Suriye'de içsavaş 3'üncü yılında

Güncelleme Tarihi:

Suriyede içsavaş 3üncü yılında
Oluşturulma Tarihi: Mart 15, 2013 18:46

Tunuslu Muhammed El Buazizi’nin kötü ekonomik koşulları protesto için kendini yakarak başlattığı ve “Arap Baharı” olarak isimlendirilen devrim rüzgarı, Facebook ve Twitter gibi sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla birçok Arap ülkesine yayıldı. Protesto gösterileri Tunus’tan sonra Mısır’a, sonrasında Libya ve Yemen'e sıçradı. Bölgeyi etki altına alan değişim rüzgarını yakından takip eden Suriye halkı, açıkça sistemi sorgulamaya başladı.

Haberin Devamı

İŞLER DERA’DA KOPTU

Dera'da Mart 2011’de duvara yazdıkları “Halk Sistemin Yıkılmasını İstiyor” sloganı dolayısıyla çocuk yaştaki 16 öğrenci tutuklandı. Öğrencilerin cezaevinde işkence gördüğünün anlaşılması üzerine 15 Mart 2011 tarihinde Şam Emevi Camii'nde kıldıkları öğle namazından sonra tarihi Hamidiye Kapalı Çarşısı'nda onlarca kişi Suriye'de ilk defa yönetim karşıtı bir protesto yürüyüşü gerçekleştirdi. Bu tarihten itibaren aktivistler tarafından genelde Cuma günleri gerçekleştirilen protesto yürüyüşlerine, ortak forumlarda, “Öfke Cuması”, “Onur Cuması” gibi isimler verildi.

Son iki yılda Suriye'de yaşanan olayların dönüm noktaları şöyle:

6 Mart -Dera şehrinde, Arap Baharı rüzgarından etkilenerek bir okulun duvarına rejim karşıtı yazılar yazan çocuklar güvenlik güçleri tarafından tutuklandı.

Haberin Devamı

15 Mart -Başkent Şam'da öğle namazından sonra Hamidiye Çarşısı'nda onlarca kişi Suriye'de ilk defa yönetim karşıtı sivil protesto yürüyüşü gerçekleştirdi. Olay Suriye devriminin başlangıcı olarak kabul edildi.

16 Mart -Emevi Camii'nde kılınan öğle namazından sonra Hamidiye Çarşısı'ndan Merce Meydanı'na yürüyen protestocular İçişleri Bakanlığı'nın önünde Suriye istihbaratı El-Muhaberat'a bağlı güçler tarafından şiddete başvurularak dağıtıldı. Katılımcılardan 32 kişi tutuklandı.

18 Mart -Onur Cuması: Güvenlik güçleri Şam'da Emevi Camii’nde başlayan gösterileri şiddet kullanarak dağıttı. Aynı saatlerde El-Muhaberat'ın organize ettiği bir grup, Hamidiye Çarşısı’nda Beşar Esad’ı destekleyen bir yürüyüş gerçekleştirdi. Şam'da başlayan gösteriler gün içinde Suriye geneline yayıldı. Humus'ta Halid bin Velid Camii'nin önünde, Banyas'ta şehir meydanında kısa bir süre sonra dağıtılacak olan yürüyüşler gerçekleşti. Dera'da on binlerce kişi Baas Partisi aleyhine sloganlar atarak yürüdü. Güvenlik güçleri Dera'daki yürüyüşe gerçek kurşunla müdahale etti. Göstericilerden 4 kişi öldü.

20 Mart -Esad, Dera Valisi'ni görevden aldı. Protestolarda gözaltına alınan 16 kişi serbest bırakıldı.

23 Mart -Kanlı Çarşamba: Suriye güvenlik güçleri Dera'nın kuzeyindeki Ömeri Camii'ne baskın yaparak, 500'e yakın göstericinin üzerine ateş açtı. Onlarca kişi yaralandı, bazı göstericiler öldü.

