Okullar şişmanlatıyor

Cocuklar ev dışındaki vakitlerinin çoğunu okulda geçirirler. Okul kantinlerinde fast-food besinler ve yüksek kalorili, şekerli içeceklerin yer alması çocukların beslenme alışkanlıklarını olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca öğle yemeği servisi olan okullarda yemeklerin yapımında fazlaca doymuş yağ ve katkı maddelerinin kullanılması da kilo fazlalığı ve şişmanlığın çocuk ve gençlerimizde yayılmasını engelleyememektedir. Bu yüzden okul, sağlıklı beslenme ortamının sağlandığı ve fiziksel hareket alışkanlığının kazandırıldığı kurumlar olmalıdır. Okullarda yeterli ve dengeli beslenme seminerleri ve dersleri verilmeli, her fırsatta beslenme ve harekete yönelme ile ilgili bilgiler aktarılmalıdır.

NASIL YARDIM EDECEKSİNİZ?

Eğer çocuğunuz fazla kilolu ya da şişmansa öncelikle ona karşı kabul edici, sevgi dolu ve destekleyici bir tutum içinde olmalısınız. Çocuklar anne ve babalarından destek aldıklarını hissederlerse psikolojik sorunları azalır. Kendilerine güvenleri artar. Kilo verme yönündeki yaşam tarzı değişikliklerine daha kolay uyum sağlarlar. Çocuğunuzla uygun bir ortam ve zamanda kilo sorunu hakkında konuşmakla işe başlayabilirsiniz.

Sert, hiddetli ve ani çıkışlardan, onları azarlamak, üzmekten ve lakap takma gibi olumsuz davranışlardan kesinlikle uzak durun. Mümkünse siz ve eşiniz çocuğunuz için iyi birer model olmaya çalışın. Öncelikle sorunun önemini, niçin mutlaka çözülmesi gerektiğini ve bunun nasıl yapılacağını çocuğunuza anlatmalı ve anlattıklarınızı ilk olarak kendiniz uygulamaya başlamalısınız.

Çocuğunuzun uzman bir hekim tarafından tıbbi muayeneden geçirilmesi, şişmanlığının muhtemel tıbbi nedenlerinin belirlenmesi için zorunludur. Sadece doktorunuzun önerileri doğrultusunda davranmaya, doktorunuzla birlikte onun beslenmesini düzenleyip dengeleyen deneyimli bir diyet uzmanından da yararlanmaya, gerektiğinde psikolojik danışmanlık almaya çalışmalısınız. Şarlatan çözümlere, mucize reçetelere asla itibar etmemelisiniz.

Onlar farklıdır

Çocuklar ve gençler doğal neofobiklerdir: Çocukların doğalarında yeni lezzetleri tatmak veya denemek pek yoktur. Yeni yiyecek denemeleri yapmaktan pek hoşlanmaz, farklı besinleri çok sevmezler. Birkaç defa deneyerek, teşvik ederek, üsteleyerek yeni şeyler yemesini sağlayabilirsiniz. Sabırlı olmalı, uğraşmalısınız.

Çocuklar ve gençler sık sık atıştırmayı sever: Çocuğu tabağındaki her şeyi bitirmeye zorlamak iyi bir yöntem değildir. Yemekler dışında atıştırmayı yasaklamak ise büyük bir yanlıştır. Çocuklar sık ve az yemeyi, acıktıkça hemen beslenmeye yönelmeyi severler. Atıştırmalarına engel olmayın.

Çocuklar ve gençler besleyici değeri olan gıdalara gereksinim duyan ama çok küçük midelere sahiptir: Beslenmelerini dengeli ve yeterli ama mutlaka yüksek düzeyde mineral, vitamin, esansiyel yağ asitleri ihtiva eden bir yapıda yürütmek gerekir. Onları özenle beslemeli, beslerken eğitmeli ve beslenme bilinci ile yetiştirmelisiniz.

Sağlıklı beslenmelerini sağlayın

Öğrenciler, aileler, yemek hazırlayan kimseler ve eğitimciler okuldaki beslenme programı ile ilgilenmelidir.

Sağlıklı beslenme programının hazırlanması için gerekli kaynaklar ve destekler sağlanmalıdır. Okul yemekleri beslenme standartlarına uygun olmalıdır. Değişik tariflerle yemeklerin hazırlanması ve öğrencilerin sevdiği yemeklerin pişirilmesi önemlidir.

