Muharrem Sarıkaya: TOBB'daki siyasi değişim...

Muharrem SARIKAYA

TÜRKİYE Odalar ve Borsalar Birliği'nin dün başlayan 55'inci Genel Kurulu'nda yaşananlar bizi geçmişe götürüyor.

Merkez sağda Adalet Partisi'nin kalesi olmanın ötesine gitmeyen, yaptığı açıklamaları dahi bu düzlemde algılanan TOBB, dün daha farklı bir çehre çiziyor.

TOBB'daki bu değişimi anlamak için 20 yıl kadar öncesine dönmek gerekiyor.

O tarihlerde, TOBB Genel Kurulu'na bir yerlerden hazırlanmış bir liste getirilir ve delegenin önüne konulurdu. Liste yarışı diye bir olgu hafızalardan dahi geçirilmezdi.

* * *

TOBB'daki bu yapıyı yıkmak için kolları ilk sıvayan Turgut Özal oldu.

İktidara geldiği 1983'te ilk icraatından biri, TOBB seçimlerinin kurallarını değiştirmek oldu. 1986 yılında çıkardığı kanun, yönetimin delege tarafından doğrudan seçilmesi kuralını kaldırdı.

Delegelerin beş ayrı konseyi belirlemesi, onların da içinden yönetimi çıkarması yöntemini getirdi.

Özal'ın bundaki amacı, TOBB yönetiminin tek elden belirlenmesinin önünü kesmekti.

Daha açık ifadeyle, Demirel'in TOBB üzerindeki ağırlığını yok etmekti.

Değişiklik sonrası yapılan ilk kongrede iki liste yarıştı.

Ancak beklenen gerçekleşmedi, Demirel ağırlığı devam etti.

Sonraki yıllarda konseyler için yarış olsa da yönetim tek listeyle belirlendi.

Yalım Erez'in başkanlığı döneminde, etkin bir sivil toplum örgütü olarak ön plana çıktı.

Hükümetler üzerinde yok olmaya başlayan yaptırım gücü bu dönemde yeniden işlerlik kazandı.

Erez'in, TOBB'un hükümetteki patronu Sanayi Bakanlığı'na, yakın arkadaşı Fuat Miras'ın da Odalar Birliği Başkanlığı'na gelmesiyle, bu etkinlik en üst noktasına ulaştı.

TOBB, diğer dört sivil toplum örgütüyle de kol kola girdi.

Sonucunu da aldı.

Birçok kişinin tepkisini çeken Refahyol hükümeti, beşli sivil toplum örgütünün girişimi sonucu yıkıldı.

Askerin kışla kapısından dönmesini sağlarken, seçim sonrası yeni hükümetin oluşmasında da etkin rol üstlendi.

* * *

TOBB, geçmişteki merkez sağ yapısından belirli ölçüde uzaklaşıp, hemen her siyasi görüşten insanları kucaklayan politikasının karşılığını aldı.

‘‘Merkeze oturan etkin sivil toplum örgütü’’ niteliğine de bu dönemde kavuştu.

Milli Eğitim Şûra Salonu'nda dün delegelere bakıldığında da TOBB'un geldiği bu nokta çok daha net görülüyordu.

Altı seçim geçirip, elene elene bu noktaya kadar gelmiş, her biri bölgesinde en etkin işadamı olan bin delege...

16 yıl aradan sonra bugün iki listeli seçim yaşanacak olsa da ortaya çıkan tablo TOBB'daki değişimi onaylıyor.

Başkanlığını sol bir partinin üstlendiği hükümete, hoşuna gitmeyen ekonomik kararlarına rağmen, ‘‘enflasyonun inmesine destek olunması’’ amacıyla omuz veriyor.

DSP Lideri Bülent Ecevit, 1980 öncesinin aksine TOBB kongresi öncesi verilen kokteyle eşi Rahşan Ecevit'le birlikte katılıyor. Dünkü genel kurul açılışına da sağ kolu, Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan'ı gönderiyor.

MHP Lideri, Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli de dün genel kurulun açılışına katılıp konuşma yapıyor.

Merkez sağın iki lideri ise dünkü genel kurula gelmiyor.

TOBB, ‘‘merkezde geniş yelpazeli’’ yapıya da siyasetçilerden önce ulaşıyor.