Haberin Devamı

25 Mart -İzzet Cuması: Suriye'nin Şam, Humus, Lazkiye, Halep ve Hama kentlerinde binlerce kişi aynı saatlerde yönetim karşıtı protesto gösterilerine katıldı.

29 Mart -Esad, Naci Itri Başbakanlığındaki hükümetin istifasını kabul etti.

31 Mart -Devlet Başkanı Beşar Esad olayların başladığı tarihten itibaren ilk defa halka seslendi. Konuşmasında reform sözü veren Esad, göstericileri vatan hainliğiyle suçladı.

NİSAN 2011
07 Nisan -Devlet Başkanlığı'nın yayımladığı bir genelgeyle kimliksiz Kürtlere Suriye vatandaşlığına geçme hakkı tanındı.

14 Nisan -Esad bir genelge yayınlayarak, olaylar esnasında tutuklanan yüzlerce kişiyi serbest bıraktı. Ancak vatana ihanetle suçlanan onlarca aktivist, kararın kapsamı dışında bırakıldı.

Haberin Devamı

21 Nisan -Suriye'de 48 yıldır uygulanmakta olan olağanüstü halin kaldırıldığı duyuruldu.

22 Nisan -Büyük Cuma: Dera ve Şam kırsalındaki gösterilere Suriye ordusu tarafından şiddetle karşılık verildi. Ordu ilk defa Şam'ın Duma ve Muadamiye kentlerine girdi. Gösterilerde 100'e yakın kişi hayatını kaybetti.

29 Nisan -Daha sonraları devrimin simgelerinden olacak Hamza el Hatib, evine yakın bir yerde güvenlik kontrolünde tutuklandı. İşkence altında ölen 13 yaşındaki Hamza'nın cesedi bir süre sonra ailesine teslim edildi.

MAYIS-HAZİRAN 2011
3 Mayıs -Esad güçleri, Banyas şehrini kuşattı. Yüzlerce muhalif tutuklandı.

07 Mayıs -Banyas'a bağlı Merakıb köyü yakınında kadın protestocuların düzenlediği gösteri sırasında göstericilerin üzerine ateş açıldı, 4 kadın öldü.

Haberin Devamı

09 Mayıs -Esad güçleri Humus şehrini kuşatarak şehre tanklarla girdi.

03 Haziran -Hama'da Asi Meydanında yaklaşık 50 bin kişinin gerçekleştirdiği yönetim karşıtı protesto gösterisine Suriye askerleri tarafından kanlı bir şekilde müdahale edildi. Saldırılarda 70 kişi öldü.

04 Haziran -Suriye ordusu Cisr Eş-Şugur kentine hava saldırısı düzenledi, 35 kişi hayatını kaybetti.

10 Haziran -Yarbay Hasan Harmuş Suriye Ordusu'ndan ayrıldığını, Özgür Subaylar hareketini kurduğunu ilan etti. Bir ay sonra Türkiye'ye kaçmak zorunda kalan Harmuş, Özgür Subaylar hareketini buradan yönettiğini açıkladı.

TEMMUZ 2011
08 Temmuz -Diyaloga Hayır Cuması: Hama'da yaklaşık yarım milyon muhalifin katıldığı bir gösteri düzenlendi.

Haberin Devamı

10 Temmuz -Şam'ın Meydan semtinde Hasan Camii'nden hareket eden yüzlerce kişi protesto gösterisi düzenledi. Gösteriye ilk defa onlarca yazar, sanatçı ve entelektüel toplu halde katıldı.

16 Temmuz -İstanbul'da “Suriye’yi Kurtarma” konferansı düzenlendi. Geçici hükümeti belirlemek amacıyla Heysem El-Malih başkanlığında 400'e yakın Suriyeli muhalif ilk defa toplandı.

29 Temmuz -Albay Riyad Es'ad başkanlığında muhaliflerin barışçıl gösterileri korumak içim Özgür Suriye Ordusu (ÖSO)'nun kurulduğu açıklandı.

