Ne iş yaparsın, ‘enginar soyarım’

PENGUEN Gıda’nın patronu Orhan Gençoğlu anlattı, işin adını Türk Eximbank Genel Müdürü Ahmet Kılıçoğlu koydu: ‘Ne iş yaparsın? Enginar soyarım abi...’Geçen gün Düsseldorf’ta Alman Metro Group Başkanı Hans-Joachim Körber, Eximbank Genel Müdürü Ahmet Kılıçoğlu ve Penguen Gıda’nın patronu Orhan Gençoğlu’yla yemek masasında sohbetteyiz.Orhan Gençoğlu, Türkiye’de tarımın, tarıma dönük sanayinin sorunlarını anlatırken, İngiltere’ye yaptığı ilginç bir ihracatan söz etti:‘Türkiye, dünyanın önde gelen greyfurt üreticilerinden. Biz şu anda sadece İngiltere’ye yılda 10 milyon Euro dolayında greyfurt konservesi ihraç ediyoruz. Greyfurtu dilimleyip, zarını soyuyoruz. Sonra konserve yapıyoruz.’Gençoğlu, greyfurt işini İsrail’den öğrendiklerini, kendilerinin de İsrail’den elemanlar alarak bu işe başladıklarını belirtti.Sözü bir süredir kafaya taktığım karaciğerin ilacı enginara getirdim:‘Dardanel, kalp enginar yapıyordu. Tat, Tukaş gibi markalar bu işe girmişti. Son dönemlerde market raflarında kalp enginar azaldı. Dardanel’in patronu Niyazi Önen’e sordum, ‘Hem tarımı çok zor, hem de sürümü beklediğimiz gibi olmadı’ diye yakındı. Sizin kalp enginar üretiminiz var mı?’TEK TEK ELLE SOYULUYORGençoğlu, ihracata dönük kalp enginar üretimi yaptıklarını, iç pazara sunmadıklarını söyledi.‘Fiyatı yüksek, o yüzden içerde sürümü fazla olmuyor galiba’ diye sordum, Gençoğlu, bu kez örnek verdi: ‘Örneğin enginar mevsiminde bizim gibi fabrikalar, bir-iki aylığına ‘enginar soyucu’lar alır. Onlar konservesini yapacağımız veya dondurulmuş ürün olarak sunacağımız enginarları soyarlar. Elle soyulduğu için maliyeti ona göre yüksek olur.’Gençoğlu, örneği anlatırken atıldım:‘Ne yani, enginar soyan profesyonel bir ekip mi var Türkiye’de?’Gençoğlu, ‘Elbette’ derken, Eximbank Genel Müdürü Ahmet Kılıçoğlu söze girdi: ‘Ne ilginç işler var arkadaş. Düşünsenize, ‘Ne iş yaparsın?’ diye sorup, ‘Enginar soyarım abi’ yanıtı alıyorsunuz. Gerçekten ilginç.’Bu sohbet sonrasında Niyazi Önen’e de ‘enginar soyan ekip’i sordum, biraz daha detay verdi: ‘Bu ekipte bulunanların sayısı 500-1000 dolayındadır. Çoğu Kırşehir ve Ankara kökenlidir. Genellikle pazarlarda falan enginar işi yaparlar. Mevsim geldiğinde bizim gibi fabrikalarla anlaşırlar. Geçen yıl enginar başına ortalama 75 bin lira vermişiz. İki ay boyunca günde 12 saat çalışıp, işi bitirirler.’SEZONDA 4 MİLYARPeki enginar soyan bir makine yok mu? Önen, yanıtladı: ‘Aslında İspanya enginar soyma makinesi yaptı. Ancak, biz elle soydurmayı tercih ediyoruz. Hem geçici de olsa istihdama katkıda bulunuyoruz...’Günde ortalama 1000 enginar soyabilen bir kişi, iki ayda 4-4.5 milyar lira arasında bir gelire ulaşabiliyor...Buradan Orhan Gençoğlu’nun bir başka sözüne dönüyorum:‘Penguen Gıda olarak 7 bin anlaşmalı çiftçimiz var...’Önümüzde çetin bir Avrupa Birliği (AB) müzakere süreci duruyor. Bunun önemli bir bölümünü de tarım oluşturuyor. AB, 35 milyon olan tarım nüfusunun 20-25 milyona indirilmesini istiyor.Küçücük bir enginar örneği, anlaşmalı çiftçilik olayı, tarım ve tarıma dönük sanayinin el ele gelişmesiyle sorunun çözülebileceğini gösteriyor...Enginar soymayı küçümsemeyelim, değişimi birlikte yaratalım...