Nazanin’i kurtarmak için 2.3 milyar TL

GEÇEN yıl casusluk suçlamasıyla İran’da tutuklanan İngiltere ve İran çifte vatandaşı Nazanin Zaghari-Ratcliffe (38) adlı kadının serbest kalması için iki ülke arasında yapılan görüşmeler eski defterleri yeniden açtı. Thomson Reuters Vakfı adlı yardım kuruluşunun proje yöneticisi olarak görev yapan Nazanin, ocak ayında İran’da rejimi devirmeye çalışmaktan suçlu bulunarak 5 yıl hapis cezası aldı.

TANK ANLAŞMASI

İngiliz hükümetinin, Nazanin’in serbest bırakılması yönündeki çabaları sonuç vermezken, Telegraph ve The Sun gazeteleri yeni bir girişim olduğunu yazdı. Buna göre Tahran, yardım görevlisi kadının iadesi karşılığında İngiltere’den 1979 yılında iki ülke arasında yapılan silah satışı anlaşmasından kalan borcunu ödemesini istedi. 1979’da Şah Pehlevi iktidardayken, İran hükümeti İngiltere’den bin 750 adet Chieftan model tank almak üzere anlaşma yapmıştı.

İran Şahı, İngiltere’ye tankların ücretinin tamamı olan 650 milyon sterlini (3.3 milyar TL) baştan öderken, İngilizler tankların 185 adetini gönderdi. Ancak geri kalan tankların sevki, İran’da yaşanan İslam Devrimi nedeniyle durdu. İran’ın yeni İslamcı hükümeti, İngiltere ile anlaşmayı iptal etti ve İngiliz hükümetinden gönderilmeyen tankların parasının iadesini istedi. İran yönetiminin geri ödenmesini istediği tutar 450 milyon sterlin (2.2 milyar TL) oldu.

Mesele çözülmeyince İran, uluslararası yargıya başvurdu. Lahey Daimi Tahkim Divanı, 2001 yılında İran lehine karar verdi. Bu kararın ardından İngiltere Hazine Bakanlığı, söz konusu miktarı İngiliz Yüksek Mahkemesi adına yatırdı. 2009 yılında Uluslararası Ticaret Mahkemesi de İngiltere’ye parayı ödemesi için çağrı yaptı. Ancak İran’a yönelik ambargolar nedeniyle İngiltere ödemeyi yapmadı. The Sun gazetesi, Nazanin’in durumuyla ilgili görüşmeler sırasında İranlı yetkililerin bir dizi talep sıraladığını, bunlardan birinin de 1979’daki anlaşmadan kalan paranın geri ödenmesi olduğunu yazdı. The Sun, İngiltere Hazine ve Dışişleri Bakanlıkları’nın ödemeyi yapmak için BM’nin İran’a uyguladığı askeri malzemeler konusundaki ambargolarını aşmaya çalıştığını yazdı.

ORTADOĞU’DA POPÜLERDİ

İngiliz yapımı Chieftain tankları, 1960’lardan 80’li yıllara kadar İngiliz ordusunun ana savaş tankıydı. Tank, yabancı ülkelere de ihraç edildi. Alıcılar ise Ortadoğu ülkeleri oldu. Bugün envanterinde bu tankları bulunduran ülkeler ise İran, Ürdün ve Umman. Geçmişte İsrail, Kuveyt ve Irak da bu tankları kullanmıştı.

‘İKİ KONUNUN BAĞLANTISI YOK’

İNGİLİZ Telegraph gazetesi de “İngiltere, iyi niyet göstergesi olarak İran’a 450 milyon sterlin göndermeyi planlıyor. Dışişleri Bakanı (Boris Johnson), Nazanin Zaghari-Ratcliffe’i kurtarmak için “her şeyi yapacağını söylemişti” diye haber yaptı. Haberler İngiliz Dışişleri Bakanı Boris Johnson’ın önceki gün Nazanin’in eşiyle görüşmesinin ardından geldi. Basında söz konusu ödemenin, Nazanin’le ilişkilendirilmesi üzerine İngiltere Başbakanı Theresa May’in sözcüsü, İran’a olan 450 milyon sterlinlik borçla, Nazanin’in durumu arasında bağlantı olmadığı açıklamasını yaptı. Sözcü, “İki mesele arasında bir bağ görmüyoruz. Haberler spekülasyon” dedi.