AĞUSTOS 2011
06 Ağustos -Esad, 2011 yılı içinde şeffaf bir genel seçim yapılacağının sözünü verdi.

09 Ağustos -Arap Birliği Suriye'de şiddetin durdurulması için ilk defa bir açıklama yayınladı.

11 Ağustos -Suriye Savunma Bakanı Ali Habib'in istifa ettiği duyuruldu.

17 Ağustos -Birleşmiş Milletler (BM), Suriye'deki görevlilerin büyük çoğunluğunu geri çektiğini duyurdu.

18 Ağustos -Suriye Genel Devrim Konseyi’nin (SRGC) kurulduğu ilan edildi.

21 Ağustos -BM İnsan Hakları Heyeti Şam'a gitti. Heyetin Humus'a geldiği sırada eski saat kulesi yanında gösteri yapan Suriyelilere güvenlik güçlerinin ateş açması sonucu 6 kişi öldü.

28 Ağustos -Esad güçleri, Şam'da Rıfai Camisi'nde teheccüd namazı kılan İmam Şeyh Üsame Rıfai ve cemaatini kuşattı. Kentte büyük infial uyandıran haberin ardından kalabalıklar camiye akın etti ve içeride mahsur kalan cemaat kurtarıldı.

EYLÜL-EKİM 2011
15 Eylül -Muhalifler Suriye Ulusal Konseyi'ni (SUK) kurduklarını açıkladı.

24 Eylül -Türkiye'de silah yüklü bir gemi ele geçirildi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin kara ve deniz yoluyla Suriye’ye silah sevkıyatına izin vermeyeceğini açıkladı.

4 Ekim -İngiltere, Fransa, Almanya ve Portekiz BM Güvenlik Konseyi’ne, yaşanan şiddet olayları nedeniyle Suriye yönetimini suçlayan bir karar tasarısı sundu. Tasarı, Konsey'in daimi üyeleri Rusya ve Çin tarafından veto edildi.

7 Ekim -Suriyeli Kürt muhalif Mişel Temo'nun kimliği belirsiz silahlı kişiler tarafından öldürülmesi başta Kürtler olmak üzere ülke genelinde büyük infiale yol açtı. Ertesi gün, Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde on binlerce kişi rejim aleyhinde gösteriler yaptı. İngiltere, Avusturya, Almanya ve İsviçre'de yaşayan Suriyeliler, Şam büyükelçilikleri önünde gösteriler düzenleyerek içeri girmek istediler.

11 Ekim -Libya, Suriye halkının resmi temsilcisi sıfatıyla Suriye Ulusal Konseyi'ni tanıyan ilk ülke oldu.

16 Ekim -Arap Dışişleri Bakanları, Suriye krizi gündemiyle Kahire'de olağanüstü toplantı yaptı. Toplantının ardından Suriye yönetimine, muhalefetle masaya oturması için 15 gün süre tanındı. Gelişmeleri izlemek üzere bakanlardan oluşan bir komisyon kuruldu.

KASIM-ARALIK 2011
2 Kasım -Suriye yönetimi, Arap Birliği'nin çağrısı doğrultusunda siyasi mahkumların serbest bırakılacağını, muhalefetle masaya oturulacağını ve ordunun kentlerden geri çekileceğini açıkladı.

2 Aralık -Güvenlik Konseyi Suriye gündemiyle olağanüstü toplandı. BM, Suriye'de yaşanan olayların insanlık suçu halini aldığını, öldürülenlerin sayısının 4 bini geçtiğini, 734 kişinin hayatını kaybettiğini, Kasım ayının ise, gösteriler boyunca tanık olunan en kanlı ay olduğunu açıkladı.

6 Aralık -Humus'ta öldürülen 60 muhalifin cesetleri bulundu.

19 Aralık -Suriye rejimi, uzun süren temasların ardından ülkeye Arap Birliği gözlemcilerinin gönderilmesini öngören anlaşmayı imzaladı.
2011 Bilançosu: Esad yönetiminin muhaliflere yönelik düzenlediği saldırılarda en az 6 bin kişi hayatını kaybetti.

