Merkez’in körüklediği faiz indirme yarışı

Geçmişte bankalar arasında yaşanan faiz yarışlarının nelere malolduğunu yakından izleyen bir gazeteci olarak, uyarmak gerektiği görüşündeyim; bu yarış iyice kızışabilir...

Bazı büyük bankalar konut kredileri başta olmak üzere, yüzde 1’in altına indirdikleri faizleri giderek düşürmeye devam ediyorlar.

YARIŞA MECBUREN KATILANLAR

Bunun birçok nedeni var tabii ki... Örneğin üst sıraları paylaşan bankalar arasında değişiklikler olması yani özel bankalar arasındaki liderlik değişiminin sancılarını görmek mümkün. Hem aktif hem pasif boyutunda sıralama değiştikçe, üst sıralardakiler daha agresif davranıp, kaybettikleri payları geri alma telaşına girdi. Böyle bir yarış başladığında artık geri durmak mümkün olmuyor. Aksine, büyük bankalar arasındaki yarış kızıştıkça bundan zarar görecek küçük bankalar da mecburen yarışa katılıyorlar. O zaman tümüyle bir yarış ve risklerin hesapsız artışıyla karşı karşıya kalıyoruz.  �

Sadece özel bankalar değil kamu bankaları da, hele ki iş faiz indirme olduğu için, mecburen bu yarışa katılacak ve işler iyice kızışacaktır.

Başlayan yarışın nedenlerinden biri liderlik iken, buna cesaret veren iklimi yaratan ise tümüyle Merkez Bankası’nın aldığı kararlar ve yaptığı faiz açıklamaları.

ENFLASYON TEHLİKESİ

Bazı bankacılar Merkez Bankası’nın başka çaresi olmadığını çünkü enflasyon tehditinin neredeyse tümüyle kaybolduğunu söylüyorlar. Aynı bankacılar bu kadar likidite pompalanmasının ardından mutlaka enflasyon kaygısının başlayacağını kabul ediyorlar ama o zaman da Merkez Bankası’nın faiz artırımından çekinmeyeceği görüşündeler.

Buna karşılık bazı banka yöneticileri ise Merkez Bankası’nın faiz indirimlerinin ve verdiği faiz mesajlarının aşırıya kaçtığını, bunun “hesap kitap yapmadan faiz indirme yarışı” başlattığı görüşündeler. Bankalar arasındaki faiz indirme yarışına uyum sağlamak için herkesin zorunlu olarak indirim yaptığını ancak yaptıkları hesaplarda bu fiyatların rasyonel olmadığını herkesin gördüğünü kaydediyorlar. Bu bankacılar enflasyon tehlikesinin mutlaka karşımıza çıkacağını, ne zaman çıkacağını bilmediklerini, o dönemde Merkez Bankası’nın “indirdiği kadar kolay” faiz artıramayacağının ise açık olduğunu söylüyorlar.

BANKACILARDA GÖRÜŞ AYRILIĞI

Özetle; bankacıların bir bölümü bu tavrı doğal karşılasa da, çoğu Merkez Bankası’nın faiz indirirken ve faiz konusunda açıklama yaparken “temkini elden bıraktığı” görüşünde. Bunun piyasaya moral verdiğini, Hazine’nin borçlanmasını kolaylaştırdığını herkes kabul ediyor ama bazıları bunun bilinçli yapıldığını , bazıları ise doğal sonuç olduğunu söylüyor.

Bu arada, bankacıların hemen hepsi sorumuz üzerine, “Merkez Bankası’nın Hazine borçlanmasına yardımcı olmak gibi bir amacı olamayacağını” kabul ediyor.

Bankaların  Hazine kağıtları por tföylerinin bilanço içindeki payı yeniden yüzde 30’lara çıktı. Faiz artışı başladığında, bu oranın bankaları tehdit edecek  bir oran olduğu kesin...

Özetle; bankacıların bir bölümü işlerine geldiği için Merkez’in faiz indirme konusundaki yarattığı iyimserlik havasının yerinde olduğunu, buna bağlı bankalar arasında yarış başlasa da bunun tehlikeli olmadığı görüşünde. Bazı bankacılar ise bankalar arasında başlayan faiz yarışının tehlikeli olmaya başladığını, bu yarışı körükleyen unsurun Merkez’in tavrı olduğu görüşündeler. Aşırı faiz indirimleri ve temkini elden bırakan, “faiz düşmeye devam edecek ve uzun süre faiz düşük kalacak” mesajı veren Merkez Bankası’nın tavrını yanlış buluyor.