Osmanlı sarayının çocukları
Güncelleme Tarihi:
Ezgi BAŞARAN
Oluşturulma Tarihi: Şubat 12, 2006 00:00
Aygaz, kültür ve tarih kitapları dizisine sekizincisini ekledi: Osmanlı Sarayının Çocukları. Kitabı 27 yıl Topkapı Sarayı’nın Padişah Elbiseleri Bölümü’nün küratörlüğünü yürüten Doç. Dr. Hülya Tezcan hazırladı. "Şehzadeler ve Hanım Sultanların Yaşamları, Giysileri" adlı kitap, Osmanlı saraylarında büyüyen, çocuk yaşta büyük önem ve güce kavuşan şehzade ve hanım sultanların yaşamını farklı bir açıdan ele alıyor.
Onların doğumlarından aile içindeki statülerine, eğitim, düğün gibi sosyal yaşam olgularına, giyim kuşamlarına, portre fotoğraf ve tablolardan mühür gibi kişisel eşyalarına kadar pek çok konuya değiniyor. Şehzade ve hanım sultanların, Osmanlı hanedanının yönetim politikasındaki yerini anlatarak başlayan kitap, daha sonra hanedanın aile içi ilişkilerini, doğum ve ölüm geleneklerini ele alıyor. 250’den fazla fotoğrafın yer aldığı kitapta Osmanlı saray yaşantısının tarih kitaplarında çok işlenmemiş ve çoğu zaman yanlış aktarılmış yönlerini de görüyoruz. Saray çocuklarının tüm eğitim süreçlerini; sancağa çıkış, kafes hayatı ve tahta çıkış gibi önemli olayların akışını aktaran kitabın en ilginç yanı çocuk giysileri, oyuncakları ve aksesuarları. Geçtiğimiz günlerde hayatını kaybeden son halife Abdülmecid’nin kızı Dürrüşehvar Sultan’ın çocukluk elbiseleri de bunlar arasında.
GALATA İŞİ TEPEBAŞI KUMAŞI
18. yüzyılda hüseyni denilen işlemeli kumaşlar moda olmuştu. Galata’da gayrimüslimlerin evlerinde yapılan bu işlemelere Galata işi veya Tepebaşı kumaşı da denirdi.
CEKET TAKIM BABALARININ TERZİSİNDEN
Saray koleksiyonunda saray terzisi "M.Palma & Fils: D. Lena, P.Parma" etiketini taşıyan bu takım II. Abdülhamid’in 1905’te doğan oğlu Abit Efendi’ye iki yaşındayken dikilmişti.
İşte Dürrüşehvar Sultan’ın çocukluğu
Topkapı Sarayı Müzesi koleksiyonundaki Abdülaziz’in torunu ve son halife Abdülmecid Efendi’nin kızı Dürrüşehvar Sultan’ın oyuncaklarının çoğu ya Avrupa’dan ya da Avrupa eşyası satan bonmarşelerden satın alınmıştı. Bu yatak odası takımı bir bebek evinin parçaları. Yatağın işlemeli yatak örtüsüyle dantelli yastıkları çok özenli. Tuvalet masasıyla aynalı gardırobu hiçbir ayrıntı ihmal edilmeden hazırlanmış. Bir de bebekler için biri sedefli diğeri düz iki nalın var.
OYUNCAK BEBEKLERİ CARİYELERİN ÇOCUKLARIYDI
Şadiye Osmanoğlu’nun anlattığına göre hanım sultanlar için küçük bebekleri olan Kafkas ve Çerkez asıllı genç cariyeler satın alınırdı. Küçük hanımlar onların saçlarını tarar, örer, kendi biçip diktikleri elbiseleri giydirirlerdi. Ancak 1780’de İstanbul’da elçilik yapan Thomas Hope’un ailesiyle birlikte gelirken kızlarının oyuncak bebeklerini de getirmiş olduğu, bebeklerin Osmanlı tarzı giysileri olduğu görülür. Bu elbiseler Edinburgh Müzesi koleksiyonunda bulunuyor.
KIYAFETLER BATI TARZINA DÖNDÜ
Bu bir kız çocuğu elbisesi ve botları. İpek atlas üzerine sarı telle ajurlu olarak işlenmiş. Osmanlı kıyafetlerinin tamamen Batı tarzına dönüştüğü döneme ait bu kıyafetin kaydında sadece Mehmed’in torununa ait olduğu yazılı.
V. MURAD’IN TORUNUNUN ELBİSESİ
19. yüzyılın sonlarından bir kız çocuğu elbisesi. Uzun etek ve ceketten oluşuyor. V. Murad’ın torunu Celile Sultan’a ait. Bu hanım sultanla ilgili elde hiç bilgi yok.
GALATA İŞİ TEPEBAŞI KUMAŞI
18. yüzyılda hüseyni denilen işlemeli kumaşlar moda olmuştu. Galata’da gayrimüslimlerin evlerinde yapılan bu işlemelere Galata işi veya Tepebaşı kumaşı da denirdi.
CEKET TAKIM BABALARININ TERZİSİNDEN
Saray koleksiyonunda saray terzisi "M.Palma & Fils: D. Lena, P.Parma" etiketini taşıyan bu takım II. Abdülhamid’in 1905’te doğan oğlu Abit Efendi’ye iki yaşındayken dikilmişti.
İşte Dürrüşehvar Sultan’ın çocukluğu
Topkapı Sarayı Müzesi koleksiyonundaki Abdülaziz’in torunu ve son halife Abdülmecid Efendi’nin kızı Dürrüşehvar Sultan’ın oyuncaklarının çoğu ya Avrupa’dan ya da Avrupa eşyası satan bonmarşelerden satın alınmıştı. Bu yatak odası takımı bir bebek evinin parçaları. Yatağın işlemeli yatak örtüsüyle dantelli yastıkları çok özenli. Tuvalet masasıyla aynalı gardırobu hiçbir ayrıntı ihmal edilmeden hazırlanmış. Bir de bebekler için biri sedefli diğeri düz iki nalın var.
OYUNCAK BEBEKLERİ CARİYELERİN ÇOCUKLARIYDI
Şadiye Osmanoğlu’nun anlattığına göre hanım sultanlar için küçük bebekleri olan Kafkas ve Çerkez asıllı genç cariyeler satın alınırdı. Küçük hanımlar onların saçlarını tarar, örer, kendi biçip diktikleri elbiseleri giydirirlerdi. Ancak 1780’de İstanbul’da elçilik yapan Thomas Hope’un ailesiyle birlikte gelirken kızlarının oyuncak bebeklerini de getirmiş olduğu, bebeklerin Osmanlı tarzı giysileri olduğu görülür. Bu elbiseler Edinburgh Müzesi koleksiyonunda bulunuyor.
KIYAFETLER BATI TARZINA DÖNDÜ
Bu bir kız çocuğu elbisesi ve botları. İpek atlas üzerine sarı telle ajurlu olarak işlenmiş. Osmanlı kıyafetlerinin tamamen Batı tarzına dönüştüğü döneme ait bu kıyafetin kaydında sadece Mehmed’in torununa ait olduğu yazılı.
V. MURAD’IN TORUNUNUN ELBİSESİ
19. yüzyılın sonlarından bir kız çocuğu elbisesi. Uzun etek ve ceketten oluşuyor. V. Murad’ın torunu Celile Sultan’a ait. Bu hanım sultanla ilgili elde hiç bilgi yok.