ŞUBAT 2012
3 Şubat -Hama Katliamı: Esad güçleri, Humus'ta Halidiye Mahallesi'ne  saldırdı. Gece boyunca devam eden saldırılarda yaklaşık 300 kişi ölürken, bin 600  kişi de yaralandı. Operasyonlar, Bab-ı Amr, El Beyada ve diğer bölgeleri de  içerecek şekilde genişledi.

9 Şubat -Suriyeli aktivistler, 3 Şubat'ta başlayan Humus saldırısında  hayatını kaybeden 755 kişiden 100'ünün çocuk ve kadın olduğunu açıkladı.

18 Şubat -Şam'da yaklaşık 15 bin kişi, güvenlik güçlerinin baskısı ve  olumsuz hava şartlarına rağmen, bir gün önce öldürülen muhaliflerin cenaze  törenine katıldı. Güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonrası bir muhalif hayatını  kaybetti.

20 Şubat -İran savaş gemileri Tartus limanına demirledi. İranlı  subayların Suriye Deniz Kuvvetleri personeline verilecek eğitim amacıyla ülkede  bulunduğu açıklandı.

22 Şubat -Arap Birliği gözlemcileri Suriye'de çalışmalarına başladı.

28 Şubat -Şam'ın Halfaya banliyösünde 35 kişi Esad güçleri tarafından  katledildi.
       
MART 2012
01 Mart -Esad güçlerinin Humus'a yönelik bombardımanında hayatını  kaybeden Amerikalı gazeteci Marie Colvin ile Fransız foto muhabiri Remi Ochlik'in  cesetlerine ulaşıldı. ÖSO taktik nedenlerden ötürü Baba Amr semtinden çekildiğini  duyurdu. Esad güçleri, Bab-ı Amr'ın kontrolünü tamamen ele geçirdiğini açıkladı.

08 Mart -Suriye Petrol Bakanı Yardımcısı Abdo Hüsameddin görevi bırakıp  yurt dışına kaçtı.

10 Mart -Kofi Annan, Esad ile görüşerek 6 maddeden oluşan bir plan sundu.

26 Mart -Türkiye, Şam'daki Büyükelçiliğinin faaliyetlerini askıya aldı.

27 Mart -Annan'ın 6 maddelik planı Esad yönetimi tarafından kabul  edildi.
       
NİSAN 2102
1 Nisan -Suriye Halkı'nın Dostları Toplantısının ikincisi İstanbul'da  gerçekleştirildi.

2 Nisan -Annan, 6 maddelik planın uygulanmasına ilişkin bir takvim  açıkladı. Suriye takvimi kabul ettiğini duyurdu.

10 Nisan -Şam'da iki büyük bombalı saldırıda 55 kişi öldü, 372 kişi  yaralandı.
       
MAYIS-HAZİRAN 2012
11 Mayıs -Mart ayında tutuklanan Adem Özköse ve Hamit Coşkun, Türkiye'nin  girişimleri ve İran'ın aracılığıyla 70 gün sonra serbest bırakıldı.

25 Mayıs -Hula Katliamı: Esad yönetiminin silahlandırdığı paramiliter  “Şebbiha birlikleri”, Hula'ya saldırı düzenledi. 49'u çocuk, 34'ü kadın 109 sivil katledildi.

22 Haziran -Esad güçleri, uluslararası hava sahasında seyretmekte olan  bir Türk jetini düşürdü. Türkiye angajman kurallarını değiştirerek saldırıya cevap verdi. Olayın tekrarlanması halinde gerekenin yapılacağını açıkladı.
       
TEMMUZ-AĞUSTOS 2012
04 Temmuz -Şehit Türk pilotların naaşlarına ulaşıldı.

