Daha az değil, daha çok içtik

Hafta içinde OECD raporundan medyaya yansıyan Türkiye’nin alkol tüketimindeki yüzde 17’lik gerileme son 10 yıla değil, son 30 yıla, 1980-2010 dönemine ait. Sadece son 10 yıla bakıldığında vergi ve birtakım yasal düzenlemeler suretiyle uygulanan caydırıcı önlemlere rağmen Türkiye’de alkol tüketimi azalmadı, tersine yükseldi.
Türkiye’de 2002’de kişi başına tüketilen saf alkol miktarı 1.4 litreydi. OECD’nin son ölçümü yaptığı 2010’da söz konusu miktar 1.5 litre olarak kaydedildi. Çünkü OECD’nin hesaplaması içilen içki miktarı üzerinden değil, bir litre içkideki saf alkol oranı üzerinden yapılıyor. Oranlarsa şöyle: Bira yüzde 4-5, şarap yüzde 11-16, diğerleri yüzde 40. Bu araştırma için Türkiye’de 12 bin 280 hanede 24 bin 647 kişiyle konuşuldu.
Tüm dünyada tüketici piyasalarını araştıran Euromonitor’ın bulguları da aynı: İçilen içki miktarına göre 2005-2010 arasında Türkiye’de kişi başına içki tüketimi 18.3’ten 20.5 litreye yükseldi. Euromonitor 2011 ve 2012’de Türkiye’de içki tüketiminin daha da arttığını tahmin ediyor.
En fazla artışsa ise şarapta. Çeşidin artması ve kadınların ilgisi nedeniyle roze şarap tüketiminde ciddi bir artış söz konusu. Yine de bira tahtını koruyor. Rakı ve diğerlerinin yaklaşık iki, şarabınsa 10 katı kadar bira tüketiliyor Türkiye’de. Alkol tüketimindeki artış genç nüfus yoğunluğuna, gelirdeki yükselmeye, şehirleşmeye bağlanıyor.
Yine de Türkiye, OECD üyeleri arasında öteden beri en az alkol tüketen ülke. Ancak alkol tüketiminde Türkiye’yi sadece OECD ülkeleri geride bırakmıyor. En ilginci şu ki son dönem içki şirketlerinin gözünü kamaştıran artış Müslüman ülkelerde. Bu artış, yasakların işe yaramadığının da bir göstergesi. Çünkü söz konusu ülkelerin bazılarında içki topyekün yasak, bazılarında ancak istisnai durumlarda serbest.

BAHAR SARHOŞLUĞU

Euromonitor’a göre 2005-2010 döneminde Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu ülkelerde içki tüketimi yüzde 25 artarak 11.7 milyar litreden 15.2 milyar litreye çıktı. Araştırma ekibinin başındaki Marlous Kuiper’e göre bu artışta ‘Arap Baharı’nın da kaydadeğer bir etkisi var: “Araştırmamız gösteriyor ki ‘Haydi meydana’ diye tweet atarken biralarını yudumlamak Tunuslu ve Mısırlı gençler için özgürlüğün bir başka tadı.” The Economist’in çeşitli kaynaklardan derlediği bulgu daha da çarpıcı: Müslümanların çoğunlukta olduğu ülkelerde 2001-2011 arasında içki tüketimi tam tamına yüzde 72 oranında arttı. Aynı dönemde dünyanın geri kalanındaki artış ise yüzde 30’du. Dergiye göre Müslüman ülkelerdeki artış, yabancılara, turistlere ya da halkın Müslüman olmayan kesimine bağlanamayacak kadar yüksek.
İslam coğrafyasında en çok içki tüketilen ülke Lübnan: Yılda 2.3 litre (saf alkol miktarı olarak). Lübnanlıları 1.9 litreyle Türkler izliyor (The Economist’in bulgusu OECD’den de yüksek). Üçüncü ülke sürpriz: İran! Alkol tamamen yasaklandığından ev yapımı içkilerin bolca tüketildiği ülkede yıllık oran 1.2 litre. Sonra 0.6 litreyle Endonezya, 0.4 litreyle Mısır geliyor. Listenin sonunda ise 0.1 litreyle Pakistan var.