Parasal genişleme olsa da dert, olmasa da

Bu aslında dünya merkez bankası başkanlarının rutin olarak yaptıkları, bilimsel yönü ağırlıklı olan bir toplantı. Toplantıda bir konuşma yapacak olan ABD Merkez Bankası Başkanı Bernanke’nin söyleyecekleri, bu yılki toplantının önemini iyice artırdı.

Özetle; küresel piyasalar ABD ve Avrupa’da yeni parasal genişleme kararları çıkmasını bekliyorlar. Aslında “umuyorlar” demek daha doğru olacak. Küresel krizin başladığından beri adını değiştirip, aynı umuda oynamaya devam ediyorlar.

Geçen haftaya kadar Bernanke’nin 3. Parasal genişleme kararını açıklayabileceği konusunda daha büyük umut vardı. Toplantı yaklaştıkça bu umudun yavaş yavaş azaldığını görüyoruz. Avrupa Merkez Bankası ECB’nin Başkanı Draghi’nin bu toplantıya katılmayacağını açıklamasının, son günlerde yitirilen umutlarda önemli bir rol oynadığı görülüyor.

Dün itibariyle piyasalardaki beklenti daha çok, “Cuma günü Bernanke yapacağı konuşmada geçen hafta açıklanan FED tutanakları doğrultusunda konuşur; yani ne parasal genişleme kapısını kapatır ne de somut bir genişleme kararı acıklar” halini almıştı,

Cuma günü Bernanke piyasaları tatmin edecek bir parasal genişleme açıklaması yapmayınca, bu kez beklentiler FED’in Eylül ayı toplantısına ötelenecek... Bu toplantıda ne karar alınacağı tartışılacak, beklentiler şekillendirilecek ve piyasalar tarafından bu kez de bu toplantı satın alınmaya çalışılacak.

Aslında FED’in Eylül toplantısından da fazla bir şey beklenmediğini söylenebilir. Ancak piyasa oyuncuları yine de kesin konuşmuyorlar. Bazı oyuncuların “FED Eylül toplantısında yeni genişleme kararı açıklanmasa bile, eldeki kağıtların vadesinin uzatılması gibi piyasaları biraz rahatlatıcı kararlar çıkabilir” diyorlar. Yani piyasaların yeni umudu bu twist operasyonu olabilir.

Piyasalar, bir türlü ekonomiler canlanmadığı için, umutlarını tümüyle parasal genişlemeye bağlamış durumdalar. Parasal genişlemenin de şimdiye kadar bir çözüm olmadığını bile bile, kısa vadeli kar yazmak ve “sonunda piyasalara güven gelip yeniden ekonomilerin büyümeye başlaması için parasal genişlemelerin devam etmesi gerekir” diyerek, bu umudu satın almaya devam ediyorlar.

FED ve ECB de piyasalardaki bu eğilimi gördü; sürekli olarak yeni genişleme umutları yaratıp, söylemlerini “piyasaların önünde tutulan bir havuç” gibi kullanıyorlar. Onların da umudu, zaman uzadıkça güvenin oluşup, üretimlerin canlanması.

DİSİPLİNİN ÖNEMİ ARTIYOR

Aslına bakarsanız Bernanke yeni parasal genişleme kararı açıklasa da bir dert, açıklamasa da... Bir başka deyişle ne karar çıkarsa çıksın, sorunlar bitmeyecek, devam edecek...

Bu gerçek tüm dünya ekonomisi için de geçerli, Türkiye ekonomisi için de...

Ancak zaman uzadıkça, belirsizlik sürdükçe biriken risklerin, Türkiye’nin önümüzdeki dönemde küresel ekonomiye kıyasla daha fazla zorlanacağını gösteriyor.

Örneğin parasal genişleme olursa dünya petrol fiyatları artacak, Türkiye bu artıştan en fazla olumsuz etkilenen ülkelerden biri olacak. Yeni parasal genişleme, Türkiye’nin yine zorlanacağı, küresel faiz artış döneminin de öne çekilmesi anlamına da gelebilecek...

Genişleme kararı çıkmazsa, küresel likiditede sıkıntısı başladığında bundan en fazla zarar görecek ülkelerin başında da, yine sıcak para bağımlılığı nedeniyle, Türkiye gelecek. Hele ki; yılbaşından itibaren bölgede artması beklenen çatışma havasının, ekonomide siyasi risk unsurunun da devreye girmesine neden olabilir.
Parasal genişleme kararının hem küresel ekonomiye hem de bize getireceği yararları da zararları da uzatmak mümkün. Bence belirsizliğin, o ya da bu yönde yaşanacak dalgalanmaların kaçınılmaz olduğu önümüzdeki dönemde Türkiye’nin mali disipline her zamankinden fazla önem vermesi gerekiyor.