaltmak bankaların büyüklüğü ya da yerinden bağımsız olarak gündemin zirvesine oturuyor (bankaların maliyetlerini yapısal olarak ortalama %20’den fazla azaltmaları gerekiyor).
• Portföydeki kötü kredileri azaltma çabaları yoğunlaşmalıdır.
• Büyük bankalar, küçük yerel bankaların portföylerinde ve Avrupa’nın yüksek büyüme hızına sahip pazarlarında varlık avına çıkacaktır.

Raporun yazarlarından Bain Finansal Ortağı Rocco D’Acunto, “Var olan durumu savunmak mümkün değil. Birçok kuruluş ya şimdi kesin ve doğru tavır alacaklar, ya da hiçbir zaman bunu yapamayacaklar. Hiçbir ev, iş ya da banka kazandığından daha fazlasını harcayarak yoluna devam edemez. Bu davranış, sürdürülebilir değildir” dedi.

Bain & Company Türkiye yönetici ortağı Karaca Kestelli ise konuya ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:

“Türk bankacılık sistemi başarısını bir kez daha kanıtlamış oldu. Büyüyen Pazar, regülatörün sektörü uzun vadede sağlıklı büyümeyi destekleyici tutumu ve bankalarımızın rekabetçi yaklaşımları Avrupa’da en yüksek RoRWA’yı yakalamamızı sağladı. Ancak, son dönemde faiz dışı gelirlerdeki yeni uygulamalar ile 2013 ve sonrasında karlılık seviyesini korumak çok zor olacak” dedi.