05 Temmuz –Esad’ın yakın arkadaşı Manaf Talas rejimden ayrılarak yurt  dışına kaçtı.

12 Temmuz -Suriye Kürt Ulusal Konseyi (SKUK) ve “Batı Kürdistan Halk  Meclisi”nin katılımıyla “Yüksek Kürt Konseyi” oluşturulduğu açıklandı.

18 Temmuz -Şam'da Milli Güvenlik binasına yapılan saldırıda Savunma  Bakanı Davud Raciha, Hasan Türkmani, Savunma Bakan Yardımcısı Asıf Şevket ve  İçişleri Bakanı Muhammed İbrahim Şaar hayatını kaybetti.

1 Ağustos -Esad yönetimi kuzey bölgelerden çekilirken kontrolü PYD'ye  bıraktı.

2 Ağustos -BM Suriye Özel Temsilcisi Kofi Annan görevinden istifa etti.

6 Ağustos -Suriye Başbakanı Riyad Hicab muhaliflere katılarak Ürdün’e  sığındı.

17 Ağustos -Cezayirli diplomat el-Ahdar İbrahimi, Annan'dan boşalan  göreve getirildi.
       
EYLÜL-EKİM 2012
20 Eylül -Suriye Rejim güçleri tarafından atılan bir havan mermisi  Şanlıurfa/Akçakale yakınlarına düştü ancak patlamadı. Türkiye, gerekli diplomatik  adımlarla birlikte angajman kuralları gereğince saldırıya misli ile karşılık verdi.

2 Ekim -Suriye tarafından açılan ateş sonrasında Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesinde 5 Türk vatandaşı hayatını kaybetti. Türkiye, angajman kuralları  gereğince saldırıya misliyle karşılık verdi, belirlenen hedefler vuruldu.

10 Ekim -Moskova'dan Şam'a giden ve askeri kargo taşıdığı belirlenen bir  yolcu uçağı, Ankara Esenboğa havaalanına zorunlu iniş yaptı. Türkiye, Suriye’den  fosfat ithalatına son verdi.

14 Ekim -Türkiye, hava sahasını tüm Suriye uçaklarına kapattığını açıkladı.

14-19 Ekim 2012: İbrahimi Suriye krizinin çözümü bağlamında Türkiye, Suudi Arabistan, İran, Irak, Mısır, Ürdün ve Lübnan'ı kapsayan bölge turunu  gerçekleştirdi.

24 Ekim -Şam'ın Duma banliyösünde 41 kişi Esad güçleri tarafından  katledildi.
       
KASIM-ARALIK 2012
9 Kasım -Esad, “Suriye'de yaşadım Suriye’de öleceğim” dedi.

11 Kasım -İsrail, Suriye'ye 1973 Arap-İsrail Savaşı'ndan bu yana ilk defa  uyarı ateşi açtı.

12 Kasım -Katar'da toplanan Suriyeli muhalifler, geniş çaplı bir kongre  ile “Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu” (SMDK) adlı yeni bir  çatı yapılanma kurduklarını açıkladılar.

17 Kasım - Suriye'de alıkonulan Türk gazeteci Cüneyt Ünal, 3 aylık  esaretten sonra bir grup CHP milletvekilinin girişimi ile kurtarılarak Türkiye'ye  getirildi. CHP heyeti, Beşar Esad ile hatıra fotoğrafı çektirdi.

21 Kasım -Türkiye, Suriye sınırına konuşlandırmak üzere NATO'dan savunma amaçlı  “Patriot” hava savunma sistemi talebinde bulundu.

3 Aralık -Suriye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cihad Makdisi, ülkeyi terk  etti.

4 Aralık -NATO Konseyi, Türkiye'nin Patriot talebini kabul etti.

11 Aralık -BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), 136 bin 319'u  Türkiye'de olmak üzere 509 bin 559 Suriyelinin yerlerinden edilmiş olduğunu  açıkladı.