Öğrencilerin yemeklerini arkadaşları ile rahatça yiyebilecekleri yemek yeme süreleri olmalıdır.

Öğrencilerin çok fazla beklemeden istedikleri yemekleri yiyebilmeleri için güzel ortamlar sağlan-malıdır.

Anne ve babalar neler yapmalıdır

Büyüme çağındaki çocuklar ve gençleri;

* Kepekli buğday ekmeği, bakliyat, taze sebzeler ve bol meyve ile beslemeye özen göstermelisiniz.

* Yağsız et, balık, tavuk ve yağı azaltılmış süt ürünleri (peynir, yoğurt, ayran) ile beslemelisiniz.

* Bol ve kaliteli su içmelerini sağlamalısınız.

* Bütün bunları onlarla birlikte siz de uygulamalısınız.

Sağlıklı yeme davranışı oluşturun

* El altında sağlıklı ve besleyici değeri yüksek gıdalar (sebze, meyve, meyveli yoğurtlar gibi) bulundurmaya çalışın.

* Çocuğunuz kendisini aç hissetmediği zaman, onu yemek yemeye zorlamayın.

* Haftada bir kereden fazla fast-food gıdalar tüketmesini engelleyin.

Evinizde sağlıklı bir beslenme ortamı yaratın

* Uyguladığınız diyete sadece bazı kişilerin değil, ailedeki herkesin uymasını sağlayın

* Yağ ve şeker gibi, yüksek kalorili gıdalardan uzaklaşın

* Az kalorili ve besin değeri yüksek gıdalarla beslenin. (Sebze ve yoğurt gibi)

* Yemeklerinizi küçük porsiyonlar halinde servis edin.

* Cezalandırma yöntemi olarak yemek vermemek veya ödüllendirmek için yemek vermek gibi davranışlardan kaçının.

7 günlük örnek menü

CUMARTESİ

Kahvaltı

1 ince dilim az yağlı kaşar peyniri

1 ince dilim tam buğday unlu ekmek

2-3 adet zeytin

1 tatlı kaşığı bal

Ara öğün

Meyve salatası

Öğle

Hamburger (mayonez ve sos içermeyecek)

Salata

1 su bardağı ayran

Ara öğün

Kuru meyve ve peynir

Akşam

1 kase sebze çorbası

Tam buğday unlu ekmek

3 yemek kaşığı zeytinyağlı taze fasulye

Ara öğün

1 küçük muz

1 su bardağı süt

YARIN

Pazar menüsü

Davranışların düzeltilmesi bir zorunluluktur

Davranışların düzeltilmesi, beslenme ve fiziksel aktivitedeki değişiklikleri kapsar. Çocuklar ve gençlerdeki bu düzeltilmesi gereken davranışlar aile ile işbirliğini gerektirir.

* Tüketilen gıdaların miktarı ve cinsini hatırlamak veya yapılan egzersizin tipini, süresi ve yerini not etmek için bir kayıt tutma sistemi oluşturulması gerekiyor.

* Tehlikeli durumları bilmek ve onlardan kaçınmaya çalışmayı öğrenmek de faydalı oluyor.

* Her olumlu hareketin küçük de olsa ödüllendirilmesi çok etkilidir. Egzersiz için önceden tespit edilen sürenin zamanında bitirilmesi ödüllendirme sebebi olabilir.

* Konulan hedeflere uymanın ödüllerini aile ve çocuklar birlikte koymalıdır.

* Özellikle yüksek kalorili gıdalar ödül olarak kullanılmamalıdır.

* Kilo fazlalığı ve şişmanlık ile ilgili gerçekçi olmayan hedeflerin ve yanlış düşüncelerin değiştirilmesi, genel görünümün daha gerçekçi ve pozitif olmasının sağlanması gerekmektedir.

* Aile ve çocuk haftalık hedefleri de birlikte oluşturuyorsa başarı da artıyor. Bir anlaşma yapmak ve bu anlaşmaya bütün aile fertlerinin uyacaklarına dair tek tek imza atmak hedefleri daha gerçekçi ve ulaşılabilir yapabilir.

* Çocuğa aile, arkadaşlar ve komşulardan olmak üzere olumlu yönlerde etkileyecek ve teşvik edecek sosyal bir destek sağlanmalıdır.
YARIN FİZİKSEL AKTİVİTE REHBERİ