Öldüren spor değil gizli kalp

İç hastalıkları, kardiyoloji ve spor hekimliği olmak üzere üç ayrı uzmanlığı bulunan Prof. Dr. Erdem Kaşıkçığlu, Sistem yayınlarından yeni çıkan “Spor Öldürmesin” kitabında tam da bu sorunun yanıtını arıyor. Sporda ani ölümden kasıt sportif aktivite sırasında veya takip eden 1 saat içinde herhangi bir travma olmaksızın gerçekleşen ölümler. Prof. Dr. Kaşıkçıoğlu, “Sahada hayatını kaybedenler medyanın ilgisini çekerken, bir saat içindeki diğer kayıplardan ölen sporcunun yakınları dışında toplumun büyük kısmının haberi olmaması, sorunun görünenden daha büyük olduğunu gösteriyor” diyor.

Eminim çoğunuzun aklına tam da bu nedenle egzersiz yapmanın hayatı tehdit edip etmediği geliyor. Hatta hiç egzersiz yapmayanlara göre egzersiz yapanların ani ölümle karşılaşma riskinin 3 kat fazla olduğunu öne sürenler var. Prof. Dr. Kaşıkçıoğlu, “Yapılan çok sayıda gözlem ve bilimsel araştırma bu yargıyı çürüttü. Spor yapanlarda görülen bu oransal artışın, bu sporculardaki gizli kalp hastalığının oraya konmamış olmasından kaynaklandığı düşünülüyor. Spor neden değil, sadece süreci etkileyen bir unsur” diyor. Peki sporcular eğer spor yapmamış olsalardı halen yaşıyor olurlar mıydı? Prof. Dr. Kaşıkçıoğlu buna “Spor yapmamış olsalardı bile günlük yaşantılarındaki herhangi bir stresle aynı sonu yaşayabilirlerdi” karşılığını veriyor.

 

35 YAŞINDAN ÖNCE  KALP BÜYÜMESİ VE DOĞUŞTAN SORUNLAR 35 YAŞINDAN SONRA DAMAR TIKANMASI ÖLDÜRÜYOR

 

Spora bağlı yaşanan ani ölümlerin yüzde 95’inden fazlası kalp ve damar sisteminden kaynaklanıyor. Yani kalp kasının yapısal bozuklukları, kalp kasının beslenmesiyle ilgili damarsal sorunlar, ritim bozuklukları ve diğer kalple ilgili sorunlar. 35 yaşın altında sporcularda özellikle aşırı kalp kası büyümesi ve doğumsal damar sorunları ölüm nedeni. 35 yaşın üstündeki sıklıkla görülen ölüm nedeni ise damar sertliği sonucu kalp kasının beslenmesinin bozulması.

 

ERKEN TANI NEDEN ZOR?

 

Sportif aktivite sırasında meydana gelen ani ölümlerin sebeplerinin önceden tanısı zor. Prof. Dr. Kaşıkçıoğlu şunları söylüyor:
“Ancak çalışmalar kalp dolaşım bozukluğu olan sporcularda, sportif aktivitesi sırasında ve sonrasında tehlike belirtisi olarak kabul edilebilecek belirtilerin görülebileceğini ve bunlara dikkat edilmesi gerektiğini gösteriyor. Ani ölüm riski taşıyan sporcuların egzersiz sırasında ve egzersiz dışında gözlenebilen bazı şikayetlerinin olduğu biliniyor. Örneğin hipertrofik kardiyomiyopati ve koroner arter bozukluğu nedeniyle ölen sporcuların ölmeden önce göğüs ağrısı, baş dönmesi, baygınlık ve şiddetli solunum güçlüğü gibi belirtiler tespit edilmiştir.”

AMERİKADA EN SIK BASKETBOLCULAR, AVRUPA’DA FUTBOLCULAR ÖLÜYOR

 

Amerika’da en sık basketbol ve Amerikan futbolunda, Avrupa’da ise başta fotol olmak üzere birçok spor branşından ölümler bildirildiğini hatırlatıyor. Ölen sporcular arasında erkek-kadın oranı 1’e 5. Prof. Dr. Kaşıkçıoğlu, “Kadınlarda daha sık görülmesinin nedeni hem spora katılımlarının erkekler kadar olmaması hem de yüksek yoğunluklu sportif aktivite yapanların daha az olmasından kaynaklandığı düşünülüyor” diyor.

 

KALP DIŞI SORUNLAR

 

Sporcularda kalp ve damar dışında ani ölümlere yol açan başka sorunlar da var. Bunlar, astım, akciğer embolisi, sıcak çarpması, beyin damarları embolisi, beyin atar damarlarının yırtılması, beyin damarlarının anevrisması, kafa ve boyun bölgesindeki omurilik darbeleri, ilaç kullanımı-doping, aşırı sıvı-elektolit kaybı.

 

BİRKAÇ NOT

 

* Sessiz hastalıkların farkında olmanın tek yolu spor öncesi kontrollerden geçmek. Aktif profesonel bir spor yaşantısına yeni başlayanların dikkatli bir kalp ve dolaşım sistemi muayenesinden geçirilmesi ve bazı testlerin tekrarlanması zorunlu olmalı.
* Sporcu kalbi uzun süreli sportif aktiviteye uyumun sonucunda normalde beklenen ölçülerden daha büyük oluyor. Ama bu normaden sapmaya rağmen kalp fonksiyonel olarak daha iyi durumdadır.
* En sık görülen uyum göstergesi dakikada kalp vuruş sayısının azalması.
* Hipertansiyon olanların spor yapmaları, kan basıncının kontrolsüz yükselmesi dolasıyla istenmeyen olayların gelişimini kolaylaştırabiliyor.

 

SAHADA HAYATINI KAYBEDENLER

 

* 1996’da Franck Sarraboyrouse ve William Disciullo aynı gün içinde kalp krizi geçirerek öldü.
* 2000 Ağutos: Alman amatör liglerinlei iki hafta içinde,  16. 30 ve 42 yaşlarındaki 3 futbolcu maç sırasında kalp krizi geçirdi.
* 2004: Miklos Feher Benfica’da oynarken kalp krizi geçirerek öldüğünde 24 yaşındaydı.
* 2007: Sevilla FC’nin as oyuncularından Antonio Puerta kalp krizinden öldü.
* 2009: Daniel Jarque antremanda geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* 2011: Naoki Matsuda antreman sırasında kalp krizi geçirdi. İki gün büyük ağrılarla yaşadıktan sonra ölüme yenildi.
* 2012’de Piermario Morosini de maç sırasında geçirdiği kalp krizi nedeniyle öldü.