11 Aralık -Humus'un Akrab beldesinde 36 kişi Esad güçleri tarafından  katledildi.

13 Aralık -NBC televizyonu savaş muhabiri Richard Engel, program  yapımcısı Aziz Akyavaş ve ekip üyeleri Esad güçleri tarafından kaçırıldı.

18 Aralık -Esir tutulan NBC ekibi muhaliflerin baskını ile kurtarılarak  Türkiye'ye getirildi.
       
OCAK 2013
2 Ocak -Suriye'de Esad rejimine bağlı ordu birliklerinin Humus'un  batısındaki Hısn kasabasına düzenlediği saldırıda, 842 yıllık Hısn Kalesi büyük hasar gördü.

9 Ocak -Türkiye, Suudi Arabistan ve Katar'ın arabuluculuğuyla 48 İranlı  Şam'ın Duma Bölgesi'nden serbest bırakıldı. Bunun karşılığında Suriye İçişleri  Bakanlığı binasında alıkonulan, aralarında 2 Türk vatandaşı ile beraber kadın ve  çocukların da bulunduğu 2 bin 130 kişi serbest bırakıldı.

15 Ocak -Halep Üniversitesi Katliamı: Halep Üniversitesi'ne düzenlenen  hava saldırısında ilk belirlemelere göre 46 kişi öldü.

18 Ocak -Suriye'nin Dera ilinde, El-Cezire televizyonu muhabiri Muhammed  el-Müsaleme öldürüldü.

23 Ocak -Suriye'de Esad güçlerinin, muhaliflerin yoğun olduğu kentlere  düzenlediği operasyonlara katılan Şebbiha milislerinin yanı sıra Irak ve Lübnanlı  milislerin oluşturduğu Ebu'l Fazıl Abbas Tugayı adı altında silahlı bir grup kuruldu.

29 Ocak -Suriye'deki Süryaniler, Esad yönetimine karşı “Suriye Süryani  Askeri Konseyi”ni kurdu.
       
ŞUBAT-MART 2013
9 Şubat -Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, rejime bağlı güçlerle muhalifler arasında iki yıldır devam eden çatışmalar nedeniyle sarsılan ülke ekonomisini düzeltmek amacıyla kabinede geniş çaplı revizyona gitti.

14 Şubat -Lübnan'da faaliyet gösteren İran Lübnan İmar Heyeti Başkanı  Husam Hoş Nuveys, Şam-Beyrut yolunda uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü.

17 Şubat -Suriye'nin başkenti Şam'ın Kalamun bölgesindeki 155'inci birlikten, ülkenin kuzeyine doğru 3 Scud füzesi fırlatıldı.

20 Şubat -Suriye'nin başkenti Şam'ın Beramike semtindeki Tişrin  Stadyumu'na havan topu düşmesi sonucu 1 futbolcu hayatını kaybetti.

20 Şubat -Suriye ordusu, Lübnan sınırındaki Deyr el-Aşair bölgesinde,  İsrail'e ait insansız hava aracını düşürdü.

21 Şubat -Suriye'nin başkenti Şam'ın Mezra'a bölgesinde bomba yüklü  araçla düzenlenen intihar saldırısında 53 kişi hayatını kaybetti.

22 Şubat -Suriye'nin kuzeyindeki Halep kentinde, bir Scud füzesinin  yerleşim yerine düşmesi sonucu 45 kişi hayatını kaybetti.

2 Mart -Suriye'nin kuzeyinde yer alan Haseke kentine bağlı Irak  sınırındaki Yarubiye sınır kapısının kontrolü, Özgür Suriye Ordusu(ÖSO)  birliklerince tamamıyla sağlandı.

3 Mart -Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Koalisyonu (SMDK) Başkanı Muaz  el-Hatib, Suriye'nin kuzeyinde İdlib bölgesindeki “özgürleştirilmiş bölgeleri”  ziyaret etti.

5 Mart -Suriye'deki olayları izlemek için yasa dışı yolla ülkeye giren  Alman gazeteci Belly Six, Rusya'nın devreye girmesiyle serbest bırakıldı.

6 Mart -İsrail ile Suriye arasındaki ateşkesin gözlemciliğinin yapıldığı Golan Tepeleri'nde, BM barış gücü askerleri alıkonuldu.

9 Mart -Golan Tepesinde muhalif Yermuk Şehitleri Tugayı tarafından alıkonulan 21 Birleşmiş Milletler(BM) barış gücü askeri Ürdün'de yetkililere teslim edildi.

12 Mart -Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), kuzeydeki Haseke kenti bölgesinde günde 100 bin varil petrol çıkartılan bir petrol sahasının denetimini ele geçirdi.

SURİYE’NİN KISA TARİHİ

Fransa işgalinin 1946'da sona ermesinin ardından yürürlükte olan ve üç yıl süren liberal demokratik cumhuriyet özelliğindeki anayasal düzen 1949'da yapılan darbe ile son buldu. 1949 darbesinin başında Sünni bir general olan Hüsnü Zaim bulunmaktaydı. Zaim, kendisini cumhurbaşkanı ilan ettikten sonra Arap dünyasında ilk askerî diktatörlüğü kurmuş oldu. Zaim, beş ay sonra Ağustos 1949'da General Sami Hınnavi'nin önderliğinde bir karşı darbe ile devrildi. Hınnavi Suriye-Irak bütünleşmesine çalışsa da Sovyet yanlısı Baas Partisi ve Arap Sosyalist Partisi kurucusu Ekrem Hurani, karşı darbe ile buna izin vermediler. Aralık 1949'da Albay Edip Çiçekli darbesiyle Suriye, 1954'e kadar istikrarsız ve çalkantılı bir döneme girdi. 1955-57 yılları arasında giderek güçlenen Sovyet yanlısı sosyalist partiler, Nasır idealleri doğrultusunda 1958'de sosyalist Mısır'la Suriye'yi birleştirdi. Eylül 1961'de Albay Kerim el-Nahlavi liderliğindeki Sünni subayların gerçekleştirdikleri darbe ile bu birlik de sona erdi.

SURİYE’DE BAAS DÖNEMİ

Darbe sonrası yapılan seçimlerde Komünist Parti kapatıldı ve başbakanlığa Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan) mensubu Maruf Davalibi geldi. Ordu içinde Sünnilerin gücünün giderek zayıflaması ve Nusayrîlerin etkisinin artmasından sonra orduda hâkimiyeti ele geçiren Baasçı subaylar, Nasır yanlısı ve Mısır'la birlikten yana olan subaylarla birleşerek, 8 Mart 1963'te Sünni yönetimi devirdiler. Bu darbeyle beraber Baas Partisi de iktidarı ele geçirdi. Yeni yönetimle Sovyet eksenine yerleşen Suriye'de 1966'dan itibaren yoğun bir tasfiye operasyonu başladı. Bu sürecin sonunda Sünniler, askerî ve sivil bürokrasiden büyük oranda tasfiye edildi. Baas içinde de başlayan Sünni-Nusayri iktidar mücadelesi, General Emin Hafız'ın Şubat 1966'da Nusayri darbesiyle devrilmesine yol açtı. Salah Cedid öncülüğündeki darbenin yardımcıları Muhammed Umran ve Hafız Esad'dı. 1966'da İsrail ile yapılan savaştan ağır yenilgiyle çıkan Baas iktidarında Savunma Bakanlığı ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı görevini yürüten Hafız Esıd, yenilgiden iktidarı sorumlu tutarak ordu içindeki konumunu güçlendirdi. 13 Kasım 1970'te darbe yaparak yönetimi ele geçiren Esad, ölümüne kadar iktidarda kaldı. Esıd'ın 2000'de ölümü üzerine yerine geçen oğul Beşar Esad iktidarı halen devam etse de Suriye, ikinci yılını tamamlayan protesto hareketleri nedeniyle tarihinin en çalkantılı dönemini yaşıyor.

 

Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!